Kwaliteit zwemwaterlocaties, 1998-2016

Bijna alle zwemwaterlocaties voldoen aan de EU-normen

In 2016 voldeed circa 94,4% van de zoetwaterlocaties en circa 96,8% van de zoutwaterlocaties aan de eisen van de zwemwaterrichtlijn (Europese Commissie 2006), Het percentage zoetwaterlocaties met een kwalificatie 'voldoende' is in de periode 2010 - 2016 toegenomen van 85% in 2010 tot 94,4 % in 2016. Voor zoutwaterlocaties is er geen trend waarneembaar. In totaal voldeed 2,6 % van de locaties in 2016 niet aan de eisen van de richtlijn. In 2016 was op 2,6% van de zwemwaterlocaties kwaliteitsbeoordeling niet mogelijk. Dit omdat er onvoldoende meetresultaten beschikbaar zijn, het nieuwe zwemwaterlocaties betreft, de zwemwaterlocatie veranderd is of omdat de zwemwaterlocatie gesloten is.

Oude en nieuwe zwemwaterrichtlijn

Vanaf 2006 is de Europese zwemwaterrichtlijn (2006/7/EG) van kracht (Europese Commissie 2006). Deze heeft betrekking op alle circa 700 zwemwaterlocaties in Nederland. In 2009 is deze richtlijn vertaald in Nederlandse wetgeving (wijziging Wet hygiëne en veiligheid badinrichtingen en zwemgelegenheden en wijziging Wet op de waterhuishouding; WHVZ, 2009).
De richtlijn gaat uit van vier kwaliteitsklassen zwemwater: uitstekend, goed, aanvaardbaar en slecht. In het 'Bathing Water Directive report 2016; The Netherlands' (EEA 2017) zijn de resultaten voor deze vier kwaliteitsklassen vanaf 2010 beschikbaar. In bovenstaande figuur zijn de percentages van de klassen uitstekend, goed en aanvaardbaar gesommeerd.
Vanaf 2015 moeten alle officiële zwemwaterlocaties ten minste tot de klasse aanvaardbaar behoren (resultaatverplichting). Daarnaast gaat de richtlijn ervan uit dat de lidstaten zich inspannen om alle locaties goed tot uitstekend te maken (inspanningsverplichting). Voorts verplicht de richtlijn om voor elke locatie een zwemwaterprofiel op te stellen. Voor microbiologische verontreinigingen zijn normen voor E. coli en enterokokken (darmbacteriën) opgesteld. Voor blauwalgen moet een passende controle worden uitgevoerd.

Zwemverboden door blauwalgen

Het komt ieder seizoen voor dat er voor zwemlocaties een zwemverbod wordt ingesteld in verband met de bloei van blauwalgen. Hiervoor zijn in de Europese regelgeving geen normen opgenomen. Als echter uit het zwemwaterprofiel blijkt dat er een reële kans is op blauwalgenbloei, moeten passende maatregelen genomen worden, zodat zwemmers beschermd worden. Hiervoor is een (nationaal) blauwalgenprotocol (2012) opgesteld (Helpdesk Water). Door het ontbreken van een centrale gegevensregistratie is het niet mogelijk om ontwikkelingen van jaar tot jaar te volgen.

Blauwe Vlag

Naast de EU-Zwemwaterrichtlijn is er de Blauwe Vlag. De Blauwe Vlag is een initiatief van de FEE (Foundation for Environmental Education), die in Nederland gehuisvest is bij de ANWB, om veiligheid en hygiëne aan de Europese kusten te stimuleren. Het onderscheid tussen de Blauwe Vlag en de huidige zwemwaterrichtlijn is dat de laatste niet toetst op fecale streptokokken.

Relevantie

Oppervlaktewater kan verontreinigd zijn door menselijke of dierlijke uitwerpselen. Hierdoor kunnen pathogene, dat wil zeggen ziekteverwekkende, micro-organismen het water besmetten. Voorbeelden van dergelijke micro-organismen zijn ziekteverwekkende bacteriën zoals Campylobacter en Salmonella, de parasiet Cryptosporidium, virussen, zoals Norwalk-achtige Calicivirussen, en toxische algen.
Provincies zijn verantwoordelijk voor de controle, handhaving en rapportage over de zwemwaterkwaliteit. Actuele informatie over de waterkwaliteit op zwemwaterlocaties is per provincie te vinden op www.zwemwater.nl.