Exoten in zoet water: waterplanten
U bekijkt op dit moment een archiefversie van een afgesloten indicator. De actuele indicatorversie met de reden voor het afsluiten, kunt u via deze link bekijken.
De soortensamenstelling van de planten in het water verandert doordat vele exoten zich hier vestigen. Belangrijke oorzaken zijn het (on)bewust uitzetten en het meeliften met de scheepvaart.
Forse toename nieuwe soorten
Het aantal nieuwe soorten waterplanten dat zich in Nederland vestigt neemt gestaag toe. De meeste soorten komen uit Noord-Amerika. De handel in planten voor tuincentra is een van de belangrijkste oorzaken voor vestiging. Meer dan de helft van de nieuwe soorten is plaatselijk algemeen of zeer succesvol. Terwijl het Main-Donau kanaal belangrijk is voor de vestiging van nieuwe soorten vissen en macrofauna uit het Ponto-Kaspische gebied, is dit kanaal nauwelijks van belang voor de verspreiding van nieuwe soorten waterplanten.
Effecten op ecologie
Sommige nieuwe soorten zorgen voor veel overlast omdat ze heel sterk woekeren en terecht "invasieve exoten" genoemd worden. Vanwege de economische schade van invasieve exoten, is er een inventarisatie uitgevoerd onder waterbeheerders naar welke soorten zouden moeten verdwijnen uit de handel en kweek (ook wel de zwarte lijst van waterplantexoten genoemd) (Zonderwijk, 2008). De top-vijf zwarte lijst soorten zijn:
1. grote waternavel (Hydrocotyle ranunculoides)
2. parelvederkruid (Myriophyllum aquaticum)
3. waterteunisbloem (Ludwigia grandiflora)
4. grote kroosvaren (Azolla filliculoides)
5. watercrassula (Crassula helmsii)
De grote waternavel (Hydrocotyle ranunculoides) kan lokaal een ernstig probleem vormen. Het lokaal uitroeien of het onder controle houden door mechanische verwijdering lijkt de beste aanpak. Bijna alle waterschappen verwijderen de grote waternavel vanwege de overlast. Momenteel is de grote waternavel de enige plantensoort waarvan het bezit expliciet verboden is in de Flora- en faunawet. De andere soorten worden door een of meer waterschappen plaatselijk verwijderd.
Beleidsdoelen
Het ministerie van LNV heeft het Coördinerend Orgaan Invasieve Exoten ingesteld wat adviezen moet geven over preventie, bestrijding en beheersing van (schadelijke) exoten. Zij hebben ook het verbod ingesteld op de verkoop van de grote waternavel.
Bronnen
- Pot R. (2007). Veldgids. Water en Oeverplanten. Tweede druk., KNNV Uitgeverij.
- Weijden W. van der, R. Leewis, P. Bol (2007). Biological Globalisation. Bio-invasions and their impacts on nature, the economy and public health. Utrecht, KNNV Publishing.
- Zonderwijk M. (2008). Zwarte lijst van woekerende exotische waterplanten. H2O 6: 4-6.
Relevante informatie
Technische toelichting
- Naam van het gegeven
- Nieuwe soorten waterplanten
- Omschrijving
- De vestiging van nieuwe soorten en de oorzaken van vestiging van nieuwe soorten.
- Verantwoordelijk instituut
- PBL
- Berekeningswijze
- Deze indicator is gebaseerd op de lijst van de subgroep Exoten van de Werkgroep Ecologisch Waterbeheer en de Veldgids water en Oeverplanten. In dit overzicht zijn de algen, houtachtigen, mossen en brak- en zoutwatersoorten niet meegeteld.
- Basistabel
- -
- Geografische verdeling
- Nederland
- Verschijningsfrequentie
- 5 jaar
- Opmerking
- In dit overzicht is uitgegaan van soorten die zich hier gevestigd hebben. Soorten die zeer incidenteel waargenomen zijn of waarschijnlijk bij de eerste strenge winter dood gaan, zijn niet meegenomen. Dit blijft uiteraard een subjectief criterium.
- Betrouwbaarheidscodering
- -
Archief van deze indicator
Bekijk meer Bekijk minder
Referentie van deze webpagina
CLO (2009). Exoten in zoet water: waterplanten (indicator 1516, versie 01, ), www.clo.nl. Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS), Den Haag; PBL Planbureau voor de Leefomgeving, Den Haag; RIVM Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu, Bilthoven; en Wageningen University and Research, Wageningen.