Nationaal Landschap Noordoost-Twente
U bekijkt op dit moment een afgesloten indicator. Deze indicator wordt niet meer bijgewerkt. De reden hiervoor staat hieronder vermeld. De archiefversies van deze indicator (indien aanwezig) zijn nog wel beschikbaar.
Deze indicator is afgesloten omdat sinds 2012 het rijksbeleid voor nationale landschappen is beëindigd.
Actuele informatie over nationale landschappen kunt u vinden bij indicator
Beken, essen, kampen en jongere ontginningen zorgen samen met houtwallen, heuvels en bossen voor het afwisselende landschap van Noordoost-Twente.Tientallen landgoederen, landhuizen en watermolens vervolmaken dit geheel.
Kernkwaliteiten
Het kleinschalige landschap van Noordoost-Twente ligt ten noordoosten van de Twentse stedenband. Het gebied kent grote hoogteverschillen. De hoge stuwwallen van Ootmarsum en Oldenzaal gaan over in een lichtgolvend dekzandgebied dat wordt doorsneden door het beekdal van de rivier de Dinkel. De indicatoren voor kernkwaliteiten die medesturend zijn voor de ruimtelijke ontwikkeling in Noordoost-Twente zijn:
- Historische landschapselementen: stuwwal, essen, kampen, beken, bronnen en landgoederen;
- Het groene, kleinschalige karakter.
Historische landschapselementen
Het reliëfrijke zandlandschap is zeer gevarieerd door een fijnmazig samenstel van beken, essen, kampen (een kamp is een zogenaamde éénmanses) en landgoederen. Zeer gave essen liggen bij Ootmarsum, Mander, Vasse en Rossum. Bijzonder voor Nederland is de slecht doorlatende ondergrond van de stuwwallen, waardoor op verschillende plaatsen bronnen ontspringen die kleine snelstromende beken voeden (Springendal, Mosbeek). Aan de oostzijde ligt het Dinkeldal met plaatselijk een meanderende rivier, moerasbossen, natte graslanden en een snoer van kleine essen. De lange bewoningsgeschiedenis is af lezen aan de vele zichtbare archeologische monumenten (grafheuvels), historische boerderijen, landgoederen (Singraven) en beschermde stads- en dorpsgezichten (Ootmarsum, Het Stift).
Kleinschalig en groen karakter
Houtwallen, singels en bossen zorgen voor een kleinschalig en groen karakter vooral in de omgeving van Tubbergen, Ootmarsum en ten oosten van Oldenzaal. Essen en jonge ontginningen zijn van oudsher vrij open. Vijftien procent van het oppervlak is bedekt met bos, bosjes en lijnvormige beplantingen. Hiervan is 5% boomkwekerij (363 ha). Grote boscomplexen komen nauwelijks voor. Gemiddeld is ruim 22 m lijnvormige beplanting per hectare aanwezig. Door de versnippering van het bosareaal is 81,5% van het gebied als (vrij) kleinschalig tot besloten aan te merken ondanks het matige oppervlakte-aandeel opgaande begroeiing.
De essen zijn duidelijk veel meer open dan gemiddeld: dertig procent van de essen is als halfopen te kenschetsen tegen 19% van het gehele gebied. Zowel het oppervlakte-aandeel lijnvormige beplantingen als bos ligt duidelijk lager. Een uitzondering zijn boomkwekerijen. Deze komen op de essen drie keer zo vaak voor als daarbuiten.
Kengetallen schaal en groen karakter Nationaal Landschap Noordoost-Twente (peiljaar 2006) | |||||
| Oppervlakte | |||||
| Totaal (ha) | Totaal (%) | Essen (%) | |||
| Nationaal Landschap Noordoost-Twente | 43 201 | 5 198 ha | |||
| w.v. | (Half)open gebied | 8 029 | 18,6 | 30,2 | |
| Bebouwing* | 736 | 1,7 | 1,1 | ||
| Groen karakter | 6 770 | 15,7 | 5,9 | ||
| w.v. | lijnvormige beplanting | 966 944 m | 22,4 m/ha | 9,4 m/ha | |
| boomgaarden | 18 | 0,0 | 1,4 | ||
| boomkwekerijen | 363 | 0,8 | 2,4 | ||
| overige opgaande begroeiing | 5905 | 13,7 | 1,7 | ||
| *Uitsluitend gebouwen en huizen uit de TOP10 exclusief erven, tuinen, paden, wegen die binnen de bebouwde kom voorkomen | |||||
Bronnen
- Ministeries van VROM, LNV, VenW en EZ (2006). Nota Ruimte: Ruimte voor Ontwikkeling. Deel 4: tekst na parlementaire instemming. Ministerie VROM, Den Haag.
- Provincie Overijssel (2006). Ontwikkelingsperspectief Nationaal Landschap Noordoost-Twente. Vastgesteld door Provinciale Staten op 13 december 2006.
Relevante informatie
- Noordoost Twente
- Bekijk Nederland opnieuw: Nationale Landschappen
Technische toelichting
- Naam van het gegeven
- Kernkwaliteiten van het Nationaal Landschap Noordoost-Twente
- Omschrijving
- De indicatoren van kernkwaliteiten zijn:
1. Historische landschapselementen: stuwwal, essen, kampen, beken, bronnen en landgoederen;
2. Het groene, kleinschalige karakter. - Verantwoordelijk instituut
- Planbureau voor de Leefomgeving, Alterra - Wageningen UR
- Berekeningswijze
- 1: GIS-bestanden van Alterra, RACM (Rijksdienst voor Archeologie, Cultuurlandschap en Monumenten) en de Provincie Overijssel zijn aangevuld, geactualiseerd en omgezet naar polygonen op schaal 1:10.000 op basis van TOP10, luchtfoto's 2006, en AHN (Actueel Hoogtebestand Nederland).
2: Gegevens over bebouwing en opgaande begroeiing uit de TOP10 zijn geactualiseerd aan de hand van luchtfoto's 2006. Schaalklassen zijn berekend met behulp van het model KELK (Roos-Klein Lankhorst et al., 2004). - Basistabel
- Zie berekeningswijze
- Geografische verdeling
- Nationaal Landschap
- Andere variabelen
- Zie berekeningswijze
- Verschijningsfrequentie
- Wanneer relevant.
- Achtergrondliteratuur
- Roos-Klein Lankhorst, J., S. de Vies, J. van Lith-Kranendonk, H. Dijkstra & J.M.J. Farjon. 2004. Modellen voor de graadmeters landschap, beleving en recreatie: Kennismodel Effecten Landschap Kwaliteit KELK, Monitoring Schaal , BelevingsGIS. Planbureaurapporten 20. Natuurplanbureau, Vestiging Wageningen.
- Opmerking
- Nulmeting
- Betrouwbaarheidscodering
- Integrale waarneming.
Archief van deze indicator
Referentie van deze webpagina
CLO (2009). Nationaal Landschap Noordoost-Twente (indicator 1497, versie 01, ), www.clo.nl. Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS), Den Haag; PBL Planbureau voor de Leefomgeving, Den Haag; RIVM Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu, Bilthoven; en Wageningen University and Research, Wageningen.