Hamster: aantalsontwikkeling
U bekijkt op dit moment een archiefversie van deze indicator. De actuele indicatorversie met recentere gegevens kunt u via deze link bekijken.
De hamster was in Nederland (vrijwel) door verandering in de agrarische bedrijfsvoering verdwenen. In juli 2002 is de hamster weer uitgezet in een beschermd gebied in Zuid-Limburg.
Ontwikkeling
In Nederland komt de hamster of korenwolf op akkers voor met granen en hakvruchten op löss- en leemgronden. In de jaren veertig werd de hamster op de Limburgse akkers nog als een plaag gezien; in de periode 1970-1993 kwam de hamster in 259 kilometerhokken voor en in 1994-1997 nog maar in 137 kilometerhokken. Sinds 1994 is het aantal hamsterburchten verder gedaald (zie de figuur). Volgens sommigen is de soort in 2001 uit Nederland verdwenen door het omploegen van de akker met de laatste burchten, maar volgens anderen was de soort in dat jaar nog op enige plekken aanwezig. Voor de hamster is in 2000 een soortbeschermingsplan gemaakt. Het doel daarvan is het duurzaam voortbestaan van de hamster in zijn natuurlijk leefgebied. Als eerste stap daartoe zijn dieren gefokt om ze in beschermde gebieden uit te zetten. De eerste dieren uit dit fokprogramma zijn in juli 2002 op een akker in Sibbe uitgezet.
Oorzaken
De belangrijkste oorzaak van de achteruitgang is het verlies aan geschikt leefgebied door het omzetten van graanakkers in grasland, maïsakkers en bos. Ook de versnippering van de resterende leefgebieden vermindert de kans op voortbestaan. Bovendien blijven er na het oogsten tegenwoordig minder graankorrels achter dan vroeger waardoor hamsters niet voldoende voorraden kunnen aanleggen. Daarnaast kunnen hamsters slachtoffer worden van bestrijding van muizen op akkers door het uitstrooien van gifkorrels aan de akkerranden. Door de aanleg van reservaten en het sluiten van beheersovereenkomsten met boeren wordt getracht de soort te beschermen.De hamster of korenwolf staat op de Rode Lijst van zoogdieren. Ook in België en Duitsland gaat de hamster sterk in aantal achteruit.
Bronnen
- Broekhuizen, S., B. Hoekstra, V. van Laar, C. Smeenk en J.B.M. Thissen (1992). Atlas van de Nederlandse Zoogdieren. Stichting Uitgeverij Koninklijke Nederlandse Natuurhistorische Vereniging. Utrecht.
- Heijkers, D.W., R.F.M. Krekels en G. Hoogerwerf (2001). Evaluatie hamstermonitoring Ruime Jas Mergelland-west 1996-2000. Bureau Natuurbalans-Limes Divergens. Nijmegen.
- Krekels, R.F.M. en D.W. Heijkers (2001). Hamster 2001: Voorjaarsinventarisatie. Bureau Natuurbalans-Limes Divergens. Nijmegen.
- LNV (1999). Beschermingsplan hamster 2000-2004. Directie Natuurbeheer. Ministerie van Landbouw, Natuurbeheer en Visserij. Wageningen.
Technische toelichting
- Naam van het gegeven
- -
- Omschrijving
- -
- Verantwoordelijk instituut
- -
- Berekeningswijze
- -
- Basistabel
- -
- Geografische verdeling
- -
- Verschijningsfrequentie
- -
- Opmerking
- Het aantal kilometerhokken is afgeleid uit de verspreidingskaarten uit het Beschermingsplan hamster. Het aantal burchten is gebaseerd op diverse inventarisaties. Deze inventarisaties van burchten zijn onvolledig, zodat het aantal burchten in de grafiek enigszins is onderschat. Dat geldt met name voor 1996 en 1997, want daarna kwam de hamster nauwelijks meer voor buiten de kerngebieden Amby, Heer en Sibbe die steeds volledig zijn geïnventariseerd.
- Betrouwbaarheidscodering
- -
Archief van deze indicator
Bekijk meer Bekijk minder
Referentie van deze webpagina
CLO (2002). Hamster: aantalsontwikkeling (indicator 1073, versie 02, ), www.clo.nl. Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS), Den Haag; PBL Planbureau voor de Leefomgeving, Den Haag; RIVM Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu, Bilthoven; en Wageningen University and Research, Wageningen.
