Bestrijdingsmiddelengebruik door de overheid, 1992-2013

Algemene ontwikkelingen

De overheid heeft in 2013 ruim 25 duizend kg chemische bestrijdingsmiddelen gebruikt. Dit is nagenoeg hetzelfde als in 2009, een halvering van het gebruik sinds 2005 en 65 procent lager dan in 1992. Het gebruik bestaat vrijwel volledig uit onkruidbestrijdingsmiddelen en voor driekwart uit middelen op basis van glyfosaat.
Bijna 80% van het gebruik aan chemische bestrijdingsmiddelen (20 duizend kg) is in 2013 toegepast op verhardingen en spoorbanen. Stedelijke beplantingen zijn met 3 duizend kg goed voor bijna 12 procent van het totale gebruik.
De overheid paste in 2013 in stedelijke beplantingen iets meer mechanische onkruidbestrijding toe dan in 2009, maar de bestrijding van onkruid op verhardingen door borstelen nam in deze periode verder af. In 2013 is het belang van thermische methoden (met heet water en stoom) bij verhardingen sterk toegenomen.

Chemische bestrijding op verhardingen en spoorbanen

In 2013 zijn op spoorbanen en op verhardingen iets meer chemische bestrijdingsmiddelen toegepast dan in 2009.
De afspoeling van chemische bestrijdingsmiddelen van verhardingen krijgt de laatste tijd veel aandacht omdat deze middelen de drinkwaterkwaliteit kunnen aantasten als ze in het oppervlaktewater terecht komen. Het gebruik van middelen op basis van glyfosaat op verhardingen is tussen 2001 en 2013 met ongeveer 20 procent afgenomen (van 18,7 naar 15,0 duizend kg). Het gebruik van middelen op basis van glyfosaat op spoorbanen daalt in deze periode met bijna 40 procent.

Chemische bestrijding in stedelijke beplantingen

In 2013 is 3,1 duizend kg chemische bestrijdingsmiddelen in stedelijke beplantingen gebruikt. Dit is 86 procent van het gebruik in 2009. De meest toegepaste middelen in 2013 zijn glyfosaat en MCPA.

Chemische bestrijding op sportvelden

Het gebruik van chemische bestrijdingsmiddelen op sportvelden is in 2013 gedaald naar 2,0 duizend kg. De belangrijkste middelen hier zijn op basis van MCPA en 2,4-D. Een deel van de daling is slechts schijnbaar: in steeds meer gemeenten worden de sportvelden namelijk geprivatiseerd en door de sportverenigingen zelf beheerd en onderhouden. Deze sportvelden vallen hierdoor buiten het onderzoek bij overheidsinstellingen.
In hoeverre de groei van het aantal kunstgrasvelden ook een rol speelt is niet onderzocht, maar zal zeker van invloed zijn op het gebruik van middelen.

Relevantie

Vooral door het afspoelen van verhardingen komen bestrijdingsmiddelen in het oppervlaktewater terecht. Dit leidde begin jaren negentig enkele malen tot het stopzetten van de inname van oppervlaktewater voor de drinkwaterproductie, omdat te hoge concentraties van diuron werden gemeten. Nu diuron niet langer toegelaten is gaat de aandacht bij Duurzame Onkruidbestrijding op Verhardingen (DOB methode) uit naar het voorkomen van normoverschrijdingen voor glyfosaat. Het overheidsbeleid is nu gericht op vermindering van de milieubelasting (duurzame gewasbescherming), terwijl dit in voorgaande jaren gericht was op vermindering van het gebruiksvolume. In 2013 was gebruik van chemische onkruidbestrijding op verhardingen nog mogelijk. In 2015 is dit verboden. Dit betekent naar verwachting een verhoogde aandacht voor alternatieve beheermethoden. In 2017 wordt ook de chemische onkruidbestrijding in stedelijke beplantingen verboden.