Nabijheid levensmiddelenwinkels en bibliotheken, 2008 - 2019
U bekijkt op dit moment een archiefversie van deze indicator. De actuele indicatorversie met recentere gegevens kunt u via deze link bekijken.
Nederlanders woonden in 2019 gemiddeld op 0,9 kilometer afstand van een supermarkt. Overige winkels voor dagelijkse levensmiddelen liggen gemiddeld op 0,8 km. De nabijheid van deze levensmiddelenwinkels is daarmee gelijk aan 2008. Het aantal beschikbare winkels met overige dagelijkse levensmiddelen dat men kan bezoeken binnen maximaal 1 kilometer reisafstand is wel afgenomen van 10,2 in 2008 tot 9,1 in 2019. Het aantal beschikbare levensmiddelenwinkels binnen 1 kilometer verschilt sterk tussen provincies.
In de periode 2008 tot 2019 is het aantal bibliotheken afgenomen en de gemiddelde afstand tot de dichtstbijzijnde bibliotheek toegenomen van 1,7 km in 2008 tot 1,9 km in 2019.
Supermarkt
De gemiddelde afstand tot de dichtstbijzijnde supermarkt is in 2019 voor de inwoners van Friesland en Drenthe het grootst met een afstand van respectievelijk 1,4 kilometer en 1,3 kilometer. Deze is toegenomen. In 2008 bedroeg de gemiddelde afstand tot de dichtstbijzijnde supermarkt in beide provincies nog 1,2 kilometer.
De gemiddelde afstand tot de dichtstbijzijnde supermarkt in de provincies Zuid- en Noord-Holland is het laagst met een afstand van 0,7 kilometer voor beide provincies. Dit is gelijk aan 2008.
In de drie grootste gemeenten vinden we de dichtstbijzijnde supermarkt gemiddeld op 0,5 kilometer. De dichtstbijzijnde supermarkt ligt het verste weg voor inwoners van de gemeente Loppersum op 2,5 kilometer en de gemeente Westerveld op 2,3 kilometer.
Overige winkels voor dagelijkse levensmiddelen
De gemiddelde afstand tot de dichtstbijzijnde overige winkel voor dagelijkse levensmiddelen was in 2008 met 0,6 kilometer het kleinst in Noord- en Zuid-Holland en met 1,3 kilometer het grootst in Flevoland.
In 2019 is de afstand tot de dichtstbijzijnde winkel ten opzichte van 2008 alleen voor de provincie Flevoland afgenomen van 1,3 kilometer tot 1,2 kilometer. In de overige provincies is de afstand tot de dichtstbijzijnde winkel opgelopen of is gelijk gebleven.
Dat weerspiegelt zich in het aantal beschikbare overige winkels voor dagelijkse levensmiddelen binnen 1 kilometer. In de periode 2008-2019 neemt voor bijna alle provincies het aantal overige winkels voor dagelijkse levensmiddelen af binnen een afstand van 1 kilometer.
De grootste afname in deze periode is in de provincies Noord- en Zuid-Holland met 2,1 tot respectievelijk 15,2 en 14,3 in 2019. Alleen in de provincie Friesland neemt het aantal winkels binnen 1 kilometer in deze periode licht toe van 4,6 tot 4,7.
De dichtstbijzijnde overige winkel voor dagelijkse levensmiddelen ligt we voor 26 gemeenten op 0,5 kilometer of minder. De dichtstbijzijnde winkel ligt het verste weg voor inwoners van de gemeenten Noordoostpolder op 2,6 kilometer, gemeenten Loppersum op 2,2 kilometer en de gemeente Weststellingwerf op 2,1 kilometer.
Bibliotheken
De gemiddelde afstand tot de dichtstbijzijnde bibliotheek in 2019 is met 3,2 km het grootst voor de inwoners in Zeeland. Voor inwoners van Zuid-Holland is deze het laagst, maar nog altijd gemiddeld 1,5 km. In de provincie Noord-Brabant neemt de gemiddelde afstand het meeste toe van 1,6 km in 2008 tot 2,2 km in 2019.
In elf gemeenten ligt de dichtstbijzijnde bibliotheek gemiddeld per inwoner op 5 kilometer of meer. Inwoners van Noord-Beveland vinden deze op 14,4 km.
In acht gemeenten ligt de dichtstbijzijnde bibliotheek binnen 1 kilometer.
Bronnen
CBS (2020) Nabijheid voorzieningen; afstand locatie, regionale cijfers https://opendata.cbs.nl/statline/#/CBS/nl/dataset/80305ned/table?ts=1595406717986
Relevante informatie
Nabijheidsstatistiek https://www.cbs.nl/nl-nl/achtergrond/2012/14/nabijheidsstatistiek-hoe-ver-wonen-nederlanders-van-voorzieningen-
Meer gegevens over nabijheid van voorzieningen is te vinden in de databank Statline van het CBS. https://opendata.cbs.nl/statline/#/CBS/nl/navigatieScherm/thema?themaNr=80314
Technische toelichting
- Naam van het gegeven
- Afstand tot levensmiddelenwinkels en bibliotheken, 2008 - 2019
- Omschrijving
- Afstand naar supermarkten, overige winkels voor dagelijkse levensmiddelen en bibliotheken van personen voor gebieden met bewoonde adressen. Voor een aantal voorzieningen wordt ook het aantal voorzieningen binnen een vaste afstand voor personen op bewoonde adressen bepaald.
- Verantwoordelijk instituut
- Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS)
- Berekeningswijze
- Supermarkt.
Winkel met meerdere soorten dagelijkse artikelen en een minimale oppervlakte van 150 m2.Overige winkel voor dagelijkse levensmiddelen
Groenteboer, bakker, vlaaienwinkel, toko, chocoladewinkel, koffie/theewinkel, delicatessenwinkel, kaaswinkel, mini supermarkt, notenwinkel, poelier, reformwinkel, slagerij, slijterij, tabakswinkel, visboer, zoetwarenwinkel, nachtwinkel, wijnwinkel en ziekenhuiswinkel.Bibliotheken, hun vestigingen en servicepunten.
De miniservicepunten, zelfbedieningsbibliotheken en de bibliobussen zijn niet opgenomen.
Een vestiging voldoet aan de volgende criteria: minimaal 15 uur per week open, digitale toegang tot de gehele collectie en activiteitenaanbod, vraagbemiddeling, culturele/literaire activiteiten, aanbod voor scholieren/instellingen passend bij de keuzes die gemaakt zijn in het spreidings- en- marketingbeleid en studiemogelijkheden.
Een servicepunt biedt minimaal het volgende dienstverleningsniveau: is minimaal 4 uur per week open, biedt digitale toegang tot het totale activiteitenaanbod en voorziet in vraagbemiddeling (zowel persoonlijk als via internet).De afstand van een bewoond adres tot het dichtstbijzijnde bezoekadres van een winkel of supermarkt wordt bepaald. Deze afstand wordt per adres berekend over de verharde (auto)weg. Hierbij wordt rekening gehouden met ongelijkvloerse kruisingen, veerponten en éénrichtingsverkeer op Rijks- en Provinciewegen.Alle personen op het bewoonde adres krijgen een berekende afstand tot de dichtstbijzijnde supermarkt en overige winkel dagelijkse levensmiddelen toegewezen. Bij berekening van de afstand wordt een adres loodrecht op het wegennetwerk geprojecteerd, zodat deze afstand zo klein mogelijk is, en verwaarloosbaar ten opzichte van de berekende afstand over het wegennetwerk. Als afstand wordt de afstand via de weg tussen de twee geprojecteerde adressen op het wegennetwerk gehanteerd.De gemiddelde afstand per gebied tot een voorziening wordt berekend door het gemiddelde te nemen van de berekende afstand voor alle personen die wonen in dat gebied. De dichtstbijzijnde voorziening hoeft daarbij dus niet binnen ditzelfde gebied te liggen.Het gemiddeld aantal voorzieningen binnen een vaste afstand per gebied wordt berekend door het gemiddelde te nemen van de berekende aantallen voorzieningen per persoon, voor alle personen in dat gebied. Hoe meer voorzieningen aanwezig zijn binnen de vaste afstand, hoe meer keuze de inwoners van het gebied voor deze voorziening hebben. - Basistabel
- Voor het bepalen van de adressen van personen: Basis Registratie Personen (BRP). Adressen en locaties: het bestand Adres Coördinaten van Nederland (Kadaster). De verbindingen over de weg, gevormd door het netwerk van verharde (auto)wegen, zijn opgebouwd op basis van het Nationaal Wegen Bestand (Rijkswaterstaat).
- Geografische verdeling
- Gemeenten, COROP, Provincie
- Andere variabelen
- Gezondheid en welzijn, Detailhandel, Horeca, Kinderopvang, Onderwijs, Werkgelegenheid: aantal banen, Groenvoorzieningen, Verkeer en vervoer, Vrije tijd en cultuur, afstand tot brandweerkazerne.
- Verschijningsfrequentie
- Jaarlijks
- Achtergrondliteratuur
- CBS. Methodebeschrijving nabijheidsstatistiek.
- Opmerking
- De cijfers over 2008 tot en met 2019 betreffen definitieve cijfers.
- Betrouwbaarheidscodering
- -
Archief van deze indicator
Bekijk meer Bekijk minder
Referentie van deze webpagina
CLO (2021). Nabijheid levensmiddelenwinkels en bibliotheken, 2008 - 2019 (indicator 2197, versie 01, ), www.clo.nl. Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS), Den Haag; PBL Planbureau voor de Leefomgeving, Den Haag; RIVM Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu, Bilthoven; en Wageningen University and Research, Wageningen.
