Vogels in het Waddengebied, 1990-2017
U bekijkt op dit moment een archiefversie van deze indicator. De actuele indicatorversie met recentere gegevens kunt u via deze link bekijken.
In Nederland vertonen de doortrekkende en overwinterende watervogels in het Waddengebied sinds 1990 een toenemende trend. De trend voor broedvogels is stabiel ten opzichte van 1990, maar neemt de laatste twee decennia af.
Oorzaken voor populatieveranderingen
De toename van doortrekkende en overwinterende watervogels in het Waddengebied correspondeert met de landelijke en internationale toename van watervogels. De oorzaken verschillen echter per soort en zijn niet altijd duidelijk. In het Waddengebied spelen met name veranderingen in het voedselaanbod een belangrijke rol. Deze worden op hun beurt weer beïnvloed door afname van de schelpdiervisserij en afname van eutrofiëring, maar de interactie tussen deze factoren en de vogels is complex. Naast voedselaanbod kan klimaatverandering invloed hebben op populatieaantallen, met name in de vorm van een verschuiving van populaties naar het oosten.
Met de broedvogels in het Waddengebied gaat het minder goed. Over de gehele periode zijn de populaties gemiddeld genomen stabiel, maar de laatste twee decennia is er sprake geweest van een gestage afname. De oorzaken voor de achteruitgang verschillen per soort en hebben vaak te maken met veranderingen in voedselaanbod, recreatie en predatie. De drie landen waarin de Waddenzee ligt (Denemarken, Duitsland en Nederland) hebben in 2018 een Trilateraal Actieplan Broedvogels Waddenzee opgesteld. Daarin worden concrete maatregelen genomen om de situatie voor broedvogels in het Waddengebied te verbeteren.
Internationaal meetprogramma Waddenzee
De soorten waarvoor de trends zijn berekend staan op de lijst van het Trilateral Monitoring and Assessment Programme (TMAP). Daarin hebben Denemarken, Duitsland en Nederland afspraken gemaakt over een gemeenschappelijk monitoring-programma voor de gehele Waddenzee. De uitvoering van het programma is een zaak voor de verantwoordelijke diensten in elk land. In Nederland zijn dit Rijkswaterstaat en het ministerie van LNV.
Het TMAP is in het leven geroepen om de doelen die in het Trilaterale Waddenzee Plan beschreven worden, te toetsen. Zo wordt de waterkwaliteit van de Waddenzee gevolgd en beoordeeld en wordt er onderzoek gedaan naar vogels, zeehonden en recreatie in het gebied.
Bronnen
- Boele, A., J. van Bruggen, R. Slaterus, J.W. Vergeer & T. van der Meij (2018). Broedvogels in Nederland in 2016. Sovon-rapport 2018/01. Sovon Vogelonderzoek Nederland, Nijmegen.
- Ens, B.J., E.A.J. van Winden, C.A.M. van Turnhout, M.W.J. van Roomen, C.J. Smit & J.M. Jansen (2009). Aantalontwikkeling van wadvogels in de Nederlandse Waddenzee in 1990-2008. Verschillen tussen Oost en West. Limosa 82: 100-112.
- Hornman, M., K. Koffijberg, E. van Winden, P. van Els, O. Klaassen, Sovon Ganzen- en Zwanenwerkgroep & L. Soldaat (2018). Watervogels in Nederland in 2015/2016. Sovon rapport 2018/07, RWS-rapport BM 18.08. Sovon Vogelonderzoek Nederland, Nijmegen.
- Koffijberg, K., P. de Boer, F. Hustings, A. van Kleunen, K. Oosterbeek & J.S.M. Cremer (2015). Broedsucces van kustbroedvogels in de Waddenzee in 2011-2013. Wettelijke Onderzoekstaken Natuur & Milieu, WOt technical report 51; Sovon-rapport 2015/61, IMARES-rapport C153/15.
Relevante informatie
Technische toelichting
- Naam van het gegeven
- Vogels in de Waddenzee 1990 - 2017
- Omschrijving
- Populatieontwikkeling van broed- en watervogels die gevolgd worden in het Trilateral Monitoring and Assessment Programme (TMAP).
- Verantwoordelijk instituut
- Centraal Bureau voor de Statistiek
- Berekeningswijze
- Meetkundig gemiddelde van de trends van alle water- en broedvogels die in Nederland door TMAP gevolgd worden.
- Basistabel
- Zie tabblad figuurdata onder Download figuurdata.
- Geografische verdeling
- Waddenzee
- Andere variabelen
- Geen
- Verschijningsfrequentie
- jaarlijks
- Opmerking
- De jaarcijfers zijn iets anders dan in de vorige versie door het toepassen van de LPI-methode.
- Betrouwbaarheidscodering
- B. Schatting gebaseerd op een groot aantal (zeer accurate) metingen, waarbij representativiteit van de gegevens vrijwel volledig is.
Archief van deze indicator
Bekijk meer Bekijk minder
Referentie van deze webpagina
CLO (2019). Vogels in het Waddengebied, 1990-2017 (indicator 1560, versie 02, ), www.clo.nl. Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS), Den Haag; PBL Planbureau voor de Leefomgeving, Den Haag; RIVM Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu, Bilthoven; en Wageningen University and Research, Wageningen.
