Voorkomen geel schorpioenmos, 2007-2011
U bekijkt op dit moment een archiefversie van deze indicator. De actuele indicatorversie met recentere gegevens kunt u via deze link bekijken.
Het geel schorpioenmos komt nog maar op twee plekken in Nederland voor, bij Meppel en Veenendaal.
Voorkomen Nederland
Geel schorpioenmos groeit in moskussens op venig substraat, vooral in bronveentjes en op plekken in hoog- en laagveen waar mineraalrijk water vanuit de diepere ondergrond omhoog komt. Ook is de soort aangetroffen in laagten in blauwgrasland.
In Nederland was de soort vanouds zeldzaam, maar wel wijd verspreid; De soort is tot zijn herontdekking voor het laatst in Nederland waargenomen in 1965 in het Labbegat bij Sprang-Capelle. In Nederland staat de soort in de Rode lijst mossen in de categorie "Ernstig bedreigd".
Voorkomen Europa
Door verdroging en habitatvernietiging is het Geel schorpioenmos in grote delen van Europa sterk achteruitgegaan, hetgeen de soort bij de Europese Habitatrichtlijn een beschermde status bezorgde. De soort is nu in geheel Europa zeldzaam en staat op bijlage II van de Habitatrichtlijn.
Herontdekking
In 1996 is in de Meppelerdieplanden een omvangrijke populatie ontdekt, terwijl de soort vroeger niet uit Noordwest-Overijssel bekend was. De soort groeit daar in overstromingsgrasland dat het midden houdt tussen dotterbloemhooiland en kleine zeggenmoeras. Later is de soort ook in de nabij gelegen Kiersche wieden en Oude stroom aangetroffen. In 2009 is de soort voor het eerst ontdekt in het gebied De Hel bij Veenendaal. Dit is het noordwestelijke deel van het Binnenveld, een Natura-2000 gebied.
Overige mossen Habitatrichtlijn
Kussentjesmos en alle soorten van het geslacht veenmos (Sphagnum) staan op bijlage V van de Habitatrichtlijn. Tonghaarmutsmos of tonghaarmuts (bijlage II van de Habitatrichtlijn) is in 1989 voor het eerst gevonden in Nederland. Inmiddels zijn er veertien vondsten bekend, de meeste in jong wilgenbos, langs beken en in jonge aanplanten van zomereik. De individuele planten zijn door de snelle successie zelden terug te vinden.
Bronnen
- CBS (2012). Meetprogramma's voor flora en fauna. Kwaliteitsrapportage NEM over 2011. Centraal Bureau voor de Statistiek, 's-Gravenhage. 173 p.
- Janssen, J.A.M. en J.H.J. Schaminée (2008). Europese natuur in Nederland. Soorten van de habitatrichtlijn. KNNV Uitgeverij, Utrecht. 184 p.
- Sparrius, L.B., M.J. van Tweel en A. van der Pluijm (2004). Inhaalslag verspreidingsonderzoek, de mossen van de Habitatrichtlijn: Geel schorpioenmos en Tonghaarmuts. BLWG-rapport 2004.07, Gouda.
- Tweel, M. van en G. van Wirdum (1999). Scorpidium vernicosum in de Meppelerdieplanden. Buxbaumiella 48: 21-23.
- Tweel, M.J. van en L.B. Sparrius (2010). NEM Meetnet Geel schorpioenmos. Rapportage meetronde 2010. BLWG Rapport 2010.03. KNNV, Bryologische en Lichenologische Werkgroep, Gouda.
Relevante informatie
- Europese Habitatrichtlijn
- Geel schorpioenmos in Verspreidingsatlas mossen (BLWG)
- Kussentjesmos in Verspreidingsatlas mossen (BLWG)
- Tonghaarmuts in Verspreidingsatlas mossen (BLWG)
Technische toelichting
- Naam van het gegeven
- Voorkomen geel schorpioenmos, 2007-2011
- Omschrijving
- Verspreiding van Geel schorpioenmos
- Verantwoordelijk instituut
- Centraal Bureau voor de Statistiek
- Berekeningswijze
- Gegevens over het voorkomen in Nederland komen uit het NEM Meetnet Geel schorpioenmos.
- Basistabel
- Niet van toepassing
- Geografische verdeling
- Nederland
- Andere variabelen
- geen
- Verschijningsfrequentie
- onregelmatig
- Achtergrondliteratuur
- Sparrius, L.B., M.J. van Tweel & A. van der Pluijm, 2004. Inhaalslag verspreidingsonderzoek, de mossen van de Habitatrichtlijn: Geel schorpioenmos en Tonghaarmuts. BLWG-rapport 2004.07, Gouda.
- Opmerking
- Toelichting legenda kaart: Waargenomen sinds 2007 = er is ten minste één individu van de soort in de periode 2007 t/m 2011 in het 10x10 km-hok waargenomen; Nulwaarneming sinds 2007 = in de periode 2007 t/m 2011 is ondanks voldoende onderzoek in het potentieel leefgebied geen enkel exemplaar van de soort waargenomen; Actueel + potentieel leefgebied: alle 10x10 km-hokken waar de soort voortkomt of voorkwam en alle 10x10 km-hokken waar de soort op grond van het geschikte biotoop voor zou kunnen komen.De wetenschappelijke naam is Hamatocaulis vernicosus, een ouder synoniem is Scorpidium vernicosum
- Betrouwbaarheidscodering
- Integrale telling
Archief van deze indicator
Bekijk meer Bekijk minder
Referentie van deze webpagina
CLO (2012). Voorkomen geel schorpioenmos, 2007-2011 (indicator 1556, versie 01, ), www.clo.nl. Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS), Den Haag; PBL Planbureau voor de Leefomgeving, Den Haag; RIVM Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu, Bilthoven; en Wageningen University and Research, Wageningen.
