Mestproductie bij gebruiksnormen: bedrijven met overproductie, 2000-2012
U bekijkt op dit moment een archiefversie van deze indicator. De actuele indicatorversie met recentere gegevens kunt u via deze link bekijken.
Volgens de gebruiksnormen van 2012 produceert tweederde van de melkveebedrijven meer dierlijke mest dan op de eigen grond mag worden aangewend. Van de hokdierbedrijven heeft zelfs 98 procent een overproductie.
| 2000 | 2005 | 2009 | 2010 | 2011 | 2012* | ||
| % bedrijven met overproductie 1) | |||||||
| Landbouwbedrijven totaal | 25 | 29 | 34 | 37 | 34 | 34 | |
| Graasdierbedrijven totaal | 27 | 35 | 44 | 49 | 45 | 45 | |
| w.o. | Melkveebedrijven | 28 | 44 | 64 | 71 | 65 | 66 |
| Hokdierbedrijven totaal | 98 | 99 | 99 | 98 | 98 | 98 | |
| w.o. | Varkensbedrijven | 100 | 100 | 100 | 98 | 98 | 98 |
| Pluimveebedrijven | 100 | 100 | 99 | 99 | 99 | 100 | |
| Overige landbouwbedrijven totaal | 3 | 4 | 5 | 3 | 3 | 3 | |
| Bron: CBS, 2012. | CBS/mei13/0528 | ||||||
| 1) Overproductie van mest volgens de gebruiksnorm van het betreffende jaar. N.B. Cijfers 2012 zijn voorlopig. | |||||||
Gebruiksnormen zorgen voor grotere mestafvoer
De gebruiksnormen voor dierlijke mest die in 2006 in de plaats zijn gekomen van het Mineralenafgiftesysteem (MINAS), leiden tot grotere mestoverschotten op bedrijfsniveau. Ook de grondgebonden veehouderij, zoals de melkveehouderij, krijgt dan vaker te maken met overproductie waardoor zij mest moet afvoeren.
Beleid: van MINAS naar gebruiksnormen
Het doel van het Mineralenaangiftensysteem MINAS (tot en met 2005) was een verantwoord gebruik van mineralen. Het verschil tussen de aan- en afvoer van mineralen op een bedrijf werd getoetst aan de toegestane verliesnorm. Binnen MINAS werd dus een maximum gesteld aan het mineralenoverschot per bedrijf, maar niet aan de hoeveelheid aan te wenden dierlijke mest.
Het gebruiksnormenstelsel stelt conform de Europese Nitraatrichtlijn wel eisen aan de hoeveelheid te gebruiken stikstof uit dierlijke mest per hectare landbouwgrond. Volgens deze richtlijn mag 170 kg stikstof uit dierlijke mest worden gebruikt per hectare. De Europese Commissie staat Nederland verruiming van de norm toe tot een bemestingsniveau van 250 kg stikstof per hectare. Deze norm (derogatie) geldt alleen voor bedrijven waarvan het areaal voor minstens 70 procent bestaat uit grasland. Daarnaast is de norm alleen geldig voor graasdiermest.
De gebruiksnorm voor stikstof is gebaseerd op de hoeveelheid stikstof in de mest exclusief gasvormige stikstofverliezen (op basis van wettelijke forfaits) die optreden in de stal en bij mestopslag.
Stikstofproductie bij gebruiksnormen
De stikstof in geproduceerde mest is de uitscheiding van stikstof verminderd met gasvormige verliezen, bijvoorbeeld in de vorm van ammoniak. Boeren mogen hierbij uitgaan van forfaitaire waarden die over het algemeen hoger zijn dan de factoren die bij emissieberekeningen worden toegepast. De hoeveelheid stikstof in de mest is hierdoor kleiner waardoor er minder mest van het bedrijf hoeft te worden afgevoerd. In de tabel is bij de bepaling van de overproductie niet uitgegaan van forfaitaire waarden maar van (lagere) emissiefactoren.
Bronnen
- CBS (2006). Productie van dierlijke mest en mineralen. CBS, Voorburg / Heerlen.
- CBS (2007). Monitor Mineralen en Mestwetgeving 2007. CBS, Voorburg / Heerlen.
- CBS (2010). Gestandaardiseerde berekeningsmethode voor dierlijke mest en mineralen; standaardcijfers 1990-2008. CBS, Den Haag / Heerlen.
- CBS (2011). Dierlijke mest en mineralen 2009. CBS, Den Haag / Heerlen.
- CBS (2012b). StatLine: Dierlijke mest: mestproductie en mineralenuitscheiding per bedrijfstype. CBS, Den Haag / Heerlen.
Relevante informatie
- Meer informatie over de productie van dierlijke mest en gebruiksnormen is te vinden in de Monitor Mineralen en Mestwetgeving 2007 en de databank StatLine van het CBS.
Technische toelichting
- Naam van het gegeven
- Mestproductie bij gebruiksnormen: bedrijven met overproductie
- Omschrijving
- Percentage veehouderijbedrijven met een overproductie aan dierlijke mest volgens de gebruiksnormen voor dierlijke mest die vanaf 1 januari 2006 gelden. Er is een onderscheid gemaakt in graasdierbedrijven (grondgebonden) en hokdierbedrijven (niet-grondgebonden).
- Verantwoordelijk instituut
- Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS)
- Berekeningswijze
- Het CBS berekent de uitscheiding van de mineralen stikstof en fosfaat in dierlijke mest door het aantal dieren per diercategorie in de veestapel te vermenigvuldigen met factoren voor de uitscheiding van respectievelijk stikstof en fosfaat in de mest per dier. Gegevens over de aantallen dieren in de veestapel zijn afkomstig uit de jaarlijkse Landbouwtelling van het CBS.
- Basistabel
- StatLine: Dierlijke mest: mestproductie en mineralenuitscheiding per bedrijfstype (CBS, 2012b)
- Geografische verdeling
- Er zijn gegevens voor Nederland, naar landsdeel, provincie en concentratiegebied.
- Andere variabelen
- Mestproductie, stikstofuitscheiding, gasvormige verliezen (in stal, opslag en weide), stikstofproductie, fosfaatproductie. Geldende gebruiksnormen dierlijke mest voor het betreffende jaar, gebruiksnormen dierlijke mest 2015.
- Verschijningsfrequentie
- Jaarlijks
- Achtergrondliteratuur
- Productie van dierlijke mest en mineralen (CBS, 2006)
Monitor Mineralen en Mestwetgeving 2007 (CBS, 2007)
Gestandaardiseerde berekeningsmethode voor dierlijke mest en mineralen; standaardcijfers 1990-2008 (CBS, 2010)
Dierlijke mest en mineralen 2009 (CBS, 2011) - Opmerking
- Met betrekking tot stikstof in dierlijke mest wordt er een onderscheid gemaakt in stikstofuitscheiding en stikstofproductie. Bij stikstofuitscheiding gaat het om de totale hoeveelheid stikstof en stikstofverbindingen (als N-totaal), dus de hoeveelheid inclusief de gasvormige stikstofverbindingen (NH3, N2, NO, N2O) die vervluchtigen in de stal en tijdens opslag buiten de stal. De stikstofproductie is de hoeveelheid stikstof in de mest op het moment van uitrijden of toepassing. Dit betekent dat gasvormige stikstofverbindingen (zoals ammoniak) die in stal, weide en tijdens opslag vrijkomen niet in de stikstofproductie zijn opgenomen. De gebruiksnorm voor stikstof is gebaseerd op de hoeveelheid stikstof in de mest exclusief de gasvormige stikstofverliezen die optreden in stal en bij mestopslag. Bij fosfaat treden er geen gasvormige verliezen op tussen het moment van uitscheiden en het uitrijden of toepassen van de mest.
- Betrouwbaarheidscodering
- D (berekening op basis van een integrale enquête naar het aantal dieren in de veestapel en mineralenuitscheidingsfactoren)
Archief van deze indicator
Bekijk meer Bekijk minder
Referentie van deze webpagina
CLO (2013). Mestproductie bij gebruiksnormen: bedrijven met overproductie, 2000-2012 (indicator 0528, versie 08, ), www.clo.nl. Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS), Den Haag; PBL Planbureau voor de Leefomgeving, Den Haag; RIVM Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu, Bilthoven; en Wageningen University and Research, Wageningen.
