Kevers, kreeften en bloedzuigers van de Habitatrichtlijn, 2012-2017

Vliegend hert

Het vliegend hert is de grootste Nederlandse kever, en komt vooral voor in Zuid- en Midden-Europa. Nederland ligt aan de Noordwest grens van het areaal en herbergt slechts een klein deel van de populatie. In Nederland komt de kever voor op een beperkt aantal locaties, namelijk de Veluwe, Midden- en Zuid-Limburg, de stuwwal bij Nijmegen, de Utrechtse Heuvelrug en Twente. Uit het verleden zijn ook populaties bekend uit de omgeving van Breda en het zuidelijke IJsseldal. Het Vliegend hert komt voor in 26 10x10 km hokken.
Vooral in de noordelijke delen van het Europese areaal is het vliegend hert de afgelopen eeuw zeldzaam geworden. Ook in Nederland is het verspreidingsgebied ingekrompen.
De soort is opgenomen in de Europese Habitatrichtlijn (bijlage II).

Brede geelgerande waterroofkever

Vooral in het westelijk deel van zijn verspreidingsgebied (Duitsland, Frankrijk, Nederland, België en Denemarken) is de brede geelgerande waterroofkever gedurende de laatste eeuw zeer sterk achteruitgegaan.
De soort werd als uitgestorven beschouwd, maar in oktober 2005 werd de brede geelgerande waterroofkever herontdekt in Drenthe. De verspreiding van de soort is nu beperkt tot drie vennen binnen één 10 x 10 km-hok. De totale Nederlandse populatie bedraagt naar schatting minder dan 200 exemplaren. De soort staat op bijlage II en IV van de Habitatrichtlijn.

Gestreepte waterroofkever

De gestreepte waterroofkever staat op bijlage II en IV van de Habitatrichtlijn. De gestreepte waterroofkever is in de loop van de 20e eeuw in grote delen van Europa verdwenen of snel achteruitgegaan. Ook in Nederland is een sterk negatieve trend in het aantal vindplaatsen. De vermoedelijke hoofdoorzaak is de verslechterde waterkwaliteit. In de periode 2012-2017 is de soort in 19 10 x 10 km-hokken waargenomen.

Vermiljoenkever

In januari 2012 is in een Natuurgebied in Noord-Brabant voor het eerst de aanwezigheid van de Vermiljoenkever in Nederland vastgesteld. Min of meer toevallige vondsten van de vermiljoenkever wijzen er op dat de soort zich enorm aan het uitbreiden is, dan wel wijder verspreid is dan gedacht. Tot begin 2017 was de bekende verspreiding beperkt tot de regio De Kempen. In 2017 zijn veel vondsten buiten deze regio gedaan. De soort is gevonden op de rand van Het Groene Woud, in het rivierengebied langs de Bergse Maas en in Zuid-Limburg. Gezien de nieuwe vindplaatsen is nu duidelijk dat de kever niet gebonden is aan een bepaalde regio of bodemtype. Ongetwijfeld zullen nog meer vindplaatsen ontdekt worden. Er zijn in 2017 maar liefst zes nieuwe 10 x 10 km-hokken voor de vermiljoenkever genoteerd, wat het totaal tot nu toe op 15 brengt. Deze keversoort staat op bijlage II en IV van de Habitatrichtlijn.

Overige keversoorten

Heldenbok en Juchtleerkever zijn soorten van bijlage II en IV van de Habitatrichtlijn. Beide soorten zijn uit Nederland verdwenen. Het laatste uit Nederland bekende exemplaar van de juchtleerkever is in 1946 te Wijnandsrade verzameld.
Hoewel verondersteld wordt dat de Heldenbok vroeger als inheemse soort in Nederland voorkwam, is dat nog nooit met zekerheid vastgesteld. Er zijn verscheidene vondsten uit Nederland bekend, maar zeer waarschijnlijk is de herkomst van al deze vondsten geïmporteerd hout.

Medicinale bloedzuiger

De medicinale bloedzuiger werd vroeger gebruikt als instrument voor aderlatingen. Vanwege een gebrek aan wildvang zijn in de negentiende eeuw verscheidene bloedzuigerkwekerijen opgericht, ook in Nederland. Tegenwoordig wordt hij gebruikt voor de productie van hirudine, een antistollingsmiddel en in de plastische chirurgie.
De soort is in Nederland sterk achteruitgegaan door habitatvernietiging en het oogsten van dieren voor medische toepassingen. De medicinale bloedzuiger is de grootste van de in totaal 31 soorten Nederlandse bloedzuigers. Ze parasiteren vooral op zoogdieren en amfibieën. Medicinale bloedzuigers komen in uiteenlopende zoete wateren voor, zoals langzaam stromende wateren, poelen, plassen, meren, moerassen, vennen en hoogveenwateren.
De soort geniet bescherming via internationale verdragen en nationale wetgeving. De medicinale bloedzuiger staat op bijlage V van de Habitatrichtlijn, en komt momenteel in 15 10 x 10 km-hokken voor.

Europese rivierkreeft

De Europese rivierkreeft heeft nog slechts een zeer beperkt voorkomen in Nederland (één vindplaats, één 10 x 10 km-hok). De sterke achteruitgang van de Europese rivierkreeft zoals die heeft plaats gevonden in Nederland houdt gelijke tred met die van deze soort en andere inheemse kreeften in grote delen van Europa. De inheemse Europese soorten gaan achteruit als gevolg van verlies aan habitat, slechte waterkwaliteit, overbevissing, klimaatverandering, maar vooral door de komst van uitheemse (Amerikaanse) invasieve soorten en de kreeftenpest die deze uitheemse soorten verspreiden.