Balans van fosfor in de landbouw, 2010
U bekijkt op dit moment een archiefversie van een afgesloten indicator. De actuele indicatorversie met de reden voor het afsluiten, kunt u via deze link bekijken.
Vooral via mengvoer voor het vee en kunstmest komen grote hoeveelheden fosfor de landbouw binnen. De afvoer geschiedt via dierlijke en plantaardige producten. Jaarlijks is er een overschot dat de bodem belast. Het fosforoverschot in 2010 is met 22 miljoen kg circa 55 procent hoger dan in 2009.
Toelichting bij het stroomschema
Het stroomschema laat een vereenvoudigde weergave zien van de fosforstromen die in de landbouw optreden. Het beschrijft de aanvoerposten, afvoerposten en retourstroom voor fosfor in de landbouw. Op basis van het schema kan de hoeveelheid fosfor worden berekend die via de landbouw in het milieu terecht komt (fosforoverschot).
Aanvoerposten
De aanvoerposten staan bovenin het stroomschema. Fosfor komt vooral via mengvoer en kunstmest de landbouw binnen. Daarnaast zijn er enkele kleinere aanvoerposten: "import ruwvoer", "dierlijke producten" en "luchtdeposities + overige". In 2010 is via alle aanvoerposten tezamen 88 miljoen kg fosfor in de landbouw terecht gekomen.
Afvoerposten
Onderin het stroomschema staan de twee belangrijkste afvoerposten. Fosfor verlaat de landbouw vooral via de afzet van dierlijke en plantaardige producten. Daarnaast vormt de netto export van mest een derde afvoerpost. In 2010 is via deze drie posten tezamen 66 miljoen kg fosfor uit de landbouw verdwenen.
Retourstroom binnen de landbouw
Voor fosfor kan binnen de landbouw één retourstroom worden onderscheiden: via gewassen als snijmaïs en gras wordt aan de landbouwgrond onttrokken fosfor als ruwvoer rechtstreeks teruggeleverd aan de veehouderij (42 miljoen kg fosfor).
Retourstromen buiten de landbouw
De retourstromen buiten de landbouw zijn niet in het stroomschema ingetekend. Via twee retourstromen die deels buiten de landbouw lopen, komt een deel van de dierlijke en plantaardige producten weer terug in de landbouw. Een deel van de landbouwproducten, zoals granen, wordt direct aan de mengvoederindustrie geleverd. Een ander deel bereikt de mengvoederindustrie en de veehouderij via de voedingsmiddelenindustrie. Het gaat daarbij om afval dat vrijkomt bij de verwerking van dierlijke en plantaardige producten. Van beide stromen wordt een groot deel weer als krachtvoer in de landbouw gebruikt. De rest wordt geëxporteerd of als diervoer buiten de landbouw afgezet.
Fosforoverschot
Het fosforoverschot in 2010 bedraagt 22 miljoen kg (aanvoer-afvoer) en is daarmee circa 55 procent hoger dan in 2009. Deze toename kan bijna geheel verklaard worden door een flinke stijging in het gebruik van fosfaatmeststoffen vergeleken bij het historisch zeer lage gebruik in 2009. Dit overschot hoopt zich in de bodem op.
Bronnen
- CBS (2006). Balansen van mineralen en zware metalen. CBS, Voorburg / Heerlen.
- CBS (2012a). Mineralen in de landbouw, 1970-2011*. CBS, Den Haag / Heerlen.
- CBS (2012b). StatLine: Mineralen in de landbouw (sectorbalans). CBS, Den Haag / Heerlen.
Relevante informatie
- Meer informatie over de balans van fosfor in de landbouw is te vinden in de databank StatLine van het CBS.
Technische toelichting
- Naam van het gegeven
- Balans van fosfor in de landbouw
- Omschrijving
- Grafische weergave van de balans voor fosfor in de landbouw in 2010 door middel van een vereenvoudigd stroomschema. In het schema zijn de diverse aanvoerstromen, afvoerstromen en retourstromen binnen de landbouw en de overschotten getekend waarbij voor elke stroom de hoeveelheid fosfor is aangegeven.
- Verantwoordelijk instituut
- Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS)
- Berekeningswijze
- Er worden basisgegevens gebruikt uit diverse milieustatistieken (over dierlijke mest, afvalwater, luchtemissies en afvalstoffen), alsmede statistieken over de oogstraming, buitenlandse handel en de Nationale Rekeningen van het CBS. Ook is een deel van de basisgegevens afkomstig uit externe bronnen zoals Emissieregistratie, Planbureau voor de Leefomgeving, Hoofdproductschap Akkerbouw, Landbouw-Economisch Instituut, Productschap Diervoeder, Rijkswaterstaat-Waterdienst, OSPARCOM, Blgg en Agentschap NL. Tenslotte wordt informatie geput uit literatuuronderzoek en worden enkele bedrijven telefonisch en / of schriftelijk benaderd voor gegevensverstrekking.
- Basistabel
- StatLine: Mineralen in de landbouw (sectorbalans) (CBS, 2012b)
- Geografische verdeling
- Nederland
- Andere variabelen
- Hoeveelheid fosfor in plantaardige, respectievelijk dierlijke producten (uit binnenland) die afgezet zijn naar de mengvoederindustrie.
- Verschijningsfrequentie
- Jaarlijks
- Achtergrondliteratuur
- Balansen van mineralen en zware metalen (CBS, 2006) (korte onderzoeksbeschrijving)
Mineralen in de landbouw, 1970-2011* (CBS, 2012a) - Betrouwbaarheidscodering
- D (schatting op basis van een aantal metingen, expert judgement, een aantal relevante feiten of gepubliceerde bronnen terzake)
Archief van deze indicator
Bekijk meer Bekijk minder
Referentie van deze webpagina
CLO (2013). Balans van fosfor in de landbouw, 2010 (indicator 0095, versie 13, ), www.clo.nl. Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS), Den Haag; PBL Planbureau voor de Leefomgeving, Den Haag; RIVM Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu, Bilthoven; en Wageningen University and Research, Wageningen.