Stralingsdosis per bron, 2000

Meeste straling afkomstig van natuurlijke bronnen

In 2000 was 75% van de stralingsdosis in Nederland van natuurlijke oorsprong. De totale stralingsdosis per persoon was in dat jaar gemiddeld circa 2,5 millisievert (Eleveld, 2003).

• Circa eenderde van de stralingsdosis wordt bepaald door binnenshuis aanwezig radon en thoron.
• 'Natuurlijk in het lichaam' is voor bijna 85% het gevolg van inname van kalium (⁴⁰K), lood (²¹⁰Pb) en polonium (²¹⁰Po) via de voeding.
• Kosmische straling ontstaat doordat de aarde vanuit de ruimte voortdurend met deeltjes wordt gebombardeerd. Dit bombardement leidt tot blootstelling aan ionserende straling op het aardoppervlak.
• Een deel van de natuurlijke bijdrage is door tussenkomst van de mens verhoogd. Deze component duiden we aan als 'technologisch verrijkt natuurlijk'. Hiertoe behoort straling vanuit bouwmaterialen, blootstelling aan kosmische straling in een vliegtuig en radionucliden in de uitstoot van elektriciteitscentrales.
• De component 'overige bronnen' omvat bijvoorbeeld blootstelling aan straling door lozing van de industrie en laboratoria, en aan straling uit gebruiksartikelen als rookmelders, gloeikousjes, etc. (totaal minder dan 1%).

Straling in de woning, 1930-2012
Stralingsdosis door emissies van de Nederlandse industrie, 2008
Stralingsdosis door kunstmatige radioactieve stoffen, 1960 - 2010

Medische onderzoek is de belangrijkste kunstmatige bron van straling

Van de jaarlijkse stralingsdosis ontstaat 25% door menselijk handelen. Binnen deze groep domineert onderzoek in het ziekenhuis, zoals röntgendiagnostiek, met een dosis van ruwweg 0,6 millisievert per jaar. De blootstelling als gevolg van deze medische diagnostiek is sinds 1988 met ongeveer 25% toegenomen, vooral door een toename van het aantal CT-scans.

Gevolgen voor de bevolking

De gemiddelde individuele jaardosis door ioniserende straling in Nederland bedroeg in 2000 circa 2,5 mSv. Op het geheel van de Nederlandse bevolking leidt, onder de aanname van een sterfterisico van circa 5% per Sv (ICRP, 1991), deze dosis per jaar tot circa 2000 sterfgevallen door kanker.

Stralingsbeleid

Het beleid richt zich op drie speerpunten: milieubeheer, arbeidsbescherming en patiëntenbescherming. Het milieubeleid is gericht op de blootstelling aan kunstmatige bronnen en aan radon en vervalproducten in de bebouwde omgeving. Beleid op het gebied van radon (deels technologisch verrijkt) is gericht op nieuwbouw. Een nadere toelichting op het beleid vindt u bij de relevante indicatoren (zie ook Eleveld et al., 2002).