Trekvissen: zalm in Rijn en Maas
U bekijkt op dit moment een archiefversie van een afgesloten indicator. De actuele indicatorversie met de reden voor het afsluiten, kunt u via deze link bekijken.
De zalm is halverwege de vorige eeuw uit Nederland verdwenen. Door verbetering van de waterkwaliteit van de grote rivieren is de zalm echter weer teruggekomen en de laatste jaren toegenomen.
Ontwikkeling tot 1957
Ooit trok de zalm in grote aantallen door Rijn en Maas op weg naar de paaiplaatsen in de boven- en middenloop van de rivieren. Tot in de jaren vijftig van de vorige eeuw bestond er commerciële visserij op zalm in de grote rivieren. De vangsten liepen echter sterk terug (zie linker figuur). Vanaf 1957 werd de zalm in Nederland als uitgestorven beschouwd. De voornaamste oorzaken hiervan waren waterverontreiniging en het onbereikbaar worden van de paaiplaatsen door barriëres in de rivieren, met name dammen, stuwen, sluizen en waterkrachtcentrales. Daarnaast speelden ook overbevissing en het verdwijnen van geschikte paaiplaatsen door het opbaggeren van zand en grind een rol.
Ontwikkeling vanaf 1994
De zalmvangsten in de grote rivieren zijn vanaf 1994 weer toegenomen (zie rechter figuur). Dit komt door de verbetering van de waterkwaliteit, de aanleg van vispassages en diverse natuurontwikkelingsprojecten langs de rivieren. Bij natuurontwikkelingsprojecten is de vorming van nevengeulen van belang omdat deze door hun geringere stroomsnelheid beschutting bieden tijdens de zalmtrek. Bij de vangsten gaat het vermoedelijk vrijwel uitsluitend om vissen die bovenstrooms zijn uitgezet als jonge vis in Duitse zijrivieren en in de Ardennen en die nu van zee terugkeren naar de Rijn. Ze planten zich waarschijnlijk nog niet voort. De volwassen stroomopwaarts zwemmende zalmen worden in Nederland voornamelijk in de Rijntakken gevonden en in veel mindere mate in de Maas. Eind 2002 werden volwassen zalmen aangetroffen in de Maas in België.
Bronnen
- Departement van Economische Zaken (1932-1940). Jaarcijfers over de visscherij gedurende het jaar 1932 (etc.) Departement van Economische Zaken. Afdeeling Visscherijen. Directie Visscherijen. 's-Gravenhage.
- Departement van Landbouw, Nijverheid en Handel (1921-1938). Verslag over de visscherij gedurende het jaar 1921 (etc.) Departement van Landbouw, Nijverheid en Handel. Afdeeling Visscherijen. Directie Visscherijen. 's-Gravenhage.
- Nie, H.W. de, en G. van Ommering (1998). Bedreigde en kwetsbare zoetwatervissen in Nederland. Toelichting op de Rode Lijst. IKC Natuurbeheer. Wageningen.
- Visscherijinspectie (1911-1920). Jaarverslag der Visscherijinspectie. IV. Verslag betreffende den staat der binnenvisscherij. Mededeelingen en Verslagen van de Visscherijinspectie. 's-Gravenhage.
- Winter, H.V., E.M. Hartgers, J.A.M. Wiegerinck en H.J. Westerink (1999). Biologische monitoring zoete rijkswateren; samenstelling van de visstand in 1999 op basis van vangsten met fuiken en zalmsteken. RIVO rapport C010/00. IJmuiden.
- Winter, H.V., J.A.M. Wiegerinck en H.J. Westerink (2001). Jaarrapportage passieve vismonitoring zoete rijkswateren: trends en samenstelling van visstand in 2000 op basis van vangsten met fuiken en zalmsteken. RIVO rapport C035/01. IJmuiden.
- Winter, H.V., J.A.M. Wiegerinck en H.J. Westerink (2002). Jaarrapportage passieve vismonitoring zoete rijkswateren: samenstellen van visstand op basis van vangsten met fuiken en zalmsteken 2001. RIVO rapport C019/02. IJmuiden.
Technische toelichting
- Naam van het gegeven
- -
- Omschrijving
- -
- Verantwoordelijk instituut
- -
- Berekeningswijze
- -
- Basistabel
- -
- Geografische verdeling
- -
- Verschijningsfrequentie
- -
- Opmerking
- De historische gegevens over aanvoer van zalm betreffen de aantallen op veilingen aangevoerde zalmen. De gegevens zijn afkomstig uit het RIVO-archief en uit diverse visserijstatistieken. De recente gegevens komen van vier locaties verspreid over de Maas en Rijntakken, waar een aantal beroepsvissers de vangsten registreert in negen 'zalmsteken' gedurende twee perioden van zes weken. Zalmsteken zijn speciale grofmazige fuiken zoals die vroeger voor de riviervisserij werden gebruikt. De zalmen worden na meting weer teruggezet om hun trektocht voort te zetten. De 600 zalmen die vanaf 1994 zijn gevangen vormen maar een fractie van het totale aantal dieren dat de rivieren is opgetrokken.De zalm is een soort van de Rode Lijst van zoetwatervissen.
- Betrouwbaarheidscodering
- -
Archief van deze indicator
Bekijk meer Bekijk minder
Referentie van deze webpagina
CLO (2002). Trekvissen: zalm in Rijn en Maas (indicator 1225, versie 02, ), www.clo.nl. Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS), Den Haag; PBL Planbureau voor de Leefomgeving, Den Haag; RIVM Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu, Bilthoven; en Wageningen University and Research, Wageningen.