Leegstand van winkels, 2004-2018

Bekijk de leegstand in uw gemeente

Op deze plek stond een interactieve kaart. Deze is helaas niet meer beschikbaar.

Acht procent van de winkels staat leeg

Tot 2010 bevindt het leegstandstandspercentage zich onder de 6 procent. Daarna stijgt het snel en in 2016 is de leegstand opgelopen tot ruim 10 procent van het totale vloeroppervlak binnen de detailhandel. In 2018 bevindt de leegstand zich weer op het niveau van 2013 (8 procent). De uitschieter in 2016 is voor een belangrijk deel te verklaren door het faillissement van V&D; een deel van die meters is inmiddels weer opgevuld.

Daling langdurige leegstand, maar structurele leegstand stabiel

Na een jarenlange toename van het aandeel van de structurele leegstand is deze de laatste anderhalf jaar stabiel gebleven. Dit is leegstand van meer dan drie jaar. Bijna een derde van de winkelleegstand kan als structureel worden aangemerkt. Daarnaast wordt in de literatuur onderscheid gemaakt in aanvangs- en frictieleegstand (leegstand minder dan één jaar) en langdurige leegstand (leegstand tussen één en drie jaar). Ook de categorieën aanvangs- en frictieleegstand en langdurige leegstand zijn omvangrijk. Veel winkelmeters zijn recent leeg komen te staan onder andere door faillissementen van ketens zoals V&D, Miss Etam, Schoenenreus en House of Shoes, MS Mode, CoolCat, Mitra en McGregor. Zowel de langdurige leegstand als de frictieleegstand nemen de laatste jaren echter gestaag af.

Ruimtelijke verschillen in leegstand

De ruimtelijke verschillen in winkelleegstand zijn groot. Met name buiten de Randstad zijn gebieden met hoge percentages leegstand. Friesland, grote delen van de provincie Groningen, Overijsel, Limburg en Brabant hebben een leegstandspercentage boven het landelijk gemiddelde. Voor een deel komen deze gebieden overeen met de krimpregio's. Bevolkingskrimp in deze regio's is een belangrijke oorzaak van de winkelleegstand.
Als naar verschillende typen winkelgebieden wordt gekeken dan blijkt dat het met de binnensteden van de grote steden aanzienlijk beter gaat dan met de kernverzorgende centrumgebieden van middelgrote gemeenten.

Na jarenlange stijging, daalt sinds 2016 de winkelvoorraad

De winkelvoorraad is tussen 2004 en 2015 gestaag toegenomen, in totaal met ruim 4 miljoen vierkante meter winkelvloeroppervlak. Er zijn lange tijd veel vierkante meters toegevoegd en aanzienlijk minder onttrokken. Bij de toevoegingen gaat het zowel om nieuwbouw, en dus nieuwe vestigingen, als om uitbreidingen van bestaande vestigingen. Vanaf 2016 is er sprake van een daling van de voorraad als gevolg van meer onttrekkingen dan toevoegingen. In 2018 nemen zowel de onttrekkingen als de toevoegingen in omvang toe, maar blijft de voorraad per saldo afnemen.

Schaalvergroting winkels

Lange tijd is één van de drijvende krachten achter de toename in de vraag naar winkels - en de relatief geringe leegstand - de schaalvergroting in de detailhandel geweest. Het aantal vierkante meter per winkel is de afgelopen decennia fors toegenomen, van minder dan 50 vierkante meter per winkel in 1968 naar 300 vierkante meter in 2018, oftewel een verzesvoudiging in vijftig jaar tijd. Dit heeft voor een belangrijk deel te maken met de ketenvorming die in de detailhandel heeft plaatsgevonden.