Balans van tropisch hout en houtproducten voor Nederland, 1988 - 2014

Verbruik van tropisch hout

Het verbruik van tropisch hout (rondhout, gezaagd hout en triplex) nam tussen 2007 en 2014 af van 1,18 miljoen m³ (rondhoutequivalent) naar 0,57 miljoen m³ (rondhoutequivalent). De sterkte daling in het verbruik van tropisch hout de laatste jaren is sterk gerelateerd aan de sterke afname van het bouwvolume als gevolg van de economische recessie.

Vooral verbruik van tropisch rondhout gedaald

Tussen 2004 en 2008 bedroeg het jaarlijkse verbruik van tropisch rondhout in Nederland ongeveer 33 duizend m³. Sinds 2009 is dit volume gedaald tot ongeveer 9 duizend m³ in 2013. Deze daling is te wijten aan het feit dat de meerderheid van de herkomstlanden een exportverbod voor rondhout hebben ingevoerd. Dit heeft tot gevolg dat het tropische rondhout dat in het verleden in Nederland werd verzaagt tegenwoordig grotendeels in het land van herkomst wordt verzaagd om vervolgens te worden geëxporteerd. Het aantal zagerijen dat in Nederland tropisch rondhout verwerkt is, net als het volume, de laatste jaren behoorlijk gedaald. In 2014 laat de verwerking van tropisch rondhout met 19 duizend m³ een piek zien. Dit rondhout is echter met name vanuit bestaande voorraden door de zagerijen verzaagd. Het tropische rondhout dat in 2013 in Nederland werd verzaagd betrof voornamelijk stammen van de houtsoorten Azobé (92 procent) en Bilinga (8 procent), afkomstig uit West-Afrika. Dit hout wordt toegepast in de grond, weg- en waterbouw voor bijvoorbeeld sluisdeuren, meerpalen en remmingswerken.

Invoer tropisch hout in 2014 verder afgenomen

Nederland voert sinds 2008 jaarlijks circa 0,8 miljoen m³ (rondhoutequivalent) tropisch hout en houtproducten (rondhout, gezaagd hout, tri- en multiplex, en fineer) in. Door de economische crisis en de stagnerende bouwsector is de invoer in 2014 met 46 procent gedaald ten opzichte van 2007. Het meeste tropisch hout komt uit Maleisië, Brazilië, Kameroen en Indonesië.

Vooral invoer van bewerkt hout

De invoer van tropisch rondhout is na 2000 sterk afgenomen. Er vindt in toenemende mate verwerking van het rondhout plaats in de tropen. Wat er in Nederland aan tropisch hout wordt ingevoerd betreft vooral gezaagd hout, halffabricaten en eindproducten (Probos, 2006).

Uitvoer

Een klein deel (10 tot 20 procent) van het in Nederland ingevoerde tropisch hout wordt weer uitgevoerd, in sommige gevallen direct (ook wel wederuitvoer genaamd) en soms vindt er eerst een bewerking plaats, zoals bijvoorbeeld bij het tropische rondhout dat in Nederland verzaagd wordt. Het belangrijkste deel van dit hout wordt geëxporteerd naar de ons omringende landen, België / Luxemburg, Duitsland, Frankrijk en Groot-Brittannië.

Certificering

In 2011 bedroeg het aandeel aantoonbaar duurzaam geproduceerd hout op de Nederlandse markt 39 procent. Dit is een flinke stijging ten opzichten van 2008 toen dit aandeel nog 15,5 procent bedroeg. Dit volume is voorzien van het FSC-certificaat. Daarnaast is er ook 50,7 duizend m³ (rondhoutequivalent) tropisch loofhout met het PEFC-certificaat op de Nederlandse markt gekomen. Het betreft MTCS-gecertificeerd hout dat ten tijde van het uitvoeren van de marktstudie door de Nederlandse overheid als aantoonbaar legaal werd beschouwd, dit volume komt overeen met 9,5 procent van het in 2011 op de Nederlandse markt verbruikte volume gezaagd tropisch hardhout (Oldenburger et al., 2013).

Inkoopcriteria duurzaam hout en houtproducten

In juni 2008 zijn door de toenmalige minister van VROM de inkoopcriteria voor duurzaam hout vastgesteld. De inkoopcriteria bevatten principes en criteria voor (1) duurzaam bosbeheer, (2) de handelsketen (CoC) en (3) het ontwikkelen, toepassen en beheren van certificeringssystemen.
De Timber Procurement Assessment Committee (TPAC) toetst verschillende certificeringsystemen voor duurzaam bosbeheer en handelsketen aan deze inkoopcriteria. Op deze wijze wordt bepaald welke certificaten voor aantoonbaar duurzaam geproduceerd hout voldoen aan de eisen van de Nederlandse overheid. Het is uiteindelijk aan de Staatssecretaris van het Ministerie van Infrastructuur en Milieu om op basis van de toetsing van TPAC te bepalen of het getoetste certificeringssysteem geaccepteerd wordt als duurzaam binnen het duurzaam inkoopbeleid. Op dit moment zijn FSC internationaal en PEFC internationaal geaccepteerd binnen het Nederlandse inkoopbeleid. Daarbinnen heeft MTCS, dat valt onder PEFC internationaal, een aparte status.
EU- houtverordening
Sinds 3 maart 2013 is de EU-houtverordening van kracht. De EU-houtverordening maakt het op de Europese markt brengen van illegaal gekapt hout strafbaar. Iedere partij die hout voor het eerst op de Europese markt brengt is verplicht middels het toepassen van een stelsel van zorgvuldigheidseisen (ook wel 'due diligence' genoemd) er zorg voor te dragen dat zij geen illegaal gekapt hout op de Europese markt brengt. De EU houtverordening heeft niet alleen betrekking op tropisch hout, ook gematigde houtsoorten vallen onder deze verordening net als een breed scala aan houtproducten.

Beleid

Het Beleidsprogramma Biodiversiteit is met ingang van 2013 beëindigd en is opgevolgd door de Uitvoeringsagenda Natuurlijk Kapitaal.
De Uitvoeringsagenda Natuurlijk Kapitaal is minder specifiek gericht op de natuurlijke hulpbron hout, maar is breder gericht op het behoud en het duurzaam gebruik van biodiversiteit.
De belangrijkste ketens waar het in de Uitvoeringsagenda om draait, zijn die van soja, palmolie, cacao, koffie, thee, hout, biomassa en groente, fruit en bloemen. Behalve de nagestreefde duurzame productie van hout, blijft Nederland het FLEGT-actieplan van de EU ondersteunen, dat zich richt op de bestrijding van handel in illegaal gekapt hout en dat landen, die naar de EU exporteren, steunt bij het verbeteren van hun bosbeheer en wetshandhaving. Het algemeen streven van de Uitvoeringsagenda is door een aanpak in internationaal verband van de gehele keten, de belangrijkste agrogrondstoffenketens met een grote impact op biodiversiteit in 2020 te laten voldoen aan de duurzaamheidcriteria op het gebied van biodiversiteit.

Wat is rondhoutequivalent?

De balans van tropisch hout en houtproducten voor Nederland beschrijft de productie, invoer, uitvoer en het verbruik. Om de verschillende houtproducten te kunnen optellen zijn in de tabel alle hoeveelheden omgerekend naar m³ rondhoutequivalent zonder schors. Een rondhoutequivalent is de hoeveelheid rondhout die nodig is om een bepaald product te maken. Meer informatie hierover is te vinden in de technische toelichting.