CO2-emissie per voertuigkilometer van nieuwe personenauto's, 1998-2006

CO₂-uitstoot van nieuwe personenauto's daalt relatief langzaam

De gemiddelde CO₂-uitstoot per kilometer van de nieuwe personenauto's die in de afgelopen jaren in de EU zijn verkocht, vertoont een dalende trend. Desondanks lijkt de doelstelling van 140 gram CO₂ per kilometer (g CO₂/km) in 2008/2009 niet tijdig gehaald te worden. Deze doelstelling is vastgelegd in convenanten tussen de EU en de auto-industrie. Uit voorlopige cijfers blijkt dat de gemiddelde uitstoot in 2006 in de EU 160 g CO₂/km bedroeg (T&E, 2007).

In Nederland is in de afgelopen jaren eveneens sprake van een dalende trend, maar deze trend is iets achtergebleven bij de Europese ontwikkeling: in 2006 was de gemiddelde CO₂-uitstoot van nieuwe personenauto's in Nederland circa 166 g/km. De waarden hebben betrekking op de uitstoot die gemeten is onder testomstandigheden, in de praktijk ligt de CO₂-uitstoot over het algemeen iets hoger.

De CO₂-uitstoot van personenauto's is sterk gerelateerd aan het brandstofverbruik: nieuwe personenauto's in Nederland zijn gemiddeld minder zuinig dan in de EU als geheel. Dit wordt vooral veroorzaakt doordat relatief weinig dieselauto's verkocht worden in Nederland: in 2004 was één op de vier nieuwe auto's in Nederland een dieselauto, terwijl dit in de EU gemiddeld één op de twee auto's was (Europese Commissie, 2006). Omdat een dieselauto gemiddeld minder CO₂ uitstoot per kilometer dan een vergelijkbare benzineauto, leidt een hoger aandeel diesel in de nieuwverkopen tot een lagere gemiddelde CO₂-uitstoot.

Voertuigen worden steeds groter en zwaarder

De oorzaak voor de relatief beperkte afname van de CO₂-uitstoot van nieuwe personenauto's ligt onder meer in een toename van voertuigkenmerken die het brandstofverbruik - en daarmee de CO₂-uitstoot - verhogen, zoals het gewicht, het motorvermogen en de cilinderinhoud. Het gemiddelde vermogen van een nieuwe personenauto in Nederland is tussen 1998 en 2006 met circa 20% toegenomen en het gemiddelde gewicht is met circa 11% toegenomen. Hierdoor is een deel van de door de fabrikanten behaalde 'technische winst', zoals de ontwikkeling van zuiniger motoren of verbeteringen van de aerodynamica van de auto's, ongedaan gemaakt.
Dat de gemiddelde nieuwe personenauto steeds zwaarder is en steeds meer vermogen heeft, wordt deels veroorzaakt door de toegenomen verkoop van grotere autotypen, met een relatief hoog gewicht en veel vermogen (MuConsult, 2006). Daarnaast blijkt dat ook auto's binnen een bepaalde grootteklasse zwaarder worden en meer vermogen krijgen. Dit komt onder meer door de toepassing van nieuwe technologieën, bijvoorbeeld om de veiligheid te verbeteren. Maar ook de concurrentie tussen autofabrikanten en de behoefte van veel consumenten aan meer prestaties en comfort dragen er aan bij dat nieuwe auto's op dit vlak steeds meer te bieden hebben.

Doelstelling CO₂-uitstoot van nieuwe personenauto's

In 1998 en 1999 hebben de Europese Commissie en de koepelorganisaties van de Europese (ACEA), Japanse (JAMA) en Koreaanse autofabrikanten (KAMA) convenanten gesloten. In deze convenanten heeft de auto-industrie zichzelf ten doel heeft gesteld om de gemiddelde CO₂-uitstoot van nieuwe personenauto's terug te brengen tot 140 g/km in 2008 (ACEA) en 2009 (JAMA en KAMA). Dit betekent een afname van circa 25% ten opzichte van het niveau van 1995. Gezamenlijk vertegenwoordigen de drie koepelorganisaties ongeveer 99% van de Europese markt voor personenauto's. De drie convenanten hebben betrekking op de vijftien lidstaten die in 1998 en 1999 deel uitmaakten van de EU (EU-15). De doelstelling van 140 g/km is geen resultaatverplichting. Wel heeft de Europese Commissie aangegeven met regelgeving te komen indien de doelen niet tijdig gehaald (dreigen te) worden.

De doelstelling van de EU is om de gemiddelde CO₂-uitstoot van de nieuwverkopen terug te brengen tot 120 g/km in 2010 of uiterlijk in 2012. De convenanten moeten hier een belangrijke bijdrage aan leveren. De beperkte vooruitgang in de afgelopen jaren brengt het realiseren van deze doelstelling in gevaar. De Europese Commissie heeft daarom begin 2007 aangegeven dat zij aanvullende maatregelen noodzakelijk acht en heeft in dat kader aangekondigd uiterlijk medio 2008 met een voorstel voor wetgeving te komen. Centraal in dit voorstel staat een normstelling van 130 g CO₂/km, die met motortechnische verbeteringen gehaald moet worden. De resterende reductie van 10 g CO₂/km moet met aanvullende technologische maatregelen gerealiseerd worden. De Commissie noemt daarvoor onder meer efficiëntere klimaatsystemen, vermindering van de rolweerstand van banden en de uitrusting van nieuwe auto's met controlesystemen voor de bandenspanning (Europese Commissie, 2007).
Het Europees Parlement heeft aangegeven voorstander te zijn van een norm van 125 g CO₂/km in 2015. De auto-industrie heeft zo iets meer tijd om haar productieprocessen aan te passen. Voor 2020 stelt het Parlement een norm voor van 95 g CO₂/km.