Vissen en klimaatverandering, 1970-2012
U bekijkt op dit moment een archiefversie van een afgesloten indicator. De actuele indicatorversie met de reden voor het afsluiten, kunt u via deze link bekijken.
De vissoorten schurftvis en kleine pieterman nemen sinds begin jaren negentig toe langs de Nederlandse kust. Verminderde predatiedruk zou de toename kunnen verklaren, mogelijk in combinatie met de opwarming van het zeewater.
Ontwikkeling schurftvis
De schurftvis komt voor van het Middellandse zeegebied tot aan het zuiden van Noorwegen. In Nederland was deze soort tot twee decennia geleden vrij schaars. Uit vangstwaarnemingen in onderzoekssurveys blijkt dat de hoeveelheid schurftvis in vergelijking met 25 jaar geleden vrij abrupt flink is toegenomen langs de Hollandse kust.
De schurftvis is een platvis die langzaam groeit. Een vis van 14 cm kan tot 7 jaar oud zijn. Het dieet bestaat vooral uit kleine kreeftachtigen en wormen, en daarnaast uit kleine vissen zoals grondels.
Ontwikkeling kleine pieterman
Net als schurftvis wordt ook de kleine pieterman meer waargenomen langs de Hollandse kust dan 25 jaar geleden. De soort komt voor van het Middellandse zeegebied tot aan het midden van Denemarken en was tot ongeveer 1988 vrij zeldzaam in Nederland. De laatste jaren lijkt de hoeveelheid kleine pieterman voor de Hollandse kust af te nemen. Het is niet duidelijk waardoor dit wordt veroorzaakt.
De kleine pieterman komt vooral voor op zandige bodems. Een individu wordt ongeveer 18 cm lang en kan dan een leeftijd hebben die uiteenloopt van 6 tot 12 jaar. De kleine pieterman graaft zich in de zeebodem in zodat alleen zijn ogen nog net boven het oppervlak uitsteken. Het dieet bestaat vooral uit grondels.
Bronnen
- Heessen, H.J.L., H.C. Welleman, N. Daan, A.C. Smaal en G.J. Piet (2001). Bijdrage RIVO aan Natuurcompendium 2001. Nederlands Instituut voor Visserijonderzoek RIVO. Intern rapport C058/01. IJmuiden.
- Knijn, R.J., T.W. Boon, H.J.L. Heessen en J.R.G. Hislop (1993). Atlas of North Sea Fishes. ICES Cooperative Research Report No. 194, 268 pp.
- Robinson, L.A., S.P.R. Greenstreet, H. Reiss, R. Callaway, J. Craeymeersch, I. de Boois, S. Degraer, S. Ehrich, H.M. Fraser, A. Goffin, I. Kröncke, L. Lindal Jorgenson, M.R. Robertson and J. Lancaster (2010) Length-weight relationships of 216 North Sea benthic invertebrates and fish. Journal of the Marine Biological Association of the United Kingdom, 2010, 90(1), 95-104.
- Tulp, I., L.J. Bolle en A.D. Rijnsdorp (2008). Signals from the shallows: in search of common patterns in long-term trends in Dutch estuarine and coastal fish. Journal of Sea Research(60): 54-73
Technische toelichting
- Naam van het gegeven
- Vissen en klimaatverandering
- Omschrijving
- Tijdreeks biomassa schurftvis en kleine pieterman (g/ha) in de Nederlandse kustzone (DFS-gegevens)
- Verantwoordelijk instituut
- IMARES (Ingeborg de Boois)
- Berekeningswijze
- Het aantal beviste ha is berekend door de breedte van de boomkor te vermenigvuldigen met de beviste afstand (geregistreerd). Het aantal vissen is gebaseerd op het aantal vissen gevangen per trek. De biomassa wordt berekend aan de hand van lengte-gewichtrelaties die uit de literatuur (Robinson et al., 2010) bekend zijn.
De omrekening van lengte naar biomassa gebeurt als volgt:
W=N*(a*(L+0.5*i)b), waarbij W de biomassa in gram, N het aantal vissen, L de lengte in cm, i de meetafstand in cm, a en b soort-specifieke constanten - Basistabel
- DFS Nederlandse kustzone, 3e/4e kwartaal, 1970-2012. 1976 ontbreekt omdat in dat jaar geen DFS-bemonstering in de kustzone is uitgevoerd.
- Geografische verdeling
- Nederlandse kustzone
- Andere variabelen
- Datum, tijd, vispositie, beviste afstand, trekduur, temperatuur, lengte vis (alle vissoorten), epifauna (aantallen), leeftijdsgegevens diverse vissoorten.
- Verschijningsfrequentie
- Jaarlijks
- Achtergrondliteratuur
- Heessen, H.J.L., H.C. Welleman, N. Daan, A.C. Smaal en G.J. Piet (2001). Bijdrage RIVO aan Natuurcompendium 2001. Nederlands Instituut voor Visserijonderzoek RIVO. Intern rapport C058/01. IJmuiden.
Knijn, R.J., T.W. Boon, H.J.L. Heessen en J.R.G. Hislop (1993). Atlas of North Sea Fishes. ICES Cooperative Research Report No. 194, 268 pp.
Robinson, L.A., S.P.R. Greenstreet, H. Reiss, R. Callaway, J. Craeymeersch, I. de Boois, S. Degraer, S. Ehrich, H.M. Fraser, A. Goffin, I. Kröncke, L. Lindal Jorgenson, M.R. Robertson and J. Lancaster (2010) Length-weight relationships of 216 North Sea benthic invertebrates and fish. Journal of the Marine Biological Association of the United Kingdom, 2010, 90(1), 95-104.
Tulp, I., L.J. Bolle en A.D. Rijnsdorp (2008). Signals from the shallows: in search of common patterns in long-term trends in Dutch estuarine and coastal fish - Opmerking
- De berekeningsmethodiek van lengteverdeling naar biomassa bleek incorrect in alle eerdere rapportages van deze indicator. In versie 8 is deze berekeningsmethodiek gecorrigeerd. Hierdoor zijn verschillen ontstaan in de biomassa die voornamelijk effect heeft op de hoogte van de waardes en op de pieken. De invloed op de patronen blijft beperkt.
- Betrouwbaarheidscodering
- C. Schatting, gebaseerd op een groot aantal (accurate) metingen; de representativiteit is grotendeels gewaarborgd.
Archief van deze indicator
Bekijk meer Bekijk minder
Referentie van deze webpagina
CLO (2014). Vissen en klimaatverandering, 1970-2012 (indicator 1114, versie 08, ), www.clo.nl. Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS), Den Haag; PBL Planbureau voor de Leefomgeving, Den Haag; RIVM Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu, Bilthoven; en Wageningen University and Research, Wageningen.