Transport en verwerking van mest, 1994-2000

Ontwikkeling afvoer van fosfaat

In de periode 1994-2000 is het wettelijk toegestane gebruik van dierlijke mest per hectare gedaald van gemiddeld 180 kg fosfaat per hectare in 1994 naar circa 105 kg fosfaat per hectare in 2000. Bedrijven hebben daarop gereageerd door mineralenarmer voer te gaan gebruiken en minder dieren te gaan houden. Omdat ook de mestafnemers werden geconfronteerd met de strengere regelgeving, nam, vooral sinds de invoering van het mineralenaangiftesysteem (MINAS), de mestafvoer van bedrijven zonder overschot af en werd de mest van de overschotbedrijven op steeds grotere afstand afgezet (CBS, 2002).Meer dan 70% van de in Nederland door landbouwbedrijven afgevoerde fosfaat in dierlijke mest wordt ook weer aangevoerd door Nederlandse landbouwbedrijven. De afzet buiten de Nederlandse landbouw vertoont sinds 1997 een stijgende lijn tot 29% van de afgevoerde mest in 2000. Ten opzichte van 1999 is in 2000 de afvoer gedaald met 10%. Verklaringen zijn onder andere de daling van de fosfaatproductie in dierlijke mest, de aanscherping van de verliesnormen in 2000 en de afvoer in 1999 van mestvoorraden uit 1998, die toen door het natte najaar niet konden worden verspreid.

• Wettelijke normen voor het gebruik van meststoffen

Ontwikkeling afvoer van stikstof

In 2000 lag de afvoer van stikstof van landbouwbedrijven boven het niveau van 1998, maar onder het niveau van alle andere jaren in de periode 1994-2000.

Methodiek

Met ingang van 1 januari 1998 registreert Bureau Heffingen de aan- en afvoer van dierlijke mest door landbouwbedrijven. Bedrijven die een verfijnde aangifte indienen, zijn verplicht om de af- en aangevoerde mest te laten analyseren op de inhoud aan fosfaat en stikstof. Vóór 1998 werden de registraties verzorgd door de Stichting Landelijke Mestbank. Het CBS berekende de hoeveelheid fosfaat en stikstof op basis van de gemiddelde samenstelling van de in die jaren geproduceerde mest. De hoeveelheid stikstof in dierlijke mest is exclusief de gasvormige verliezen die optreden in stal en opslag (Oenema et al., 2000). De cijfers van 1994 tot en met 1997 zijn hiervoor, in afwijking van CBS (2002), achteraf gecorrigeerd.De totale afvoer is steeds iets groter dan de aanvoer. Het verschil bedraagt maximaal ruim 4% en kan een aantal oorzaken hebben: voorraadvorming bij de handel, mestafzet bij particulieren en/of statistische onnauwkeurigheden.