Geluidhinder en woningbouw rond regionale luchthavens, 2010 - 2014

Hinder rond regionale luchthavens

De regionale luchthavens bij Groningen, Lelystad, Rotterdam, Eindhoven en Maastricht zijn van nationaal belang. Dit betekent dat het Rijk hiervoor het bevoegde gezag is. De Wet luchtvaart bepaalt dat deze luchthavens een luchthavenbesluit moeten hebben, waarin o.a. regels worden gesteld voor de bestemming en het gebruik van de grond rond de luchthaven. Het Besluit Burgerluchthavens (ref) geeft nadere detaillering van die regels. Voor Eindhoven, als militaire basis met medegebruik van burgerluchtvaart, is het Besluit Militaire Luchthavens (ref) bepalend. Voor Lelystad is het luchthavenbesluit op 1 april 2015 in werking getreden. Voor Groningen, Rotterdam en Maastricht zijn nog geen luchthavenbesluiten van kracht. Voor Eindhoven is het luchthavenbesluit op 1 november 2014 van kracht geworden. De beperkingengebieden voor deze luchthaven wijken af van de burgerluchthavens, zowel in de gebruikte geluidsmaat (Ke i.p.v. Lden) als in de beperkingen die voor die gebieden zijn vastgelegd.

Bescherming tegen geluidoverlast is een onderdeel van Nationaal belang 8 in de SVIR. In de luchthavenbesluiten zijn geen gelijkwaardigheidscriteria voor geluidoverlast opgenomen zoals voor Schiphol in het nieuwe normen en handhavingsstelsel. De geluidoverlast rond regionale luchthavens wordt beheerst en beperkt via handhavingspunten bij de baankoppen en op of nabij de 56 dB(A)Lden geluidcontour in bebouwde omgeving en voorts in beeld gebracht, onder meer via de ernstige hinder binnen de 48 dB(A) Lden contour rond de luchthavens. Dit laatste is in lijn met de contour die bij Schiphol wordt gehanteerd.

Het aantal gehinderden bij Eindhoven laat tussen 2012 en 2014 een sterke groei zien. Door een toename van het aantal vluchten (22%) is de 48 Lden-contour een groter areaal gaan beslaan en daarmee meer over bewoond gebied komen te liggen. Het aantal ernstig gehinderden bij Eindhoven ligt in 2014 rond de 600. Bij Maastricht en Rotterdam waren die aantallen resp. 2400 en 6400. Ten opzichte van Schiphol is dit beperkt: bij de vier regionale luchthavens samen bedroeg het aantal gehinderden in 2014 ca. 8% van het aantal bij Schiphol.

Ruimtelijke ontwikkelingen rond regionale luchthavens

Net als bij Schiphol worden bij de regionale luchthavens naast beperkingen aan het luchtverkeer tevens beperkingen gesteld aan de ruimtelijke ontwikkelingen in de directe omgeving van de luchthaven. Het besluit Burgerluchthavens en het besluit Militaire luchthavens bevatten normen gerelateerd aan contouren voor geluid en externe veiligheid. Binnen de contouren worden beperkingen gesteld aan ruimtelijke ontwikkelingen. In de luchthavenbesluiten voor de regionale luchthavens moeten deze contouren worden opgenomen.

Binnen de 70 dB(A) Lden-contour mogen in principe geen woningen liggen. Binnen de 56 dB(A) Lden-contour is nieuwbouw van woningen niet toegestaan behoudens nader omschreven uitzonderingen. Binnen de contour van 48 Lden gelden geen ruimtelijke beperkingen, maar moet het bevoegd gezag de ruimtelijke ontwikkeling afwegen in relatie tot het gebruik van de luchthaven. Dit komt erop neer dat provincies en gemeenten ruimtelijk beleid voeren waarmee binnen dit gebied ongewenste ruimtelijke ontwikkelingen onder de aan- en uitvliegroutes worden voorkomen. Voor Eindhoven, als militaire luchthaven met medegebruik van burgerluchtverkeer, geldt een 35 Ke-contour. De geluidsmaat 35 Ke komt ongeveer overeen met 56 á 58 Lden.

De hier genoemde contouren zijn vaste (planologische) contouren, gebaseerd op de toegestane hoeveelheid luchtverkeer op de luchthavens. Dit in tegenstelling tot de contouren in de vorige paragraaf, die het resultaat zijn van het werkelijke luchtverkeer dat heeft plaatsgevonden en daardoor jaarlijks kan veranderen. Deze laatste contouren zijn kleiner dan de vaste contouren, zolang de hoeveelheid luchtverkeer nog niet de toegestane hoeveelheid bereikt heeft. De luchthaven Rotterdam bijvoorbeeld komt in de buurt van het maximum, de luchthaven Maastricht is daar verder vanaf. Dit verklaart waarom het aantal ernstig gehinderden (dat afgeleid wordt van de jaarlijkse 48 Lden-contour) bij Maastricht veel kleiner is dan bij Rotterdam, ondanks dat het aantal woningen binnen de vaste contour vergelijkbaar is (zie tabel).

De ruimtelijke ontwikkelingen rond de regionale luchthavens in termen van verandering in aantallen woningen zijn tussen 2010 en 2014 zeer beperkt. In de onmiddelijke nabijheid van de luchthavens (binnen de 70-Lden-contour) liggen geen woningen. Binnen de 56 Lden-contour is sprake van een zeer geringe afname van het aantal woningen. Binnen de wijdere 48 Lden-contour is geen tot zeer geringe groei te zien (zie tabel).

Beleidsdoelstellingen Structuurvisie Infrastructuur en Ruimte

Deze indicator verwijst naar de volgende doelen en nationale belangen:

• Het waarborgen van een leefbare en veilige omgeving waarin unieke natuurlijke en cultuur-historische waarden behouden zijn (leefbaar en veilig)
• Nationaal belang 8: Verbeteren van de milieukwaliteit (lucht, bodem, water) en bescherming tegen geluidsoverlast en externe veiligheidsrisico's