Dagactieve zoogdieren
U bekijkt op dit moment een archiefversie van een afgesloten indicator. De actuele indicatorversie met de reden voor het afsluiten, kunt u via deze link bekijken.
Geen enkel Nederlands zoogdier dat overdag actief is vertoont landelijk een sterke toe- of afname. Alleen haas en konijn laten een matige afname zien en het ree een matige toename.
Haas
De haas komt in bijna het gehele land voor, met uitzondering van enkele stedelijke gebieden.
Ondanks het hoge voortplantingsvermogen zijn er grote schommelingen in de hazenstand en was er in veel gebieden in Nederland na 1970 sprake van een dalende tendens. De oorzaken daarvan moeten worden gezocht in onder andere schaalvergroting en intensivering van de landbouw en het verlies aan houtwallen.
Sinds 1997 is er nog steeds sprake van een matige afname.
Konijn
Konijnen zijn in de tweede helft van de 20e eeuw sterk achteruitgegaan. De belangrijkste oorzaken van deze achteruitgang is het uitbreken van de konijnenziekte myxomatose na 1954 en recent het optreden van de ziekte: viraal haemorrhagisch syndroom (VHS).
De laatste twee jaar lijkt er landelijk een herstel van de populatie op te treden.
Ree
Het areaal van de ree heeft zich in de vorige eeuw van het oostelijk deel van Nederland ook over het noorden, midden en zuiden van ons land uitgebreid. Ook in de vastelands duinen is een populatie aanwezig.
De ree is de meest voorkomende hertensoort in Nederland. Omstreeks 1980 is de geschatte omvang van de populatie 25.000 tot 30.000 dieren. In 2007 is de populatie gegroeid tot 50.000 à 60.000 dieren.
De ree is in de periode 1994-2006 significant matig toegenomen. Vooral in het agrarische gebied is de laatste jaren een sterke toename te constateren.
Eekhoorn
De eekhoorn is een typische bosbewoner, vooral van naaldbossen. Ze komen voor op de hogere zandgronden, het heuvelland en in een deel van de Hollandse duinen.
Tussen 1960 en 1970 brak een virusziekte uit waardoor de eekhoorn in het hele land zeldzaam werd. Na 1970 heeft herstel plaatsgevonden. De populatie van de eekhoorn over de periode 1996-2006 is echter stabiel.
Vos
Van oudsher komen vossen voor op de hogere zandgronden, maar de laatste decennia heeft er een duidelijke uitbreiding plaats gevonden naar de lager gelegen delen van Nederland. De duinen zijn sinds het eind van de jaren zestig van de vorige eeuw door vossen bewoond, hoogstwaarschijnlijk nadat ze door mensen zijn uitgezet.
De richting van de landelijke trend van de vos is onzeker. Er zijn zowel gebieden waar de soort toeneemt als waar deze afneemt.
Overige zoogdieren
Bronnen
- Broekhuizen, S., B. Hoekstra, V. van Laar, C. Smeenk en J.B.M. Thissen (1992) Atlas van de Nederlandse zoogdieren. Stichting Uitgeverij KNNV, Utrecht.
- Dijkstra, V. (2006). Resultaten dagactieve zoogdieren 2005. De Telganger, november 2006: 8-15.
Relevante informatie
Technische toelichting
- Naam van het gegeven
- Dagactieve zoogdieren
- Omschrijving
- Ontwikkeling van populatie van ree, vos, eekhoorn, haas en konijn
- Verantwoordelijk instituut
- Centraal Bureau voor de Statistiek
- Berekeningswijze
- De meeste soorten zoogdieren zijn door hun veelal nachtelijke en verborgen levenswijze moeilijk waar te nemen. Dit maakt het volgen van de populatie in het Netwerk Ecologische Monitoring niet eenvoudig. Voor dagactieve zoogdieren, vleermuizen en de hazelmuis, zijn in het kader van het NEM monitoring projecten gestart. In deze indicator zijn de volgende dagactieve zoogdieren opgenomen: haas, konijn, ree, vos en eekhoorn. Voor hazelmuis en vleermuizen wordt naar afzonderlijke indicatoren verwezen. De cijfers zijn afkomstig uit het landelijke meetnet broedvogels. Een deel van de tellers geeft behalve gegevens over vogels ook waarnemingen over zoogdieren door. Het betreft hier gegevens over ongeveer 425 plots per jaar.In ander verband worden gegevens verzameld over andere zoogdieren: de das, otter, bever, muskusrat, hamster, bruinvis, gewone en grijze zeehond. Van deze soorten zijn ook indicatoren in het MNC opgenomen.
- Basistabel
- De index van de betrokken soorten met hun trend staan onder het tabblad afzonderlijke soorten in Download figuurdata.
- Geografische verdeling
- Nederland
- Verschijningsfrequentie
- jaarlijks
- Achtergrondliteratuur
- Dijkstra, V. (2006). Resultaten dagactieve zoogdieren 2005. De Telganger, november 2006: 8-15.
- Opmerking
- Over het konijn is een afzonderlijke indicator verschenen
- Betrouwbaarheidscodering
- Schatting gebaseerd op een groot aantal (zeer accurate) metingen, waarbij representa-tiviteit van de gegevens vrijwel volledig is.
Archief van deze indicator
Bekijk meer Bekijk minder
Referentie van deze webpagina
CLO (2007). Dagactieve zoogdieren (indicator 1424, versie 01, ), www.clo.nl. Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS), Den Haag; PBL Planbureau voor de Leefomgeving, Den Haag; RIVM Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu, Bilthoven; en Wageningen University and Research, Wageningen.