Nationaal Landschap Zak van Zuid-Beveland (Zuidwest Zeeland)
U bekijkt op dit moment een afgesloten indicator. Deze indicator wordt niet meer bijgewerkt. De reden hiervoor staat hieronder vermeld. De archiefversies van deze indicator (indien aanwezig) zijn nog wel beschikbaar.
Deze indicator is afgesloten omdat sinds 2012 het rijksbeleid voor nationale landschappen is beëindigd.
Actuele informatie over nationale landschappen kunt u vinden bij indicator
Luctor et emergo geldt ook voor dit deel van Zuidwest Zeeland. Boomdijken, kreken en de onregelmatige verkaveling van het oude land getuigen nog steeds van het verleden in de Zak van Zuid-Beveland.
Kernkwaliteiten
De Zak van Zuid-Beveland is een deel van het Nationale Landschap Zuidwest Zeeland. Ook hier is de constante wisselwerking tussen afslag, opslibben en indijken van land goed herkenbaar aan de patronen van dijken en verkaveling. Vooral bij Nisse is het contrast tussen het oude land en de jongere polders goed te zien. De indicatoren voor kernkwaliteiten die medesturend zijn voor de gebiedsontwikkeling in de Zak van Zuid-Beveland zijn:
- Historische landschapselementen van kreken, vliedbergen, dijken en kavelpatronen;
- Kleinschalig en groen karakter.
Historische landschapselementen
Het Oude Land van de Zak van Zuid-Beveland is grotendeels ingrijpend herverkaveld. Bij Nisse en Sinoutskerke liggen reservaten waar de middeleeuwse onregelmatige blokverkaveling goed bewaard is gebleven. Andere kenmerkende elementen zijn het onregelmatige microreliëf, dat ontstaan is door winning van zout uit het veen (moernering), de vele drinkpoelen en de meidoornhagen (alleen bij Nisse). Bovendien komen er nog enkele vliedbergen voor. Dit zijn vijf tot twaalf meter hoge bergjes, die in de Middeleeuwen door de mens zijn opgeworpen. Waarschijnlijk zijn het restanten van oude houten burchten (mottekasteel), maar mogelijk zijn deze vliedbergen ook als vluchtplaats voor overstromingen opgeworpen. Het middelste deel van de Zak van Zuid-Beveland is vanaf de 12de eeuw ontstaan door het in stappen indijken van kwelders die door kreken werden doorsneden. Een deel van deze kreken is nog steeds goed terug te vinden, bijvoorbeeld de Zwaakse Weel. De dijken van de verschillende polders kennen een markante dubbele boombeplanting. De polder Borssele is een aandijking uit 1616. Kenmerkend is de strakke geometrische opzet van het wegenpatroon (vierkanten zoals in de Beemster) en het dorp Borssele.
Kleinschalig en groen karakter
De Zak van Zuid-Beveland heeft door de aanwezigheid van veel boomdijken en fruitkwekerijen een kleinschalig en groen karakter. Het oude land van Nisse kent bovendien een dicht patroon van meidoornhagen. De polder Borssele en het noordelijk deel van het oude land van Nisse zijn veel opener omdat opgaande begroeiing hier vrijwel ontbreekt.
| Kengetallen schaal en groen karakter Nationaal Landschap Zak van Zuid-Beveland (Zuidwest Zeeland)- (peiljaar 2006) | ||||
| Oppervlakte | ||||
| Totaal (ha) | Totaal (%) | |||
| Nationaal Landschap Zak van Zuid-Beveland | 9 453 | |||
| w.v. | (Vrij) kleinschalig gebied | 5 633 | 59,6 | |
| (Half) open gebied | 3 735 | 39,5 | ||
| Bebouwing* | 926 | 9,8 | ||
| Groen karakter | 1 718 | 18,2 | ||
| w.v. | lijnvormige beplanting | 462 992 m | 49,0 m/ha | |
| boomgaarden | 1 378 | 14,6 | ||
| boomkwekerijen | 28 | 0,3 | ||
| overige opgaande begroeiing | 80 | 0,8 | ||
| *Uitsluitend gebouwen en huizen uit de TOP10 exclusief erven, tuinen, paden, wegen die binnen de bebouwde kom voorkomen | ||||
Bronnen
- Heeringen, R.M. van, A.G. de Jong, M.J.G.Th. Montfrost, A.W.P.M. Penders & C.A.M. van Rooijen (2007). Monumenten van aarde: Beeldcatalogus van de Zeeuwse bergjes. Bos & Böttcher, Koudekerke
- Ministeries van VROM, LNV, VenW en EZ (2006). Nota Ruimte: Ruimte voor Ontwikkeling. Deel 4: tekst na parlementaire instemming. Ministerie VROM, Den Haag.
- Provincie Zeeland (2006). Uitvoeringsprogramma Nationaal Landschap Zuidwest Zeeland. Van beleid naar uitvoering.
Relevante informatie
- Provincie Zeeland - Nationaal Landschap Zuidwest Zeeland
- Bekijk Nederland opnieuw: Nationale Landschappen
Technische toelichting
- Naam van het gegeven
- Kernkwaliteiten van het Nationaal Landschap Zak van Zuid-Beveland
- Omschrijving
- De indicatoren van kernkwaliteiten zijn:
1. Historische landschapselementen van kreken, vliedbergen, dijken en kavelpatronen;
2. Kleinschalig en groen karakter. - Verantwoordelijk instituut
- Planbureau voor de Leefomgeving, Alterra - Wageningen UR
- Berekeningswijze
- 1. De gebieden met gave verkavelingspatronen en de historische kavelgrenzen zijn afgeleid uit een vergelijking van de TOP10 en de topografische kaart uit het begin van de twintigste eeuw (Bonnebladen). In gebieden met gave strokenverkaveling zijn alle huidige kavelgrenzen als historisch verondersteld omdat de geometrische nauwkeurigheid van de Bonnebladen zodanig is dat een dergelijke vergelijking niet mogelijk is. GIS-bestanden over historische landschapselementen van Alterra, RACM (Rijksdienst voor Archeologie, Cultuurlandschap en Monumenten) en de Provincie Zeeland zijn aangevuld, geactualiseerd en omgezet naar polygonen op basis van TOP10, luchtfoto's 2006 en AHN (Actueel Hoogtebestand Nederland).
2:Gegevens over bebouwing en opgaande begroeiing uit de TOP10 zijn geactualiseerd aan de hand van luchtfoto's 2006. Schaalklassen zijn berekend met behulp van het model KELK (Roos-Klein Lankhorst et al., 2004) - Basistabel
- Zie berekeningswijze
- Geografische verdeling
- Nationaal Landschap
- Andere variabelen
- Zie berekeningswijze
- Verschijningsfrequentie
- Wanneer relevant.
- Achtergrondliteratuur
- Roos-Klein Lankhorst, J., S. de Vies, J. van Lith-Kranendonk, H. Dijkstra & J.M.J. Farjon. 2004. Modellen voor de graadmeters landschap, beleving en recreatie: Kennismodel Effecten Landschap Kwaliteit KELK, Monitoring Schaal , BelevingsGIS. Planbureaurapporten 20. Natuurplanbureau, Vestiging Wageningen.
- Opmerking
- Nulmeting
- Betrouwbaarheidscodering
- Integrale waarneming.
Archief van deze indicator
Referentie van deze webpagina
CLO (2009). Nationaal Landschap Zak van Zuid-Beveland (Zuidwest Zeeland) (indicator 1505, versie 01, ), www.clo.nl. Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS), Den Haag; PBL Planbureau voor de Leefomgeving, Den Haag; RIVM Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu, Bilthoven; en Wageningen University and Research, Wageningen.