Planten van de Habitatrichtlijn, 2007-2011
U bekijkt op dit moment een archiefversie van deze indicator. De actuele indicatorversie met recentere gegevens kunt u via deze link bekijken.
Kruipend moerasscherm, groenknolorchis en drijvende waterweegbree zijn sinds 1980 achteruitgegaan. Zomerschroeforchis is al vóór 1950 uit ons land verdwenen.
Kruipend moerasscherm
Kruipend moerasscherm komt voor in weilanden die 's winters ondiep onder water staan. Vóór 1950 kwam kruipend moerasscherm in diverse delen van Nederland voor. Al in de eerste helft van de twintigste eeuw was de soort op zijn retour en in 1961 verdween de laatste groeiplaats bij Zuiddorpe in Zeeuws-Vlaanderen, waarna kruipend moerasscherm als verdwenen werd beschouwd. De oorzaak werd gezocht in veranderingen in het waterbeheer.
In 1983 werd de soort voor het eerst weer aangetroffen in Zeeuws-Vlaanderen. Daarna volgden andere vindplaatsen, vooral in Zeeland, maar ook in Overijssel, Brabant en Gelderland. Maar niet op alle recente groeiplaatsen is de soort bestendig.
Groenknolorchis
De groenknolorchis komt voor in vochtige duinvalleien, in trilvenen en op drooggevallen zandplaten. Van oorsprong kwam de groenknolorchis in allerlei gebieden in Nederland voor. De groeiplaatsen in Gelderland, Twente, Brabant en Limburg zijn echter allemaal verloren gegaan, als gevolg van ontginningen en het wegvallen van kwelstromen. In de vastelandsduinen van Noord- en Zuid-Holland is de groenknolorchis verdwenen als gevolg van de waterwinning. Momenteel is de soort nog aanwezig op de Waddeneilanden, in Noordwest-Overijssel, het Eemshavengebied, de Lauwersmeer en in enkele andere gebieden.
Drijvende waterweegbree
Het zwaartepunt in de verspreiding van drijvende waterweegbree ligt in de oostelijke en zuidelijke provincies. Daarnaast zijn verspreide vindplaatsen bekend uit de kuststrook en uit laagveengebieden. Inmiddels is de soort achteruitgegaan en uit bepaalde regio's geheel verdwenen, waaronder het westen van Overijssel en de Gelderse Vallei. De drijvende waterweegbree is tegenwoordig vooral te vinden langs waterlopen, zowel in beken als in slootjes in intensief gebruikt agrarisch cultuurland. In poelen en vennen kan zij zich alleen handhaven wanneer die regelmatig worden geschoond.
Klaverbladvaren
Het klaverbladvaren is een water- of moerasplant die in 1998 langs de Waal en in 2006 in een beek in de omgeving van Venray is aangetroffen. De plant is ook in cultuur als vijverplant.
Zomerschroeforchis
De zomerschroeforchis komt voor op goed ontwikkelde blauwgraslanden en soortenrijke, vochtige heidevelden op een meestal kalkrijke ondergrond. De soort kwam voor in het zuidoostelijk deel van Brabant en het aangrenzende deel van Limburg. Op alle vindplaatsen is de soort verdwenen, als gevolg van ontwatering en ontginning. De laatste goed gedocumenteerde waarnemingen van de soort dateren uit 1936. Waarnemingen van latere datum in Budel konden niet worden bevestigd.
Overige soorten
Het gewoon sneeuwklokje, valkruid en het genus wolfsklauw (2 soorten) staan op bijlage V van de Habitatrichtlijn.
Bescherming
Kruipend moerasscherm, groenknolorchis en drijvende waterweegbree staan op de Rode Lijst van vaatplanten en op bijlage II en IV van de Habitatrichtlijn. De zomerschroeforchis staat ook op de Rode Lijst van vaatplanten en op bijlage IV van de Habitatrichtlijn.
Bronnen
- CBS (2012). Meetprogramma's voor flora en fauna. Kwaliteitsrapportage NEM over 2011. Centraal Bureau voor de Statistiek, 's-Gravenhage. 173 p.
- Groen, C.L.G. en B. Vreeken (2002). Voorkomen van habitatrichtlijnsoorten vaatplanten in Nederland vóór en na 1980. Rapport 2002.27. Stichting FLORON. Leiden.
- Janssen, J.A.M. en J.H.J. Schaminée (2008). Europese natuur in Nederland. Soorten van de Habitatrichtlijn. KNNV Uitgeverij, Utrecht. 184 p.
- Odé, B. en A. Bolier (2003). Groenknolorchis op de kaart. Gorteria 29 (1/2): 33-37.
- Ronse, A., P.Maas en W. van Wijngaarden (2007). Betekenis van Natura 2000 voor Kruipend moerasscherm (Apium repens) in België en Nederland. De Levende Natuur 108:263-265.
- Rossenaar, A.J.R. (2001). Recent onderzoek naar Groenknolorchis: 20.000 exemplaren in Nederland! Gorteria 28:49.
Relevante informatie
Technische toelichting
- Naam van het gegeven
- Planten van de Habitatrichtlijn, 2007-2011
- Omschrijving
- Verspreiding van planten van de Habitatrichtlijn
- Verantwoordelijk instituut
- Centraal Bureau voor de Statistiek
- Berekeningswijze
- De gegevens komen van FLORON en zijn ontleend aan de Atlas van de Nederlandse Flora, de historische Floradatabank Florivon en de landelijke floradatabank Florbase. Andere bronnen zijn het Landelijk Meetnet Flora-Aandachtsoorten en gegevens van provincies en terreinbeheerders. De drijvende waterweegbree is na 1980 beter onderzocht dan in de periode vóór 1980, zodat de werkelijke achteruitgang van deze soort waarschijnlijk groter is.
- Basistabel
- De basisgegevens zijn opgenomen in de databes van Floron (zie berekeningswijze)
- Geografische verdeling
- Nederland
- Andere variabelen
- geen
- Verschijningsfrequentie
- onregelmatig
- Achtergrondliteratuur
- Groen, C.L.G. en B. Vreeken (2002). Voorkomen van habitatrichtlijnsoorten vaatplanten in Nederland vóór en na 1980. Rapport 2002.27. Stichting FLORON. Leiden.
- Opmerking
- Toelichting legenda kaart: Waargenomen sinds 2007 = er is ten minste één individu van de soort in de periode 2007 t/m 2011 in het 10x10 km-hok waargenomen; Nulwaarneming sinds 2007 = in de periode 2007 t/m 2011 is ondanks voldoende onderzoek in het potentieel leefgebied geen enkel exemplaar van de soort waargenomen; Actueel + potentieel leefgebied: alle 10x10 km-hokken waar de soort voortkomt of voorkwam en alle 10x10 km-hokken waar de soort op grond van het geschikte biotoop voor zou kunnen komen.
- Betrouwbaarheidscodering
- Schatting, gebaseerd op een aantal metingen, expert judgement, een aantal relevante feiten of gepubliceerde bronnen terzake.
Archief van deze indicator
Bekijk meer Bekijk minder
Referentie van deze webpagina
CLO (2012). Planten van de Habitatrichtlijn, 2007-2011 (indicator 1086, versie 04, ), www.clo.nl. Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS), Den Haag; PBL Planbureau voor de Leefomgeving, Den Haag; RIVM Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu, Bilthoven; en Wageningen University and Research, Wageningen.
