Verschillen tussen CO2-emissie totalen verklaard, 1990-2019
U bekijkt op dit moment een archiefversie van deze indicator. De actuele indicatorversie met recentere gegevens kunt u via deze link bekijken.
In de publicaties van onder meer PBL, CBS en IPCC verschijnen verschillende getallen voor de emissie van kooldioxide (CO2). Deze getallen gaan uit van dezelfde basiselementen, maar ontlenen hun bestaansrecht aan verschillende gebruiksdoeleinden.
| 1990 | 2000 | 2010 | 2015 | 2017 | 2018 | 2019* | |
| miljard kg | |||||||
| Gepubliceerde totalen | |||||||
| A. Feitelijke emissies | 171 | 187 | 197 | 184 | 181 | 178 | 173 |
| B. IPCC-emissies | 163 | 172 | 182 | 165 | 163 | 160 | 154 |
| C. Milieurekeningen-emissies | 180 | 201 | 214 | 202 | 198 | 194 | 192 |
| Basiselementen | |||||||
| 1. Stationaire bronnen volgens IPCC 1)2) | 130,8 | 134,2 | 143,7 | 130,8 | 128,6 | 124,4 | 119,4 |
| 2. Kort-cyclische CO2 3) | 6,1 | 8,3 | 13,7 | 12,5 | 12,8 | 12,9 | 14,5 |
| 3. Verkeer en vervoer, feitelijke emissies 4) | 26,6 | 31,0 | 32,6 | 32,3 | 32,0 | 31,8 | 31,6 |
| 4. Zeescheepvaart 5) | 3,6 | 4,6 | 4,8 | 5,2 | 4,8 | 5,1 | 5,4 |
| 5. Mobiele werktuigen | 2,9 | 3,6 | 3,3 | 3,3 | 3,2 | 3,4 | 3,5 |
| 6. Mobiele werktuigen volgens IPCC | 2,9 | 3,4 | 3,1 | 3,1 | 3,0 | 3,3 | 3,3 |
| 7. Verkeer en vervoer volgens IPCC | 32,0 | 37,6 | 38,5 | 34,0 | 34,7 | 35,3 | 34,8 |
| 8. Bunkers | 39,6 | 52,2 | 54,8 | 52,3 | 49,3 | 48,0 | 49,9 |
| 9. Landbouw volgens IPCC | 0,2 | 0,1 | 0,1 | 0,1 | 0,1 | 0,1 | 0,1 |
| 10. Landgebruik, landgebruiksverandering en bos (LULUCF) 6) | 6,0 | 5,4 | 4,9 | 4,8 | 4,6 | 4,5 | 4,4 |
| 11. Emissies van ingezetenen in het buitenland (+) | 13,6 | 23,0 | 21,8 | 23.8 | 22,3 | 22,5 | 22,2 |
| 12. Emissies van niet-ingezetenen in Nederland (-) | 5,0 | 6,1 | 7,0 | 7,3 | 7,4 | 7,8 | 7,7 |
| Bron: Emissieregistratie, CBS. | |||||||
| *) Gegevens 2019 voor Milieurekeningen (B), Emissies van ingezetenen in het buitenland (10), en Emissies van niet-ingezetenen in Nederland (11) zijn voorlopig. Alle andere gegevens 2019 zijn definitief. | |||||||
| 1) Inclusief de indirecte emissie van CO2 (die bij gebruik van kortlevende producten, bijvoorbeeld oplosmiddelen, ontstaat). Voorheen ten onrechte ook wel potentiële CO2 genoemd. 2) Exclusief kort-cyclische CO2 van houtkachels en organisch afval / biochemische processen en indirecte CO2. 3) De CO2 uit deze bronnen wordt geacht op korte termijn weer te worden vastgelegd in biomassa en niet bij te dragen aan een toename van de CO2-concentratie in de atmosfeer. Het betreft het verbranden van hout en biogas en het verbranden en ontleden van gestort afval van organische herkomst en het vrijkomen van CO2 bij de rioolwaterzuiveringsinstallaties. 4) Emissie van CO2 op Nederlands grondgebied, exclusief zeescheepvaart en mobiele werktuigen. 5) Feitelijke emissies binnengaats en op het Nederlandse deel van het Continentaal Plat (NCP). 6) Netto emissie door vastlegging in bossen en inklinking van veengronden vastlegging in biomassa) volgens de huidige klimaatverdrag methodiek | |||||||
Verschillende CO2-emissiecijfers voor verschillende doelen
- Feitelijke emissies (A): Dit zijn de feitelijke plaatsgevonden emissies van CO2 op Nederlands grondgebied. De emissiewaarde is opgebouwd uit de in de bovenstaande tabel beschreven basiselementen 1 (stationaire bronnen), 2 ( kort-cyclische CO2)) plus 3, 4 en 5 (alle mobiele bronnen). Deze emissies zijn terug te vinden website van emissieregistratie en worden gebruikt als input voor modelberekeningen (concentraties; transport) en voor de Environmental Accounts (Milieurekeningen), de milieumodule bij de Nationale Rekeningen (zie hieronder)
- IPCC-totaal (B): Om internationaal beleid te kunnen voeren om het versterkt broeikaseffect tegen te gaan, is door het Intergovernmental Panel on Climate Change (IPCC) een voorschrift opgesteld (IPCC, 2006+revisies), aan de hand waarvan ieder land moet rapporteren. De zo gerapporteerde emissies zijn tussen landen onderling vergelijkbaar en ook optelbaar tot een mondiaal getal (Olivier, et al., 2002). De emissie van de kort-cyclische CO2 wordt niet meegenomen omdat ze geacht wordt geen nettobijdrage aan de broeikasproblematiek te leveren. Voor het IPCC-getal wordt de som van de basiselementen 1+6+7+9 gerapporteerd. Het IPCC-getal wordt ook gebruikt om de te behalen reductie te berekenen. Nederland streeft naar een reductie van 49% in 2030 en 95% in 2050 ten opzichte van 1990 (Klimaatwet, 2020). Als afzonderlijk getal wordt door de IPCC ook de bunkeremissie (8) gevraagd. De bunkeremissies omvatten de emissies van het gebruik van kerosine en brandstof van de internationale zeescheepvaart welke verkocht zijn in Nederland.
- Milieurekeningen emissies (C): Voor de Milieurekeningen wordt uitgegaan van de grondslagen van de Nationale Rekening van het CBS. Daarbij gaat het om de emissie van activiteiten door Nederlandse ingezetenen. Het Milieurekeningen-getal is de som van de feitelijke emissies (A) en 10 (emissies van ingezetenen buitenland) minus 12 (emissies van niet-ingezetenen in Nederland), waarbij de waarden onder 11 en 12 worden gevormd door de emissies door wegverkeer, luchtvaart en scheepvaart. (zie Milieurekeningen: methodologie)
- De CO2 emissies van landbouw volgens IPCC zijn de emissies die vrijkomen bij het aanwenden van kalkmeststoffen en ureum.
- Voorheen werd er naast de bovengenoemde CO2 indelingen nog een aanvullende indeling gemaakt waarbij de IPCC-totaal (zonder de bunkers) werd gecorrigeerd voor jaarlijkse wisselingen in het aantal koude dagen. Door deze wisselingen verschilt de uitstoot van de verwarming van huishoudens, de dienstensector en agrarische bedrijven jaarlijks zonder dat hierachter een daadwerkelijke verandering als oorzaak kan worden geduid. De methode voor de correctie staat beschreven in het rapport Referentieramingen energie en emissies 2005-2020.
Bronnen
- CBS (2019a). StatLine: Emissies naar lucht op Nederlands grondgebied; totalen. Centraal Bureau voor de Statistiek, Den Haag/Heerlen.
- CBS (2019b). StatLine: Emissies van broeikasgassen berekend volgens de IPCC-voorschriften. Centraal Bureau voor de Statistiek, Den Haag/Heerlen.
- CBS (2019c). StatLine: Emissies naar lucht door de Nederlandse economie; nationale rekeningen. Centraal Bureau voor de Statistiek, Den Haag/Heerlen.
- CBS (2018). Nationale rekeningen 2017. Centraal Bureau voor de Statistiek, Den Haag/Heerlen.
- CBS (2019d). Milieurekeningen. Centraal Bureau voor de Statistiek, Den Haag/Heerlen.
- EG (2002). Beschikking van de Raad van 25 april 2002 betreffende de goedkeuring van het Protocol van Kyoto en de gezamenlijke nakoming van de in het kader aangegane verplichtingen (2002/358/EG). Publicatieblad van de Europese Gemeenschappen L130/1, Brussel.
- Emissieregistratie (2017). Jaarcijfers emissies. RIVM, Bilthoven; PBL, Bilthoven; CBS, Den Haag; Rijkswaterstaat-Waterdienst, Lelystad; Alterra, Wageningen; Rijkswaterstaat-Leefomgeving, Utrecht, Agentschap NL, Utrecht, en TNO Bouw en Ondergrond, Utrecht.
- IPCC (2006). Revised IPCC 2006 Guidelines for National Greenhouse Gas Inventories. 3 Volumes. Intergovernmental Panel on Climate Change, Bracknell, UK.
- Klimaatwet. (01-01-2020). Geraadpleegd van https://wetten.overheid.nl/BWBR0042394/2020-01-01#SlotformulierEnOndert…
- Olivier, J.G.J., L.J. Brandes, J.A.H.W. Peters and P.W.H.G. Coenen (2002). Greenhouse gas emissions in the Netherlands 1990-2000. National Inventory Report 2002. RIVM (report 773 201 006), Bilthoven.
- PBL
Relevante informatie
- Inleiding tot het broeikaseffect
- Emissies broeikasgassen, 1990-2022
- Recente emissiecijfers en beschrijvingen van gehanteerde berekeningswijzen (meta-informatie) kunnen in detail bekeken worden op de website van de Emissieregistratie.
Technische toelichting
- Naam van het gegeven
- CO2-emissies verklaard
- Omschrijving
- Emissies van kooldioxide (CO2) volgens verschillende gebruiksdoelen:
1. feitelijke emissies
2. emissies volgens het systeem van Nationale rekeningen van het CBS (Milieurekeningen)
3. emissies volgens de IPCC
4. emissies volgens de IPCC temperatuurgecorrigeerd
5. emissies volgens het Klimaatverdrag (Kyoto). - Verantwoordelijk instituut
- Emissieregistratie (Planbureau voor de Leefomgeving, Centraal Bureau voor de Statistiek, Rijkswaterstaat-Waterdienst-Dienst Water en gebruik, Wageningen Universiteit-Alterra, Rijkswaterstaat-Leefomgeving, TNO, Deltares).
- Berekeningswijze
- De emissiecijfers voor de broeikasgassen zijn berekend volgens de IPCC-methode. De verschillende gepresenteerde gegevens zijn berekend uit de zelfde basisonderdelen.
Voor een uitgebreide beschrijving van de berekeningsmethoden wordt verwezen naar de methodebeschrijvingen op de website van de Emissieregistratie. - Basistabel
- Emissies van broeikasgassen, berekend volgens de IPCC-voorschriften (CBS, 2019b).
- Geografische verdeling
- Nederland
- Andere variabelen
- Belasting oppervlaktewater, bodem-emissies, emissies oppervlaktewater, lucht-emissies, lucht-emissies volgens IPCC
In totaal circa 300 stoffen.
Circa 1600 emissie-oorzaken en circa 1000 (individuele) puntbronnen. - Verschijningsfrequentie
- In januari definitieve cijfers t-2; in september voorlopige cijfers t-1.
- Achtergrondliteratuur
- Methoden: op de website van Emissieregistratie achter Overzicht documenten.
Begrippen: op de website van Emissieregistratie achter Begrippenlijst. - Betrouwbaarheidscodering
- Schatting, gebaseerd op een groot aantal (accurate) metingen; de representativiteit is grotendeels gewaarborgd.
Archief van deze indicator
Bekijk meer Bekijk minder
Referentie van deze webpagina
CLO (2021). Verschillen tussen CO2-emissie totalen verklaard, 1990-2019 (indicator 0170, versie 21, ), www.clo.nl. Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS), Den Haag; PBL Planbureau voor de Leefomgeving, Den Haag; RIVM Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu, Bilthoven; en Wageningen University and Research, Wageningen.
