Stralingsdosis door kunstmatige radioactieve stoffen, 1960-2002

Kunstmatige radioactieve stoffen in het milieu

Tsjernobyl en de fall-out van bovengrondse kernwapenproeven zijn nog steeds de belangrijkste bronnen van kunstmatige radioactieve stoffen in het milieu. Deze bronnen dragen overigens voor minder dan 1% bij aan de totale stralingsdosis waaraan Nederlanders blootstaan.

• De stralingsdosis door de fall-out van de bovengrondse kernwapenproeven bereikte in 1963 een maximum van 85 microsievert per hoofd van de Nederlandse bevolking, en nam af tot beneden de 10 microsievert in 1985.
• Door het reactorongeval in Tsjernobyl in 1986 steeg de stralingsdosis tot 55 microsievert. Over de periode 1986-2002 volgde een voortdurende afname tot circa 11 microsievert in 2002, per hoofd van de bevolking.

Naast de genoemde oorzaken van kunstmatige radioactieve stoffen in het milieu, zijn er ook de lozingen door kerncentrales, onderzoekslaboratoria en ziekenhuizen. De bijdrage van deze bronnen is veel lager; samen ongeveer 2 microsievert per jaar. Van de blootstelling aan kunstmatige radioactieve stoffen vindt voor meer dan 90% plaats door straling vanuit de bodem.

• Stralingsdosis per bron, 2008

Beleid ter beperking van de blootstelling

De grootste bijdrage aan de dosis door kunstmatige radionucliden, wordt veroorzaakt door externe blootstelling aan straling vanuit de bodem. Hiervoor is geen beleid geformuleerd. Wel is er een maximaal toegelaten concentratie van radionucliden in voedingsproducten. Slechts sporadisch worden nog concentraties boven de grenswaarden aangetroffen. Het gaat dan meestal om cesium (¹³⁷Cs) in exotische producten, zoals heidehoning en wild (everzwijn, ree). Ook in 2002 kwamen deze concentraties niet boven de grens van 600 Bq/kg.

Effecten op de volksgezondheid

De gemiddelde individuele dosis door kunstmatige radionucliden in het milieu, bedroeg in 2000 circa 12 microsievert. Deze dosis veroorzaakt in Nederland elk jaar tien extra sterfgevallen door kanker.

• Ioniserende straling: bronnen, effecten en beleid

Methodiek

Sinds 1998 worden slechts incidenteel radioactiviteitsmetingen aan voedsel gedaan. De gegevens voor de periode 1999-2003 zijn door extrapolatie bepaald (CCRX/Blaauboer (2003)), waarbij rekening gehouden is met radioactief verval en de afnemende beschikbaarheid van de radionucliden voor de opname in voedingsgewassen.