Openheid van werelderfgoedgebieden, 2021
U bekijkt op dit moment een archiefversie van deze indicator. De actuele indicatorversie met recentere gegevens kunt u via deze link bekijken.
De Rijksoverheid beschermt een aantal Werelderfgoederen ruimtelijk, waarbij ontwikkelingen in deze gebieden uitsluitend mogelijk zijn als ze de kernkwaliteiten behouden of versterken. Openheid is een van de te beschermen kwaliteiten. Dit geldt voor de werelderfgoederen de Beemster, de Hollandse Waterlinies en de Romeinse Limes. Voor het jaar 2019 en 2021 is deze meting van de openheid beschikbaar voor deze gebieden.
Beschermde status
De Beemster, de Hollandse Waterlinies (inclusief de Stelling van Amsterdam) en de Romeinse Limes, drie grote ruimtelijke Werelderfgoederen, zijn beschermd in het Besluit Algemene Regels Ruimtelijke Ordening (BARRO) van 2011 (aanvulling 2012).
De Hollandse Waterlinies zijn een samenvoeging van de Stelling van Amsterdam en de Nieuwe Hollandse Waterlinie, die vanwege die historie apart gemonitord worden.
De Beemster
Openheid is een van de kernkwaliteiten van de Beemster die behouden moet blijven. Het kenmerkende gridvormige verkavelingspatroon is als eenheid gekozen voor het monitoren van de openheid van dit Werelderfgoed.
Werelderfgoed de Beemster is een open gebied. De openheid veranderde in de periode 2019-2021 niet veel, maar nam wel iets af. In de Beemster zijn 3 gridcellen in de periode 2019-2021 meer open geworden en 10 gridcellen minder open. Het meer open worden ligt aan vermindering van opgaande beplanting. Het minder open worden ligt in 9 gridcellen aan toename van bebouwing, en in de andere aan het opnieuw opnemen van een perceel als boomkwekerij, wat het tot 2016 al was. Over de periode 2013-2021 zijn 12 gridcellen meer open geworden en 9 gridcellen minder open.
Hollandse Waterlinies (inclusief Stelling van Amsterdam)
De openheid rond de forten is een van de kernkwaliteiten die behouden moeten blijven in de Hollandse Waterlinies. Tijdens het functioneren van de forten waren in ‘kringen’ rondom de forten geen permanente bebouwing en hoog opgaande beplanting toegestaan. Sinds het intrekken van de beperkingen zijn veel ‘verboden kringen’ meer bebouwd geraakt en is er hier ook meer opgaande beplanting verschenen.
De openheid van twee forten in de Stelling van Amsterdam is in de periode 2019-2021 aantoonbaar toegenomen, vooral door afname van het opgaande hout. Bij twee forten is de openheid aantoonbaar afgenomen. Dit is in één geval toe te schrijven aan de toename van het oppervlak gebouwen, in het andere geval aan de toename van het oppervlak opgaand hout. Over de periode 2013-2021 is het beeld gemengd. De openheid is bij tien forten aantoonbaar afgenomen, maar ook bij tien forten aantoonbaar toegenomen.
Bij de Nieuwe Hollandse Waterlinie is het beeld wat diffuser dan bij de Stelling, omdat bij meerdere forten de ontwikkeling van de openheid in de eerste en tweede kring verschilt. De openheid is bij drie forten in beide kringen aantoonbaar toegenomen ten opzichte van 2019. De oppervlakte opgaand hout is bij deze forten afgenomen ten gunste van de openheid. Bij vier forten is de openheid in de buitenste kring toegenomen, daarnaast zijn er vier forten waarbij de openheid in de binnenste kring toegenomen is. Bij drie forten is de openheid in de buitenste kring afgenomen, met name door de toename van het oppervlak opgaand hout.
Over de periode 2013-2021 is het beeld meer diffuus, de openheid is in verschillende kringen aantoonbaar toegenomen maar in vrijwel hetzelfde aantal kringen aantoonbaar afgenomen.
Neder-Germaanse Limes
In de terreinen van de Neder-Germaanse Limes zijn diverse Romeinse forten (castella, castra) en steden binnen de Romeinse Limes als archeologische vindplaatsen behouden gebleven; ook onder bestaande bebouwing. Het percentage overbouwing van de Romeinse forten en steden binnen de Romeinse Limes geeft de mogelijke aantasting van de archeologische resten weer. Er is tussen 2019 en 2021 en zelfs tussen 2013 en 2021 nauwelijks verandering te zien in het percentage dat overbouwd is door wegen en bebouwing. De meeste castella zijn wettelijk beschermde monumenten en daarom wordt er een zorgvuldige afweging gemaakt over bouwen op de monumenten. Enkele castella zijn al gedeeltelijk opgegraven in het verleden. Op deze locaties is nieuwbouw mogelijk.
Technische toelichting
- Naam van het gegeven
Openheid van werelderfgoederen
- Omschrijving
-
- Verantwoordelijk instituut
RCE
- Berekeningswijze
Legenda
De hier getoonde legenda is gebaseerd op 5 klassen, bepaald op basis van natural breaks, (methode Jenks). De scheiding tussen de klassegrenzen wordt in de legenda weergegeven als het midden van het verschil tussen de hoogste waarde van de lagere klasse en de laagste waarde van de hogere klasse, zoveel mogelijk op hele getallen en in voorkomende gevallen op 1 decimaal.
Beemster, Nieuwe Hollandse waterlinie, stelling van Amsterdam
In deze vervolgmeting wordt de indicator "percentage openheid" berekend aan de hand van TOP10NL met gebruik van de categoriegroepen bebouwd terrein en "opgaand hout" (alle typen bos en boom- of fruitgaarden/-kwekerijen). In het werelderfgoed Beemster per gridvlak, voor de stelling van Amsterdam en de Nieuwe Hollandse waterlinie binnen de verboden kringen. Dit is gebaseerd op de som van de oppervlakten van de TOP10NL legenda eenheden bebouwing en opgaand hout uitgedrukt in m2. Het percentage openheid = (oppervlakte bebouwd terrein en opgaand hout) / oppervlakte verkavelingsvlak) * 100.
Limes
In deze meting wordt de indicator "percentage overbouwing" berekend aan de hand van TOP10NL met gebruik van de categoriegroepen bebouwd terrein en wegen binnen de begrenzing van de romeinse forten zonder de voormalige romeinse omgrachting en romeinse steden.
Hoe de openheid ervaren wordt is niet meegenomen in deze analyse.
Deze meting is de vervolgmeting voor deze indicator, elke 2 jaar worden de veranderingen ten opzichte van de voorgaande meting gemonitord.
- Basistabel
-
- Geografische verdeling
Uitsnede werelderfgoed de Beemster; Het grid bestaat uit rechte lijnen en is bepaald op de kaart zij volgen de loop van de percelen/sloten en de wegen, deze gridlijnen kunnen een afwijking van 5 meter vertonen ten opzichte van de werkelijke situatie.
- Verschijningsfrequentie
2-jaarlijks
- Betrouwbaarheidscodering
-
Archief van deze indicator
Bekijk meer Bekijk minder
Referentie van deze webpagina
CLO (2022). Openheid van werelderfgoedgebieden, 2021 (indicator 2171, versie 04, ), www.clo.nl. Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS), Den Haag; PBL Planbureau voor de Leefomgeving, Den Haag; RIVM Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu, Bilthoven; en Wageningen University and Research, Wageningen.