Nabijheid levensmiddelenwinkels en bibliotheken, 2008 - 2020
Nederlanders woonden in 2020 gemiddeld op 0,9 kilometer afstand van een supermarkt, gemeten over de autoweg. Overige winkels voor dagelijkse levensmiddelen (slager, bakker en andere speciaalzaken voor voedsel) lagen gemiddeld op 0,8 km. De nabijheid van deze levensmiddelenwinkels was daarmee gelijk aan 2008.
De nabijheid van bibliotheken is afgenomen met een gemiddelde afstand tot de dichtstbijzijnde bibliotheek van 1,7 km in 2008 tot 2,0 km in 2020.
Levensmiddelenwinkels
De nabijheid van de levensmiddelenwinkels was in 2020 gelijk aan 2008. Wel is het aantal supermarkten binnen 1 kilometer toegenomen van 1,7 in 2008 tot 2,0 in 2020, terwijl het aantal winkels voor overige dagelijkse levensmiddelen in die periode juist daalde.
Het aantal beschikbare levensmiddelenwinkels binnen 1 kilometer verschilt sterk tussen provincies: waar inwoners van Noord- en Zuid-Holland in 2020 gemiddeld 0,7 km onderweg waren naar de dichtstbijzijnde supermarkt, was dat in Fryslân met 1,4 km het dubbele. Ook voor het aantal overige winkels voor dagelijkse levensmiddelen zijn dergelijke verschillen zichtbaar tussen de provincies.
In de gemeenten Amsterdam, Rotterdam en Den Haag lag de dichtstbijzijnde supermarkt gemiddeld op 0,5 kilometer. Voor inwoners van de gemeente Loppersum in Groningen was de dichtstbijzijnde supermarkt met 2,5 kilometer het verste weg, gevolgd door de gemeenten Bergen (Limburg) en Westerveld (Drenthe) met 2,4 kilometer.
Bibliotheken
Door een daling van het aantal bibliotheekvestigingen in Nederland is de gemiddelde afstand tot de dichtstbijzijnde bibliotheek toegenomen tot 2,0 km in 2020.
In 2020 was de gemiddelde afstand tot de dichtstbijzijnde bibliotheek voor de inwoners in Zeeland het hoogst van alle provincies (3,2 km). Voor inwoners van Zuid-Holland was deze met 1,5 km het laagst.
In 9 gemeenten lag de dichtstbijzijnde bibliotheek gemiddeld op een afstand van 5 kilometer of meer. Voor inwoners van Noord-Beveland was dat 14,4 km. Hierbij moet worden opgemerkt dat in een aantal Zeeuwse gemeenten waar de afstand tot een 'reguliere' bibliotheek relatief hoog is, de bewoners gebruik kunnen maken van een bibliotheekbus. Deze bussen zijn echter niet meegeteld in dit onderzoek. In 12 gemeenten lag de dichtstbijzijnde bibliotheek in 2020 op 1 kilometer afstand of minder.
Bronnen
- CBS (2020). Statline: Nabijheid voorzieningen; afstand locatie, regionale cijfers CBS, Den Haag
Relevante informatie
Technische toelichting
- Naam van het gegeven
Afstand tot levensmiddelenwinkels en bibliotheken, 2008 - 2020
- Omschrijving
Gemiddelde afstand naar de dichtstbijzijnde supermarkt, overige winkels voor dagelijkse levensmiddelen en bibliotheken vanaf alle bewoonde adressen in Nederland, berekend over de autoweg. Voor de supermarkten en overige winkels voor dagelijkse levensmiddelen is ook het aantal voorzieningen binnen bepaalde rijafstanden berekend.
- Verantwoordelijk instituut
Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS)
- Berekeningswijze
De afstand van een bewoond adres tot het dichtstbijzijnde bezoekadres van een winkel of supermarkt wordt bepaald. Deze afstand wordt per adres berekend over de verharde (auto)weg. Hierbij wordt rekening gehouden met ongelijkvloerse kruisingen, veerponten en éénrichtingsverkeer op Rijks- en Provinciewegen.Alle personen op het bewoonde adres krijgen een berekende afstand tot de dichtstbijzijnde supermarkt en overige winkel dagelijkse levensmiddelen toegewezen. Bij berekening van de afstand wordt een adres loodrecht op het wegennetwerk geprojecteerd, zodat deze afstand zo klein mogelijk is, en verwaarloosbaar ten opzichte van de berekende afstand over het wegennetwerk. Als afstand wordt de afstand via de weg tussen de twee geprojecteerde adressen op het wegennetwerk gehanteerd.De gemiddelde afstand per gebied tot een voorziening wordt berekend door het gemiddelde te nemen van de berekende afstand voor alle personen die wonen in dat gebied. De dichtstbijzijnde voorziening hoeft daarbij dus niet binnen ditzelfde gebied te liggen.Het gemiddeld aantal voorzieningen binnen een vaste afstand per gebied wordt berekend door het gemiddelde te nemen van de berekende aantallen voorzieningen per persoon, voor alle personen in dat gebied. Hoe meer voorzieningen aanwezig zijn binnen de vaste afstand, hoe meer keuze de inwoners van het gebied voor deze voorziening hebben.Er is gebruik gemaakt van de volgende bronnen voor het samenstellen van de gegevens.
Voor het bepalen van de adressen van personen: Basis Registratie Personen (BRP).
Adressen en locaties: Basisregistratie Adressen en Gebouwen (Kadaster).
De verbindingen over de weg, gevormd door het netwerk van verharde (auto)wegen, zijn opgebouwd op basis van het Nationaal Wegen Bestand (Rijkswaterstaat).- Geografische verdeling
-
- Verschijningsfrequentie
Jaarlijks
- Achtergrondliteratuur
- Opmerking
De cijfers over 2008 tot en met 2020 zijn definitieve cijfers.
- Betrouwbaarheidscodering
Integrale waarneming
Archief van deze indicator
Bekijk meer Bekijk minder
Referentie van deze webpagina
CLO (2022). Nabijheid levensmiddelenwinkels en bibliotheken, 2008 - 2020 (indicator 2197, versie 02, ), www.clo.nl. Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS), Den Haag; PBL Planbureau voor de Leefomgeving, Den Haag; RIVM Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu, Bilthoven; en Wageningen University and Research, Wageningen.
