Milieukosten per doelgroep, 1990-2007

Ontwikkeling milieukosten per doelgroep

De totale milieukosten zijn sinds 1990 meer dan verdubbeld tot circa 13 miljard euro in 2007. Bij alle onderscheiden doelgroepen nemen de milieukosten in de periode 1990-2007 over het geheel genomen toe. Afvalbeheerbedrijven dragen voor circa 35% bij aan de totale toename in milieukosten. Dit komt door een toename in de hoeveelheid geproduceerd afval, maar ook door een verschuiving van het storten naar het (duurdere) verbranden en hergebruik van afval.
De kosten bij de industrie en energiesector en verkeer en vervoer zijn in 2007 circa 75% hoger dan in 1990. Dit is het gevolg van inspanningen bij deze doelgroepen om emissies die bijdragen aan de thema's Klimaatverandering en Verzuring en luchtkwaliteit te reduceren.
Hoewel de bijdrage van de land- en tuinbouw in de totale milieukosten beperkt is, zijn de milieukosten bij deze doelgroep relatief sterk gestegen. Deze zijn in 2007 meer dan drie keer zo groot als in 1990. De kosten betreffen vooral het thema Vermesting (mestafvoer, administratieve lasten mestwetgeving, en kosten van bedrijfsbeëindiging als gevolg van diverse opkoopregelingen).

Bijdragen doelgroepen aan milieukosten

Een substantieel deel van de milieukosten wordt gemaakt door de afvalbeheerbedrijven. In de periode 1990-2007 heeft deze doelgroep een gemiddeld aandeel van 25% in de totale milieukosten. Het gaat hier met name om kosten voor de inzameling en verwerking van afval.
Ook de milieukosten bij de actoren in de waterketen en bij de industrie en de energiesector vormen een belangrijk deel van de totale milieukosten. Beide doelgroepen hebben gemiddeld een aandeel van bijna 20% in de periode 1990-2007. Bij de actoren in de waterketen zijn dit vooral kosten voor riolering en rioolwaterzuivering. Bij de industrie en energiesector gaat het met name om kosten voor zuivering van afvalwater en reductie van emissies naar de lucht.
Verder neemt ook de overheid een substantieel deel van de milieukosten voor haar rekening (bijna 20%). Milieukosten bij de overheid betreffen vooral kosten voor voorbereiding, uitvoering en handhaving van milieubeleid en voor onderzoek en ontwikkeling (waarvan ook milieu-uitgaven in het kader van internationale samenwerking een belangrijk deel uitmaken).

• Milieu-uitgaven per milieucompartiment en sector, 2013-2018

Methodiek

Milieukosten zijn de jaarlijkse kosten (kapitaalkosten en operationele kosten) van maatregelen, die in het kader van milieubeheer genomen worden. In de Methodiek Milieukosten (VROM, 1998) is vastgelegd wat tot de milieukosten wordt gerekend en hoe deze worden berekend. De kosten van maatregelen die een positief effect op het milieu hebben maar zichzelf binnen drie jaar terugverdienen, worden niet tot de milieukosten gerekend. Ook economische gevolgen van milieumaatregelen, bijvoorbeeld veranderingen in de afzet, behoren niet tot de milieukosten.
Conform de Methodiek Milieukosten wordt de rentevoet (waarmee de jaarlijkse kosten van het vermogensbeslag door investeringen worden berekend) bepaald op basis van de reële kapitaalmarktrente (Hanemaaijer en Dirkx, 2001). Met de kapitaalmarktrente varieert daarom ook de rentevoet in de tijd.
Heffingen en subsidies die betrekking hebben op milieu worden niet meegerekend in de milieukosten. Deze zogenaamde overdrachten zorgen echter wel voor een lastenverschuiving van actoren die milieukosten maken naar actoren die de heffing betalen of de subsidie verlenen. Zo maken afvalbeheerbedrijven kosten voor de inzameling en de verwerking van afval, maar dragen burgers en bedrijven een groot deel van de lasten doordat zij reinigingsrechten betalen. En bedrijven maken kosten door te investeren in milieumaatregelen, maar de overheid draagt een deel van de lasten door diverse subsidieregelingen met betrekking tot investeringen in milieumaatregelen.

• Fiscale faciliteiten op milieugebied, 1991-2007
• Opbrengst van milieuheffingen, 2001-2022