Leegstand van winkels, 2004-2017

Bekijk de leegstand in uw gemeente

Er zijn behoorlijk grote verschillen in leegstand binnen Nederland. Bekijk en selecteer de leegstand van winkels in uw gemeente via deze infographic.

Negen procent van de winkels staat leeg

Tot 2010 bevindt het leegstandstandspercentage zich onder de 6 procent. Daarna stijgt het sneller en in 2016 is de leegstand opgelopen tot ruim 10 procent van het totale vloeroppervlak binnen de detailhandel. In 2017 bevindt de leegstand zich weer op het niveau van 2015 (ruim 9 procent). De uitschieter in 2016 is voor een belangrijk deel te verklaren door het faillissement van V&D; een deel van die meters is inmiddels weer opgevuld.

Toename structurele leegstand en aanvangsleegstand

Net als bij kantoren neemt de omvang en het aandeel van de structurele leegstand toe. Dit is leegstand van meer dan drie jaar. Bijna een derde van de winkelleegstand kan als structureel worden aangemerkt. Daarnaast wordt in de literatuur onderscheid gemaakt in aanvangs- en frictieleegstand (leegstand minder dan één jaar) en langdurige leegstand (leegstand tussen één en drie jaar). Ook de categorieën aanvangs- en frictieleegstand en langdurige leegstand zijn omvangrijk. Veel winkelmeters zijn recent leeg komen te staan onder andere door faillissementen van ketens zoals V&D, Miss Etam, Schoenenreus en House of Shoes, MS Mode, Mitra en McGregor.

Ruimtelijke verschillen in leegstand

De ruimtelijke verschillen in winkelleegstand zijn groot. Met name buiten de Randstad zijn gebieden met verhoudingsgewijs (ten opzichte van de winkelvoorraad) veel leegstand. Friesland, grote delen van de provincie Groningen, Overijsel, Limburg en Brabant hebben een leegstandspercentage boven het landelijk gemiddelde. Voor een deel komen deze gebieden overeen met de krimpregio's. Bevolkingskrimp in deze regio's is een belangrijke oorzaak van de winkelleegstand. Als naar verschillende typen winkelgebieden wordt gekeken dan kan geconstateerd worden dat het met de binnensteden en de overige winkelgebieden aanzienlijk beter gaat dan met de kernverzorgende centrumgebieden.

Na jarenlange stijging, daalt sinds 2016 de winkelvoorraad

De winkelvoorraad is tussen 2004 en 2015 gestaag toegenomen, in totaal met ruim 4 miljoen vierkante meter winkelvloeroppervlak. Er zijn lange tijd veel vierkante meters toegevoegd en aanzienlijk minder onttrokken. Bij de toevoegingen gaat het zowel om nieuwbouw, en dus nieuwe vestigingen, als om uitbreidingen van bestaande vestigingen. In 2016 is voor het eerst een daling van de voorraad te zien als gevolg van meer onttrekkingen dan toevoegingen. In 2017 zet dit door.

Schaalvergroting winkels

Lange tijd is één van de drijvende krachten achter de toename in de vraag naar winkels - en de relatief geringe leegstand - de schaalvergroting in de detailhandel geweest. Het aantal vierkante meter per winkel is de afgelopen decennia fors toegenomen, van minder dan 50 vierkante meter per winkel in 1968 naar 289 vierkante meter in 2017, oftewel meer dan een vervijfvoudiging in bijna vijftig jaar tijd. Dit heeft voor een belangrijk deel te maken met de ketenvorming die in de detailhandel heeft plaatsgevonden.