Fosforbalans van bodem en grondwater, 1986-2006
U bekijkt op dit moment een archiefversie van een afgesloten indicator. De actuele indicatorversie met de reden voor het afsluiten, kunt u via deze link bekijken.
De aanvoer van fosfor op landbouwgrond is tussen 1986 en 2006 met ruim 40% afgenomen. Bijna 85% van de aanvoer van fosfor komt op landbouwgrond terecht, hoofdzakelijk via de toepassing van dierlijke mest en kunstmest.
| 1986 | 1990 | 2000 | 2003 | 2004 | 2005 | 2006* | ||
| miljoen kg P | ||||||||
| Aanvoer landbouwgronden | 157 | 136 | 106 | 94 | 86 | 91 | 89 | |
| Dierlijke mest | 113 | 95 | 74 | 66 | 63 | 65 | 63 | |
| Kunstmest | 36 | 33 | 27 | 23 | 18 | 21 | 21 | |
| Overige organische meststoffen | 5 | 6 | 4 | 4 | 4 | 4 | 4 | |
| Atmosferische depositie | 2 | 1 | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | |
| Overige aanvoer | 1 | 1 | 1 | 1 | 1 | 1 | 1 | |
| Afvoer landbouwgronden | 157 | 136 | 106 | 94 | 86 | 91 | 89 | |
| Afvoer gewassen (incl. gras) | 65 | 62 | 58 | 50 | 56 | 54 | 47 | |
| Directe emissie naar water 1) | 1 | 1 | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | |
| Uit- en afspoeling 2) | 3 | 2 | 4 | 2 | 3 | 3 | 3 | |
| Ophoping (accumulatie) | 88 | 71 | 44 | 42 | 27 | 34 | 39 | |
| Aanvoer overige gronden | 18 | 17 | 17 | 17 | 17 | 17 | 17 | |
| Lokale stortingen | ||||||||
| w.v. | zuiveringsslib | 2 | 3 | 1 | 0 | 0 | 0 | 0 |
| baggerspecie | 6 | 5 | 3 | 2 | 2 | 2 | 2 | |
| overig afval | 7 | 6 | 5 | 5 | 5 | 5 | 5 | |
| Diffuse aanvoer | ||||||||
| w.v. | atmosferische depositie | 1 | 1 | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 |
| overige diffuse aanvoer | 3 | 2 | 8 | 10 | 10 | 10 | 10 | |
| Afvoer overige gronden | 18 | 17 | 17 | 17 | 17 | 17 | 17 | |
| Uit- en afspoeling 2) | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | |
| Ophoping (accumulatie) | 18 | 16 | 17 | 17 | 16 | 17 | 17 | |
| Bron: CBS (2007a). | CBS/MNC/okt07/0196 | |||||||
| 1) Directe emissies door het meemesten van sloten en lozingen in het spui- en drainagewater uit de glastuinbouw. 2) Modelberekening (STONE 2.3). Bron: Emissieregistratie (2007). | ||||||||
Aanvoer van fosfor
De totale aanvoer van fosfor naar landbouwgrond is tussen 1986 en 2006 (voorlopig cijfer) met 43% gedaald. De afname is geheel toe te schrijven aan de verminderde aanvoer van fosfor in dierlijke mest en kunstmest op landbouwgrond. Van de totale aanvoer van fosfor naar de bodem komt 84% op landbouwgronden terecht, hoofdzakelijk in de vorm van dierlijke mest en kunstmest.
Afvoer van fosfor
Fosfor dat niet door de gewassen wordt opgenomen, accumuleert in eerste instantie in de bodem. Het vermogen van de bodem om fosfor te accumuleren (ophopen) is echter beperkt. Op een gegeven moment is de bodem verzadigd en spoelt fosfor uit naar het grond- en oppervlaktewater. Het totale oppervlak van fosfaatverzadigde gronden neemt gestaag toe. In 2006 (voorlopig cijfer) heeft zich van de totaal aangevoerde hoeveelheid fosfor op landbouwgronden 44% in de bodem opgehoopt (2000: circa 40%, 1990: circa 50% en 1986: circa 55%). De hogere accumulatie in 2006 is het gevolg van een lagere afvoer via gewassen (gras) ten opzichte van 2005.
Bronnen
- CBS (2006). Balansen van mineralen en zware metalen. CBS, Voorburg/Heerlen.
- CBS (2007a). Mineralen in de landbouw 1990-2005*. CBS, Voorburg/Heerlen.
- CBS (2007b). StatLine: Stikstof en fosfor in Nederland. CBS, Voorburg/Heerlen.
- Emissieregistratie (2007). Datawarehouse van de Emissieregistratie. MNP, Bilthoven; CBS, Voorburg; RIZA, Lelystad; EC-LNV, Den Haag; SenterNovem, Utrecht en TNO-MEP, Apeldoorn.
Relevante informatie
- Meer informatie over mineralenoverschotten is te vinden in het artikel Mineralen in de landbouw 1990-2005* (CBS, 2007a).
- Recente emissiecijfers en beschrijvingen van gehanteerde berekeningswijzen (meta-informatie) kunnen in detail bekeken worden in het Datawarehouse van de Emissieregistratie en in de databank StatLine van het CBS.
Technische toelichting
- Naam van het gegeven
- -
- Omschrijving
- -
- Verantwoordelijk instituut
- -
- Berekeningswijze
- -
- Basistabel
- -
- Geografische verdeling
- -
- Verschijningsfrequentie
- -
- Opmerking
- De uit- en afspoeling van fosfor uit landbouwgronden en overige gronden is in 2007 opnieuw berekend volgens het model STONE 2.3 (Emissieregistratie, 2007). Dit is een aanpassing ten opzichte van de vorige versie van het STONE-model. Door nieuwe inzichten is ook de depositie van fosfor gewijzigd ten opzichte van de vorige versie (CBS-schatting op basis van RIVM/MNP-informatie). Hierdoor zijn in deze tabel voor alle jaren ook de aanvoer- en accumulatiecijfers van fosfor gewijzigd ten opzichte van de vorige versie. Een korte beschrijving van de berekeningsmethode geeft het artikel Balansen van mineralen en zware metalen (CBS, 2006). Meer gedetailleerde informatie over de gehanteerde berekeningswijzen is beschikbaar in het Datawarehouse van de Emissieregistratie (meta-informatie) (Emissieregistratie, 2007).
- Betrouwbaarheidscodering
- -
Archief van deze indicator
Bekijk meer Bekijk minder
Referentie van deze webpagina
CLO (2007). Fosforbalans van bodem en grondwater, 1986-2006 (indicator 0196, versie 09, ), www.clo.nl. Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS), Den Haag; PBL Planbureau voor de Leefomgeving, Den Haag; RIVM Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu, Bilthoven; en Wageningen University and Research, Wageningen.