Trekvogels naar Afrika en klimaatverandering, 1990-2011
U bekijkt op dit moment een archiefversie van een afgesloten indicator. De actuele indicatorversie met de reden voor het afsluiten, kunt u via deze link bekijken.
Voor veel trekvogels die in Nederland broeden en overwinteren in Afrika, zijn de gevolgen van de klimaatverandering nog onduidelijk. Verschillen tussen de groep vogels die in West-Afrika overwintert en die in overig Afrika overwintert, hebben waarschijnlijk te maken met verschillen in de overwinteringsgebieden.
Ontwikkeling trekvogels West-Afrika
Door de warmere lentes in Nederland kan het broedgedrag van trekvogels ontregeld raken. Bijvoorbeeld als pieken van voorkomen van insecten gemist worden. Dit zou kunnen leiden tot de achteruitgang van deze soorten.
Voor de groep vogels die naar West-Afrika trekken, is echter gemiddeld genomen vooralsnog geen achteruitgang te zien. Er zijn in deze groep zelfs meer soorten die vooruitgaan dan achteruitgaan. Veel soorten van deze groep hebben geprofiteerd van de hogere neerslag in de laatste vijftien jaar in de gebieden in West-Afrika ten zuiden van de Sahara (onder andere rietzanger en grasmus). De grote karekiet, grutto, tapuit, tuinfluiter en zwarte stern uit deze groep gaan achteruit, maar dat heeft waarschijnlijk meer te maken met de verslechterde situatie van de broedgebieden dan met de verandering van het klimaat.
Ontwikkeling trekvogels overig Afrika
De soorten die overwinteren in Oost-, Midden- en Zuid-Afrika, zijn als groep wel achteruitgegaan sinds 1990. Voorbeelden zijn boerenzwaluw, fluiter, huiszwaluw, spotvogel en zomertortel. Maar ook bij deze groep is het niet zeker of dat het gevolg is van de klimaatverandering, omdat de oorzaken van de trends bij deze soorten niet goed bekend zijn.
Bronnen
- Boele, A., J. van Bruggen, A.J. van Dijk, F. Hustings, J. W. Vergeer. L. Ballering en C.L. Plate (2012). Broedvogels in Nederland in 2010. SOVON-rapport 2012/01. SOVON Vogelonderzoek Nederland, Nijmegen.
- Dijk, A.J. van, M.J.T. van der Weide, S. Deuzeman, L. Dijksen, D. Zoetebier en C. Plate (2002). Kolonievogels en zeldzame broedvogels in Nederland in 2000 en 2001. SOVON-monitoringrapport 2002/03. SOVON Vogelonderzoek Nederland. Beek-Ubbergen.
- Foppen, R., C.J.F. ter Braak, J. Verboom en R. Reijnen (1999). Dutch Sedge warblers Acrocephalus schoenobaenus and West-African rainfall: empirical data and simulation modelling show low population resilience in fragmented landscapes. Ardea, 87(1): 113-127.
- Soldaat L., H. Visser, M. van Roomen & A. van Strien (2007). Smoothing and trend detection in waterbird monitoring data using Structural Time-Series Analysis and the Kalman filter. Journal of Ornithology. Vol. 148 suppl. 2. Dec 2007.
- Van Strien A.J., W.F. Plantenga, L. Soldaat, C.A.M. Van Swaay & M.F. WallisDeVries. (2008). Bias in phenology assessments based on first appearance data of butterflies. Oecologia vol 156 (1):227-235.
- Visser, H. (2004). Estimation and detection of flexible trends. Atm. Environment 38, 4135-4145.
Relevante informatie
Technische toelichting
- Naam van het gegeven
- Trekvogels naar Afrika en klimaatverandering
- Omschrijving
- Ontwikkeling populatie trekvogels naar West-Afrika en naar Oost, Midden- en Zuid-Afrika
- Verantwoordelijk instituut
- Centraal Bureau voor de Statistiek
- Berekeningswijze
- De Soortgroep Trend Index (STI) betreft de gemiddelde index (waarde 1990 = 100) van het aantal broedparen van de volgende trekvogels die in West-Afrika of in Oost, Midden & Zuid-Afrika overwinterenDe gegevens zijn ontleend aan het landelijke meetnet voor broedvogels en het weidevogelmeetnet, beide van het Netwerk Ecologische Monitoring.De stippen in het figuur zijn de meetwaarden. Door deze meetwaarden is met behulp van het programma TrendSpotter (Visser 2004) een flexibele trend berekend (de doorgetrokken lijn). Het gekleurde vlak geeft het 95% betrouwbaarheidsinterval van de trendlijn aan.
- Basistabel
- De index van de betrokken soorten met hun trend staan onder het tabblad afzonderlijke soorten onder Download figuurdata.
- Geografische verdeling
- Nederland
- Verschijningsfrequentie
- jaarlijks
- Achtergrondliteratuur
- Boele, A., J. van Bruggen, A.J. van Dijk, F. Hustings, J. W. Vergeer. L. Ballering en C.L. Plate (2012). Broedvogels in Nederland in 2010. SOVON-rapport 2012/01. SOVON Vogelonderzoek Nederland, Nijmegen.
- Betrouwbaarheidscodering
- B. Schatting gebaseerd op een groot aantal (zeer accurate) metingen, waarbij representativiteit van de gegevens vrijwel volledig is.
Archief van deze indicator
Bekijk meer Bekijk minder
Referentie van deze webpagina
CLO (2013). Trekvogels naar Afrika en klimaatverandering, 1990-2011 (indicator 1117, versie 11, ), www.clo.nl. Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS), Den Haag; PBL Planbureau voor de Leefomgeving, Den Haag; RIVM Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu, Bilthoven; en Wageningen University and Research, Wageningen.