Wettelijke normen voor het gebruik van meststoffen (MINAS)

Beleid

Het hoofddoel van de meststoffenwetgeving is verbetering van de kwaliteit van grond- en oppervlaktewater door minder en efficiënter gebruik van mineralen in de landbouw. De belangrijkste peilers van de meststoffenwetgeving waren de afgelopen jaren het mineralenaangiftesysteem MINAS, de mestafzetovereenkomsten (MAO) en de dierrechten. MINAS is een beleidsinstrument met als doel het verlies aan meststoffen bij landbouwgrond te beperken. Het wordt per 1 januari 2006 afgeschaft.

Minas

Per 1 januari 1998 is het mineralenaangiftesysteem (MINAS) van kracht geworden. MINAS-plichtige bedrijven moeten een mineralenboekhouding bijhouden en betalen een heffing wanneer hun mineralen (nutriënten-)overschot per hectare een voor fosfaat en/of stikstof vastgestelde verliesnorm overschrijdt. Met ingang van 2001 zijn alle bedrijven verplicht tot MINAS-aangifte, met uitzondering van zeer kleine bedrijven. Ter waarborging van het MINAS-systeem van verliesnormen moeten veehouders mestafzetcontracten hebben.

• In het voorjaar 2002 heeft een evaluatie van de Meststoffenwet plaatsgevonden (RIVM, 2002). Naar aanleiding van deze evaluatie heeft de regering in oktober 2002 voorgesteld een aantal normen te faseren (LNV, 2002). Na enkele overgangsnormen in 2003 zijn voor 2004 en 2005 de normen verder aangescherpt.

Nadat op 2 oktober 2003 het Europese Hof van Justitie Nederland veroordeelde wegens het niet nakomen van de verplichtingen van de EU-nitraatrichtlijn is met de EU-Commissie een akkoord bereikt over het aanpassen van de mestwetgeving. Dit heeft ertoe geleid dat MINAS per 2006 wordt vervangen door een stelsel van gebruiksnormen.
De Meststoffenwet verbiedt ten algemene het op of in de bodem brengen van meststoffen.
Het verbod geldt echter niet als de betrokken agrariër aannemelijk maakt dat hij geen van
de volgende drie gebruiksnormen heeft overschreden: de gebruiksnorm voor dierlijke meststoffen, de stikstofgebruiksnorm voor meststoffen en de fosfaatgebruiksnorm
voor meststoffen. De gebruiksnorm voor dierlijke meststoffen is verankerd in de Meststoffenwet als 170 kilogram stikstof per hectare van de tot het bedrijf behorende oppervlakte landbouwgrond per jaar. Het EU-Nitraatcomité heeft op 27 juni 2005 een positief advies uitgebracht over de concept-beschikking van de Europese Commissie om Nederland een derogatie te verlenen voor een hogere gebruiksnorm van dierlijke meststoffen tot 250 kilogram stikstof per hectare per jaar voor bedrijven waarvan 70 procent van de tot het bedrijf behorende oppervlakte landbouwgrond wordt beteeld met gras.
De fosfaatgebruiksnorm voor meststoffen voor de jaren 2006 tot en met 2008 is vastgelegd in de Meststoffenwet en zal voor de jaren na 2008 te zijner tijd worden geregeld in het Uitvoeringsbesluit Meststoffenwet. De stikstofgebruiksnorm voor meststoffen wordt bij ministeriële regeling vastgesteld.