Circular Material Use Rate (CMUR), 2010-2016

Inzet secundaire materialen

Secundaire materialen zijn materialen uit rest- of afvalstromen die opnieuw in de economie worden ingezet, denk bijvoorbeeld aan de inzet van gerecycled materiaal of voedselresten die als veevoeder worden ingezet. In 2016 bedroeg het aandeel ingezette secundaire materialen ten opzichte van de totale materiaalinzet in de Nederlandse economie 13 procent. De totale materiaalinzet in de Nederlandse economie omvat de binnenlandse winning van grondstoffen, de invoer van materialen (inclusief wederuitvoer) uit het buitenland en de secundaire materiaalinzet. Dit aandeel wordt ook wel de circular material use rate (CMUR) genoemd. De CMUR verschilt erg tussen verschillende materiaal categorieën. De CMUR van mineralen (niet metaal) was bijna 35 procent in 2016, terwijl de CMUR van fossiele energiedragers kleiner dan 2 procent was. De hoge CMUR voor mineralen komt doordat bouwmaterialen veelal opnieuw ingezet kunnen worden, al dan niet als laagwaardige toepassing zoals als ophoogmateriaal voor gebouwen of wegen. De lage CMUR voor fossiele energiedragers komt doordat het grootste deel van fossiele energiedragers, zoals kolen en aardolie, worden verbrand voor energieopwekking en daardoor niet opnieuw inzetbaar zijn. Enkel het deel dat niet energetisch wordt ingezet, denk bijvoorbeeld aan het gebruik van aardolie voor het vervaardigen van plastics, kan mogelijk worden hergebruikt.

Verschuiving CMUR tussen verschillende materialen

Ten opzichte van 2014 is de CMUR vrijwel gelijk gebleven. Zowel de inzet van primaire grondstoffen als van secundaire materialen is licht gestegen. Wel heeft er een kleine verschuiving plaatsgevonden tussen verschillende materiaal categorieën. Zo is de CMUR voor biomassa licht gedaald, terwijl de CMUR voor mineralen (niet metaal) juist licht is gestegen.
De circular material use rate geeft een indicatie van de circulariteit van de economie. Immers, de CMUR stijgt als er minder primaire grondstoffen worden ingezet of als er meer secundaire materialen worden ingezet. Het stimuleren van het hergebruik van materialen en het verminderen van de inzet van primaire grondstoffen zijn beide aandachtspunten binnen het Rijksbrede programma 'Nederland circulair in 2050' (I&W, 2016). Echter, de indicator op zichzelf kan een vertekend beeld geven en kan het best in samenhang met andere indicatoren worden bekeken, zoals de totale materiaalinzet en de recycling rate. Het kan bijvoorbeeld zijn dat er meer afval geproduceerd wordt waardoor er ook meer afval gerecycled kan worden en opnieuw als secundaire materiaal kan worden ingezet. Dit leidt tot een hogere circular material use rate terwijl de onderliggende oorzaak, namelijk een stijging van de afvalproductie, niet bijdraagt aan een meer circulaire economie.

CMUR nooit 100%

Het is goed om te beseffen dat de CMUR nooit 100 procent zal worden, omdat een groot deel van de inzet van biomassa als voedsel dient. Daarnaast worden er vooralsnog fossiele brandstoffen ingezet voor energieopwekking, waardoor het volledige hergebruik van materialen onmogelijk is.
Er zijn meerdere methoden mogelijk voor het bepalen van de CMUR, maar ook de afbakening van secundaire materialen is erg bepalend voor de uitkomst van de CMUR. In een aparte notitie van PBL, CBS en Circle Economy worden deze verschillende methoden uiteengezet en wordt de gehanteerde afbakening toegelicht (PBL, CBS, Circle Economy, 2020).