Belasting van landbouwgrond met zware metalen, 1980-2006

U bekijkt op dit moment een archiefversie van een afgesloten indicator. De actuele indicatorversie met de reden voor het afsluiten, kunt u via deze link bekijken.

De normen voor de gehalten koper en zink in mengvoeders zijn medio 2000 verscherpt. Hierdoor is de hoeveelheid van deze metalen in dierlijke mest sterk gedaald. Dit vertaalt zich in een afname van de netto belasting van landbouwgrond met koper en zink.

 1980199020002003200420052006
        
 1 000 kg     
Koper (Cu)       
Bruto belasting1 360970780505490515525
w.v. dierlijke mest 1)1 050750700430415435435
 kunstmest1501205035354050
natte en droge depositie80502020202020
overige bronnen 2)80501020202020
w.o.zuiveringsslib393711111
Afvoer met gewas140130100901009590
Netto belasting1 220840680415390420435
        
Zink (Zn)       
Bruto belasting2 4002 2702 1701 5301 4651 5151 495
w.v. dierlijke mest 1)1 8001 7501 9001 2501 2001 2451 230
kunstmest1501406050454545
natte en droge depositie2601807080606570
overige bronnen 2)190200140150160160150
w.o. Zuiveringsslib11511456454
Afvoer met gewas700690570540570550520
Netto belasting1 7001 5801 600990895965975
        
Cadmium (Cd)       
Bruto belasting16965445
w.v. dierlijke mest 1)6433333
kunstmest7421112
natte en droge depositie2111111
overige bronnen 2)1000000
w.o. Zuiveringsslib1000000
Afvoer met gewas3333332
Netto belasting12632123
        
Bron: CBS (2008).CBS/MNC/mei08/0097
1) Cijfers vanaf 2001 zijn op basis van nieuwe berekeningsmethode voor dierlijke mest (Bron: Delahaye, R., et al, 2003).
2) Zuiveringsslib, overige organische meststoffen en bestrijdingsmiddelen. Vanaf 2001 inclusief aanvoer door de jacht en corrosie tuinbouwkassen (alleen bij zink).

Ontwikkelingen netto belasting

Tussen 1980 en 2006 is de jaarlijkse netto belasting van landbouwgrond met koper met 64 procent en met zink met 43 procent gedaald. Bij cadmium bedraagt deze daling circa 75 procent. Deze ontwikkelingen worden gedeeltelijk bepaald door regelgeving. Medio 2000 zijn de normen voor het toevoegen van koper en zink in mengvoeders verscherpt. Als gevolg hiervan is de netto belasting met koper en zink sinds 2001 sterk afgenomen (circa 40 procent ten opzichte van 2000). Ook worden bij de kunstmestproductie schonere grondstoffen toegepast.

Netto belasting in 2005 en 2006

In 2005 en 2006 is er een lichte stijging van de netto belasting ten opzichte van 2004. Deze toename wordt aan de ene kant veroorzaakt door een grotere aanvoer met dierlijke mest en kunstmest (met name bij koper), en aan de andere kant door een kleinere afvoer met gewassen (vooral via gras).

Relevantie

De voornaamste aanvoer van zware metalen naar landbouwgrond gebeurt via dierlijke mest. Afvoer vindt plaats via de onttrekking met gewassen. Van de netto belasting van de bodem (aanvoer minus afvoer) spoelt een deel uit naar het grond- en oppervlaktewater. De rest accumuleert (hoopt op) in de bodem. Een teveel aan zware metalen in de bodem is ongewenst uit het oogpunt van gewasopbrengsten en de gezondheid van mens en dier.

Bronnen

Relevante informatie

  • Recente emissiecijfers van zware metalen en beschrijvingen van gehanteerde berekeningswijzen (meta-informatie) kunnen in detail bekeken worden op de website van de Emissieregistratie.

Technische toelichting

Naam van het gegeven
Belasting van landbouwgrond met zware metalen
Omschrijving
Bruto belasting van de zware metalen koper, zink en cadmium op landbouwgrond naar bron (dierlijke mest, kunstmest, depositie), afvoer met gewassen, en netto belasting.
Verantwoordelijk instituut
Centraal Bureau voor de Statistiek
Berekeningswijze
Een korte beschrijving van de berekeningsmethode geeft het artikel Balansen van mineralen en zware metalen (CBS, 2006). Meer gedetailleerde informatie over de gehanteerde berekeningswijzen is te vinden in het rapport Emissie van zeven zware metalen naar landbouwgrond (Delahaye, R., et al., 2003) en de website van de Emissieregistratie.
Geografische verdeling
Nederland
Andere variabelen
Bruto belasting van koper, zink en cadmium (op landbouwgrond via kunstmest, dierlijke mest en atmosferische depositie, overige bronnen), afvoer met akkerbouwgewassen (snijmaïs, tarwe, aardappelen, suikerbieten), graslandgewassen (hooi, kuilgras, weidegras) en tuinbouwgewassen (groente en fruit) en netto belasting.
Verschijningsfrequentie
Jaarlijks
Achtergrondliteratuur
Themabeschrijving: Balansen van mineralen en zware metalen (CBS, 2006), website van de Emissieregistratie.
Begrippen: website van de Emissieregistratie.
Achtergrondartikel: Emissie van zeven zware metalen naar landbouwgrond (Delahaye, R., et al., 2003).
Opmerking
De berekende waarden van de belasting van zware metalen op landbouwgrond zijn gebaseerd op verschillende schattingen en aannames. De waarden bevatten een zodanige onzekerheid dat ze sterk zijn afgerond.
Betrouwbaarheidscodering
E (Schatting, gebaseerd op een enkele meting, expert judgement, relevante feiten of extrapolatie van andere metingen).

Referentie van deze webpagina

CLO (2008). Belasting van landbouwgrond met zware metalen, 1980-2006 (indicator 0097, versie 12, ), www.clo.nl. Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS), Den Haag; PBL Planbureau voor de Leefomgeving, Den Haag; RIVM Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu, Bilthoven; en Wageningen University and Research, Wageningen.