Nationaal Landschap Stelling van Amsterdam
U bekijkt op dit moment een afgesloten indicator. Deze indicator wordt niet meer bijgewerkt. De reden hiervoor staat hieronder vermeld. De archiefversies van deze indicator (indien aanwezig) zijn nog wel beschikbaar.
Deze indicator is afgesloten omdat sinds 2012 het rijksbeleid voor nationale landschappen is beëindigd.
Actuele informatie over nationale landschappen kunt u vinden bij indicator
In een ruime ring rond Amsterdam is tussen 1880 en 1914 een reeks forten, dijken en sluizen aangelegd, bedoeld om stukken land onder water te kunnen zetten. Het geheel moest de stad beschermen tegen vijandelijke aanvallen.
Kernkwaliteiten
De Stelling van Amsterdam is een voormalige waterlinie, die als een ring forten, dijken en inundatievelden om de stad Amsterdam ligt. De indicatoren voor kernkwaliteiten die medesturend zijn voor de gebiedsontwikkeling in de Stelling van Amsterdam zijn:
- Historische landschapselementen van het verdedigingsysteem: forten, dijken, kanalen en inundatiekommen;
- Groen en open karakter.
Historische landschapselementen
De Stelling van Amsterdam is tussen 1880 en 1914 aangelegd om Amsterdam te beschermen. De hoofdverdedigingslijn is 135 kilometer lang en bestaat uit dijken en kaden en 42 forten. Op plekken waar deze bestaande dijken en kaden niet aangesloten zijn, zijn aanvullende liniewallen aangelegd. Buiten de hoofdverdedigingslijn lagen polders die via sluizen en inlaatwerken onder water konden worden gezet (inundatievelden). De forten liggen op schootsafstand van elkaar, vooral op plekken waar inundatievelden deze onvoldoende afsloten, de zogenoemde accessen.
De Stelling van Amsterdam is nooit als verdedigingswerk gebruikt. De forten en infrastructuur zijn echter bewaard gebleven, waardoor een uniek monument van defensieve en waterstaatkundige techniek is ontstaan. Alle bovengenoemde elementen zijn, met uitzondering van de inundatievelden, opgenomen in de voordracht als Unesco Werelderfgoed, die in 1996 is toegekend. In het Beeldkwaliteitsplan en het Ruimtelijke Beleidskader van de Stelling van Amsterdam heeft de provincie een eerste stap genomen in de juridische bescherming van deze elementen, die naar verwachting zal resulteren in een provinciale verordening.
Groene en open karakter
De journalist Gerard van Westerloo, die op verzoek van de Provincie Noord-Holland in 2001 de Stelling inspecteerde, karakteriseerde het nationale landschap als een groen en relatief stille ring rond de metropool Amsterdam. Dat beeld komt ook naar voren uit de kengetallen voor groen en open karakter. Het aandeel van bebouwing en opgaande begroeiing is gering. Het groene karakter wordt vooral bepaald door grasland, akkers, rietland en water. Dat de Stelling desondanks toch relatief weinig zeer open landschappen kent, laat zich verklaren door de nabijheid van veel bebouwing buiten de grenzen van het nationale landschap.
| Kengetallen schaal en groen karakter Nationaal Landschap Stelling van Amsterdam (peiljaar 2006) | ||||
| Oppervlakte | ||||
| Totaal (ha) | Totaal (%) | |||
| Nationaal Landschap Stelling van Amsterdam | 18 590 | |||
| w.v. | Zeer open gebied | 4 874 | 26,2 | |
| Bebouwing* | 649 | 3,5 | ||
| Groen karakter | 805 | 4,3 | ||
| w.v. | lijnvormige beplanting | 326 307 m | 17,6 m/ha | |
| boomgaarden | 44 | 0,2 | ||
| boomkwekerijen | 84 | 0,5 | ||
| overige opgaande begroeiing | 514 | 2,8 | ||
| *Uitsluitend gebouwen en huizen uit de TOP10 exclusief erven, tuinen, paden, wegen die binnen de bebouwde kom voorkomen | ||||
Bronnen
- H+N+S Landschapsarchitecten (2001). Een langzame buitenring (in de snelle metropool): Ruimtelijke strategie voor de Stelling van Amsterdam.
- Ministeries van VROM, LNV, VenW en EZ (2006). Nota Ruimte: Ruimte voor Ontwikkeling. Deel 4: tekst na parlementaire instemming. Ministerie VROM, Den Haag.
- Provincie Noord-Holland (2007). Partiële Herziening Actualisering Streekplan Noord-Holland Zuid.
- Provincie Noord-Holland (2008). Beeldkwaliteitsplan voor de Stelling van Amsterdam.
- Provincie Noord-Holland (2008). Ruimtelijk Beleidskader Stelling van Amsterdam.
Relevante informatie
- De Stelling van Amsterdam (Cultureel Erfgoed Noord-Holland)
- Bekijk Nederland opnieuw: Nationale Landschappen
- Stichting Platform Werelderfgoed Nederland
- Stelling van Amsterdam, een stadsmuur van water
Technische toelichting
- Naam van het gegeven
- Kernkwaliteiten van het Nationaal Landschap Stelling van Amsterdam
- Omschrijving
- De indicatoren van kernkwaliteiten zijn:
1. Historische landschapselementen van het verdedigingsysteem: forten, dijken, kanalen en inundatiekommen;
2. Groen en open karakter. - Verantwoordelijk instituut
- Planbureau voor de Leefomgeving, Alterra - Wageningen UR
- Berekeningswijze
- 1: GIS-bestanden van de Provincie Noord-Holland zijn aangevuld, geactualiseerd en omgezet naar polygonen op schaal 1:10.000 op basis van TOP10, luchtfoto's 2006, en AHN (Actueel Hoogtebestand Nederland).
2: Gegevens over bebouwing en opgaande begroeiing uit de TOP10 zijn geactualiseerd aan de hand van luchtfoto's 2006. Schaalklassen zijn berekend met behulp van het model KELK (Roos-Klein Lankhorst et al., 2004). - Basistabel
- Zie berekeningswijze
- Geografische verdeling
- Nationaal Landschap
- Andere variabelen
- Zie berekeningswijze
- Verschijningsfrequentie
- Wanneer relevant.
- Achtergrondliteratuur
- Roos-Klein Lankhorst, J., S. de Vies, J. van Lith-Kranendonk, H. Dijkstra & J.M.J. Farjon. 2004. Modellen voor de graadmeters landschap, beleving en recreatie: Kennismodel Effecten Landschap Kwaliteit KELK, Monitoring Schaal , BelevingsGIS. Planbureaurapporten 20. Natuurplanbureau, Vestiging Wageningen.
- Opmerking
- Nulmeting
- Betrouwbaarheidscodering
- Integrale waarneming.
Archief van deze indicator
Referentie van deze webpagina
CLO (2009). Nationaal Landschap Stelling van Amsterdam (indicator 1499, versie 01, ), www.clo.nl. Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS), Den Haag; PBL Planbureau voor de Leefomgeving, Den Haag; RIVM Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu, Bilthoven; en Wageningen University and Research, Wageningen.