Realisatie agrarisch natuurbeheer - SAN 1990 - 2007
U bekijkt op dit moment een archiefversie van deze indicator. De actuele indicatorversie met recentere gegevens kunt u via deze link bekijken.
Het aantal afgesloten regelingen voor agrarisch natuurbeheer vlakt af. Momenteel valt 66% van het beoogde oppervlak onder agrarisch natuurbeheer.
Beleidsdoel
De Ecologische Hoofdstructuur (EHS) dient in 2018 volledig gerealiseerd te zijn. Een deel hiervan wordt gerealiseerd door middel van agrarisch natuurbeheer. Via beheerregelingen tussen overheid en boeren wordt beoogd om de natuurwaarden in deze gebieden te behouden, te herstellen en te vergroten. De beheerregelingen zijn een onderdeel van het Programma Beheer en heet de Subsidieregeling agrarisch natuurbeheer (SAN).
De gronden onder agrarisch natuurbeheer liggen grotendeels in de EHS en behouden de hoofdfunctie landbouw. Ingrijpende aanpassingen van het terrein, zoals regelmatig plaatsvindt bij het scheppen van nieuwe natuur, zijn doorgaans niet aan de orde. Uitzondering daarop is bijvoorbeeld het scheppen van drassige situaties voor weidevogels.
Taakstelling
In 2018 dient 117.685 ha onder agrarisch natuurbeheer te vallen, waarvan 97.685 ha binnen de EHS en 20.000 daarbuiten. Met ingang van 2007 voeren de provincies de regie bij de realisatie van agrarisch natuurbeheer. In het kader van het ILG (Investeringsbudget Landelijk Gebied) hebben LNV en de provincies een taakstelling voor de periode 2007 - 2013 afgesproken. In het project "Nulmeting op Kaart" is de op 1 januari 2007 overgebleven restanttaakstelling opnieuw door de provincies en LNV vastgesteld (LNV 2009).
Ontwikkeling
Per 31 december 2007 is op 77.630 hectare een beheerregeling agrarisch natuurbeheer afgesloten. In 2007 is dit oppervlak toegenomen met 1410 hectare. Deze toename komt vooral door uitbreiding van de oppervlakte landbouw met natuurlijke handicaps (LNH). Hierbij wordt een subsidie gegeven voor moeilijke landbouwkundige omstandigheden. Zulke gebieden liggen in de veenweide gebieden met een hoge grondwaterstand en het heuvelland met steile hellingen.
De realisatie van de EHS via agrarisch natuurbeheer vordert onvoldoende om de doelstelling voor 2018 te behalen. Oorspronkelijk was daarvoor een jaarlijkse toename van het areaal nodig van bijna 3.000 hectare. In dat geval zouden nu op 85.000 ha beheerregelingen moeten zijn getroffen. Nu willen LNV en de provincies het binnen de EHS gerealiseerde areaal in de periode 2007 - 2013 uitbreiden met 28.586 ha, ofwel ongeveer 4.000 hectare per jaar. Dat is drie keer zoveel als de daadwerkelijke realisatie in 2007.
Bronnen
- CRM (1975) Relatienota
- DLG (diverse jaren). Structuurschema Groene Ruimte. Voortgangsrapportage 2000/2001/2002. RBON data (diverse jaren) Dienst Landelijk Gebied. Utrecht.
- DR (2007) Programma beheer; SAN beschikt en lopend 2006. Beschikkingsdatum tot en met 31 december 2006, Roermond.
- LNV (2004). Agenda voor een Vitaal Platteland en het Meerjarenprogramma Vitaal Platteland . Den Haag.
- LNV (2006) Agenda voor een Vitaal Platteland Meerjarenprogramma 2007 - 2013. Den Haag
- LNV (2006). Voortgang realisatie operationele doelen LNV per 31 december 2005. 4 mei 2006
- LNV (2006). Rijksbegroting Landbouw, Natuurbeheer en Voedselkwaliteit 2006. SDU Den Haag.
- LNV (2006). Jaarverslag van het Ministerie van Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit 2005. SDU Den Haag.
- LNV (2007). Voortgang realisatie operationele doelen LNV per 31 december 2006. 19 maart 2007.
- LNV (2008) Groot project Ecologische Hoofdstructuur. Rapportagejaar 2007
- LNV (2008) Voortgangsrapportage ILG 2007
- LNV (2009) Taakstelling, realisatie en restanttaakstelling van Ecologische Hoofdstructuur en Recreatie om de Stad per 1/1/2007
- PBL (2008) Natuurbalans 2008
- PBL (2008) Evaluatie natuur- en landschapsbeleid
- PBL (2009) Natuurbalans 2009
- MNP (2007). Natuurbalans 2007. Milieu- en Natuurplanbureau. Bilthoven.
- MNP (2007a) Van aankoop naar beheer II. Milieu- en Natuurplanbureau. Bilthoven.
Technische toelichting
- Naam van het gegeven
- Oppervlakte agrarisch natuurbeheer
- Omschrijving
- De indicator geeft de netto oppervlakte met een beheerregeling RBON, SAN of PSAN. Per 1-1-2007 zijn er geen pakketten meer via de RBON.
- Verantwoordelijk instituut
- PBL
- Berekeningswijze
- De figuur geeft het oppervlak dat per 31 december 2007 een beheeerregeling heeft. Er is geen onderscheid gemaakt tussen binnen en buiten de EHS. Volgens de Nota Ruimte behoort iedere hectare met een SAN overeenkomst tot de EHS. Niet meegenomen zijn landschapsbeheerpakketten en de toeslagpakketten ruige mest en probleemgebiedenvergoedingen. Het pakket 'landbouw met natuurlijke handicaps' (pakketgroep 333) is geen toeslag maar een pakket dat in de beginjaren van de SAN los aangevraagd kon worden. Dit is wel meegenomen. De doelstelling betreft het agrarisch natuurbeheer binnen en buiten de EHS. De doelstellingen buiten de EHS voor natuurbraak en ganzengedooggebieden zijn niet meegenomen.
- Basistabel
- -
- Geografische verdeling
- Nederland
- Andere variabelen
- De taakstellingen voor agrarisch natuurbeheer stammen al van de tijd van de relatienota (CRM, 1975). Een deel van de afgesloten beheersregelingen in de periode 2000 tot en met 2006 betreft de oude regeling beheerovereenkomsten 1988 (RBON). Het andere deel wordt gesubsidieerd via de Subsidieregeling agrarisch natuurbeheer (SAN) van het Programma Beheer. In de figuur is cumulatief het aantal hectares waarvoor een beheerregeling is afgesloten (SAN/PSAN en RBON), per jaar aangegeven. Tevens is het beleidsdoel opgenomen en lineair vertaald naar een taakstelling per jaar. Landschapssubsidies zijn geen onderdeel van deze doelstelling en zijn derhalve in deze grafiek niet meegenomen.
- Verschijningsfrequentie
- Jaarlijks
- Opmerking
- De taakstelling voor agrarisch natuurbeheer betrof tot 2003 90.000 hectare, te realiseren binnen de EHS (zie p.14 van het beleidsprogramma in Natuur voor Mensen, LNV, 2000). Door de ingezette koerswijziging van de kabinetten Balkenende I en II, waarbij een ombuiging van aankoop naar agrarisch en particulier natuurbeheer heeft plaatsgevonden, is de taakstelling voor agrarisch natuurbeheer binnen de EHS toegenomen met 7.685 ha. Hiervan dient 5.050 ha een bijdrage te leveren aan de realisatie van de doelstellingen voor nieuwe natuur en 2.635 ha dient een bijdrage te leveren aan de robuuste verbindingen. De totale taakstelling voor agrarisch natuurbeheer binnen de EHS komt daarmee nu op 97.685 ha. Dit is exclusief het landschapsbeheer.
Ook buiten de EHS kunnen beheersovereenkomsten worden afgesloten op in totaal 45.000 hectare agrarisch cultuurlandschap. Daarvan is 20.000 hectare bedoeld voor een beheer dat mede gericht is op weidevogels en agrarisch natuurbeheer (zie p. 32 van het beleidsprogramma in Natuur voor mensen, LNV, 2000). In totaal is de taakstelling dus 117.685, te realiseren in 2018.LNV en de provincies werken aan het project 'Nulmeting op Kaart'. Hierin is per provincie de feitelijke restanttaakstelling 'in het veld' op 1 januari 2007 bepaald en op kaart gezet. De resultaten zijn sinds november 2009 beschikbaar. De resultaten van de 'Nulmeting op Kaart' geven een ander beeld over de voortgang per 31 december 2006 dan hier is geschetst. Deze indicator geeft de cijfers behorend bij de Natuurbalans van september 2009. - Betrouwbaarheidscodering
- Waarschijnlijk B of C. Data van derden, RBON gegevens van de Dienst Landelijk Gebied, SAN en PSAN gegevens van Dienst Regelingen.
Archief van deze indicator
Bekijk meer Bekijk minder
Referentie van deze webpagina
CLO (2010). Realisatie agrarisch natuurbeheer - SAN 1990 - 2007 (indicator 1317, versie 07, ), www.clo.nl. Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS), Den Haag; PBL Planbureau voor de Leefomgeving, Den Haag; RIVM Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu, Bilthoven; en Wageningen University and Research, Wageningen.
