Vegetatie van landschapselementen in het agrarisch gebied, 1999-2020

Technische toelichting

Naam van het gegeven

Vegetatie van het agrarisch gebied

Omschrijving

Veranderingen in de vegetatie van landschapselementen in het agrarisch gebied

Verantwoordelijk instituut

Centraal Bureau voor de Statistiek

Berekeningswijze

Vanaf 1999 worden de ontwikkelingen in de vegetatie van een aantal begroeiingstypen onderzocht met behulp van het Landelijk Meetnet Flora. Daarin wordt in circa tienduizend vaste proefvlakken van ongeveer 25-50 m2 om de 3 á 4 jaar van elke plantensoort het bedekkingspercentage geschat. Deze vegetatie-opnamen worden gemaakt door professionele veldmedewerkers. Door de opnamen in de tijd te vergelijken kunnen trends worden bepaald in de bedekking van soortgroepen en van afzonderlijke soorten. Er zijn inmiddels 6 meetronden achter de rug. In het agrarisch gebied zijn alleen landschapselementen onderzocht en vrijwel geen graslanden en akkers. De landschapselementen zijn houtwallen, windsingels, greppels, slootkanten, dijken en bermen en droge en natte taluds van kanalen, waterschapsleidingen en dergelijke. Verreweg de meeste proefvlakken zijn terrestrisch; een klein deel betreft opnamen in sloten. De bedekkingspercentages van alle boom- en struiksoorten zijn opgeteld per opname. Dwergstruiken zoals struikheide en kruipwilg zijn daarbij niet meegerekend. De bedekking van ruigtesoorten is bepaald door de bedekking van een aantal snelgroeiende en voedselrijkdom- minnende plantensoorten te sommeren. Deze groep bestaat uit akkerdistel, bijvoet, bitterzoet, boerenwormkruid, echte valeriaan, fluitenkruid, gewone berenklauw, gewone braam, gewone engelwortel, gewone smeerwortel, grote brandnetel, grote kattenstaart, haagwinde, harig wilgenroosje, Jakobskruiskruid, kleefkruid, koninginnenkruid, liesgras, moerasmelkdistel, moerasspirea, pitrus, ridderzuring, riet, rietgras, speerdistel, wilgenroosje en zevenblad.Het aantal soorten is bepaald door alle soorten per opname te tellen, maar zonder uitheemse soorten. Het aantal soorten betreft dus het aantal inheemse soorten. Het aantal kenmerkende soorten is hier niet geanalyseerd, omdat het in agrarisch gebied lastig is om kenmerkende plantensoorten aan te wijzen als gevolg van de variatie in begroeiingen (slootkanten, houtwallen, bermen etc.). In plaats daarvan zijn de soorten op basis van Ellenberg-stikstofgetallen in twee groepen ingedeeld: (1) stikstofmijdende soorten (Ellenberggetal 1, 2 en 3 en (2) stikstofneutrale en stikstofminnende soorten (Ellenberggetal 5 t/m 9).Trends in de gesommeerde bedekking van bomen, struiken en ruigtesoorten zijn berekend met een statistisch model met meetronde en meetlocatie-effecten en getoetst met behulp van een op bedekkingsgegevens toegespitste methode (betaregressie; zie Irvine et al. 2019). Trends in aantal soorten zijn ook berekend met meetronde en meetlocatie-effecten in het model, maar getoetst met een methode die uitgaat van normaal verdeelde residuen.Alle berekeningen zijn uitgevoerd met JAGS (een Bayesiaanse methode) en R.

Basistabel

Zie Download data

Geografische verdeling

Nederland.

Verschijningsfrequentie

Eens in de 3-4 jaar

Achtergrondliteratuur

CBS (2022). Meetprogramma's voor flora en fauna. Kwaliteitsrapportage NEM over 2021. CBS, Den Haag. Ellenberg, H., Weber, H.E., Düll, R., Wirth, V., Werner, W. en D. Paulissen (1991). Zeigerwerte von Pflanzen in Mitteleuropa. Scripta Geobotanica 18, Goltze Verlag, Göttingen.Irvine, K.M., Wright, W.J., Shanahan, E.K en T.J. Rodhouse (2019). Cohesive framework for modelling plant cover class data. Methods in Ecology and Evolution 10: 1749-1760.

Opmerking

In periode 6 zijn geen opnamen in agrarisch gebied gemaakt in Noord-Brabant.

Betrouwbaarheidscodering

C. Schatting, gebaseerd op een groot aantal (accurate) metingen; de representativiteit is grotendeels gewaarborgd.