Balans van fosfor in de landbouw, 2002

Het stroomschema beschrijft de aanvoerposten, afvoerposten en retourstroom voor fosfor in de landbouw. Op basis van het schema kan de hoeveelheid fosfor die via de landbouw in het milieu terecht komt worden berekend (fosforoverschot).

Aanvoerposten

De aanvoerposten staan bovenin het stroomschema. Fosfor komt vooral via mengvoer en kunstmest de landbouw binnen. Daarnaast zijn er enkele kleinere aanvoerposten: import ruwvoer, dierlijke producten en een post "overige". In 2002 is via alle aanvoerposten tezamen 93 miljoen kg fosfor in de landbouw terecht gekomen.

Afvoerposten

Onderin het stroomschema staan de twee belangrijkste afvoerposten: fosfor verlaat de landbouw vooral via de afzet van dierlijke en plantaardige producten. Daarnaast is er nog een derde, kleinere afvoerpost: "netto export van mest". In 2002 is via deze drie posten tezamen 55 miljoen kg fosfor uit de landbouw verdwenen.Via twee retourstromen, die deels buiten de landbouw lopen, komt een deel van de dierlijke en plantaardige producten weer terug in de landbouw (deze stromen zijn niet in het schema ingetekend). Een deel van de landbouwproducten (zoals granen) wordt direct aan de mengvoederindustrie geleverd. Een ander deel bereikt de mengvoederindustrie en de veehouderij via de voedingsmiddelenindustrie (afval dat vrijkomt bij de verwerking van dierlijke en plantaardige producten). Van beide stromen wordt een groot deel weer als krachtvoer in de landbouw gebruikt (de rest wordt geëxporteerd of als diervoer buiten de landbouw afgezet).

Retourstroom binnen de landbouw

Voor fosfor kan binnen de landbouw één retourstroom worden onderscheiden: via gewassen als snijmaïs en gras wordt aan de landbouwgrond onttrokken fosfor als ruwvoer rechtstreeks teruggeleverd aan de veehouderij (39 miljoen kg fosfor).

Fosforoverschot

Het fosforoverschot in 2002 bedraagt 38 miljoen kg (aanvoer-afvoer). Dit overschot hoopt zich in de bodem op.

Meer uitgebreid stroomschema

Bovenstaand stroomschema laat een vereenvoudigde weergave zien van de fosforstromen die in de landbouw optreden. Een aantal posten en stromen die het uitgebreide stroomschema in het artikel Mineralen in de landbouw, 1990-2003* (CBS, 2005) geeft, is hier met elkaar verrekend. Hierdoor ligt o.a. het totaal van respectievelijk de aan- en afvoerstromen in het meer uitgebreide stroomschema 9 miljoen kg hoger dan in het hierboven gepresenteerde schema, terwijl het totale overschot (verlies naar de bodem) in beide schema's 38 miljoen kg bedraagt.