Rode Lijsten, 2009-2013
U bekijkt op dit moment een afgesloten indicator. Deze indicator wordt niet meer bijgewerkt. De reden hiervoor staat hieronder vermeld. De archiefversies van deze indicator (indien aanwezig) zijn nog wel beschikbaar.
Deze indicator is afgesloten in 2014. De informatie van deze indicator is opgenomen in de indicator Aantal bedreigde soorten.
Van een aantal groepen dieren en planten zijn Nederlandse Rode Lijsten met bedreigde soorten verschenen. De soortgroepen waarvan Rode lijsten zijn verschenen, vormen bij elkaar maar een klein deel van de Nederlandse fauna en flora.
| Rode Lijsten | ||
| Gepubliceerde lijsten | Jaar officiële lijsten | Jaar overige lijsten |
| Zoogdieren | 2009 | |
| Vogels | 2009 | |
| Reptielen | 2009 | |
| Amfibieën | 2009 | |
| Vissen | 2009 | |
| Bijen | 2009 | |
| Dagvlinders | 2009 | |
| Macronachtvlinders | 2013 | |
| Kokerjuffers | 2009 | |
| Sprinkhanen en krekels | 2009 | 2012 |
| Steenvliegen | 2009 | |
| Libellen | 2009 | 2011 |
| Haften | 2009 | |
| Land- en zoetwaterweekdieren | 2009 | |
| Platwormen (Tricladida) | 2009 | |
| Vaatplanten | 2009 | 2013 |
| Mossen | 2009 | 2013 |
| Korstmossen | 2009 | 2012 |
| Paddenstoelen (macrofungi) | 2009 | |
| Bron: LNV, BLWG | CBS/CLO/apr13 | |
Beleidsdoelen
Het opstellen van Rode Lijsten komt voort uit het verdrag van Bern, dat in 1982 door Nederland is geratificeerd. Dit verdrag vraagt bijzondere aandacht voor soorten die met uitsterven worden bedreigd en die kwetsbaar zijn (artikel 1 en 3). In artikel 7 van de Flora- en faunawet is vastgelegd dat de overheid lijsten opstelt van dier- en plantensoorten die van nature in Nederland voorkomen en die bedreigd zijn. In de nota 'Natuur voor mensen, mensen voor natuur' is het opstellen van Rode Lijsten één van de instrumenten voor de soortbescherming.
Soorten van een Rode Lijst genieten op grond daarvan nog geen wettelijke bescherming. Wettelijk is wel vastgelegd dat de overheid zich inzet voor de bescherming van deze soorten en dat zij het onderzoek daartoe bevordert. Van provincies, gemeenten en terreinbeherende organisaties wordt verwacht dat zij bij beleid en beheer rekening houden met de Rode Lijsten.
Officiële rode lijsten
Op Rode Lijsten staan de soorten die bedreigd zijn in hun voortbestaan. In Nederland zijn voor een beperkt aantal soortgroepen officiële nationale Rode Lijsten verschenen; officieel wil zeggen dat deze in de Staatscourant zijn gepubliceerd. Soorten komen op een Rode Lijst als zij zeldzaam zijn en achteruitgaan. In 2004 zijn alle bestaande Rode lijsten herzien en zijn enkele nieuwe Rode lijsten verschenen in een bijlage bij de Staatscourant (LNV, 2004). In 2009 hebben de herziene Rode lijsten van zoogdieren, reptielen, amfibieën, dagvlinders en paddenstoelen een officiële status gekregen (LNV, 2009).
Alle soorten van de soortgroepen met officiële Rode Lijsten betreffen ongeveer 2% van het totaal aantal dieren en 31% van het totaal aantal planten in Nederland. Bij paddestoelen gaat het daarbij alleen om de macrofungi.
Basisrapporten en voorlopige lijsten
Een aantal Rode lijsten zijn de afgelopen jaren geactualiseerd, waarbij de lijst met achterliggende gegevens in basisrapporten verschenen. Het betreft basisrapporten van zoogdieren, reptielen, amfibieën, dagvlinders, libellen, sprinkhanen, vaatplanten, paddenstoelen, mossen en korstmossen. Alleen de lijsten die na 2009 zijn verschenen zijn opgenomen in de laatste kolom van bovenstaande tabel.
Van de nachtvlinders, met uitzonderingen van de motjes (Micropepidoptera) is in 2013 een voorlopige Rode lijst verschenen.
Bronnen
- Aptroot, André, Kok van Herk & Laurens Sparrius (2012). Basisrapport voor de Rode Lijst korstmossen. Buxbaumiella 92: 1-117.
- Arnolds, E. en M. Veerkamp (2008). Basisrapport Rode Lijst Paddenstoelen. Nederlandse Mycologische Vereniging, Utrecht.
- Creemers, R.C.M., J.J.C.W. van Delft en A.M. Spitzen - van der Sluijs (2007). Basisrapport Rode Lijst Amfibieën en Reptielen. Stichting RAVON, Nijmegen.
- Ellis, W.N., D. Groenendijk, M.M. Groenendijk, M.E. Huigens, M.G.M. Jansen, J. van der Meulen, E.J. van Nieukerken en R. de Vos (2013) Nachtvlinders belicht. Dynamisch, belangrijk, bedreigd. De Vlinderstichting Wageningen en Werkgroep Vlinderfaunsitiek, Leiden. [hierin Voorlopige Rode Lijst Macronachtvlinders].
- Hustings, F., C. Borggreve, C. van Turnhout en J. Thissen (2004). Basisrapport voor de Rode Lijst Vogels volgens Nederlandse en IUCN-criteria. SOVON-onderzoeksrapport 2004/13. SOVON Vogelonderzoek Nederland, Beek-Ubbergen.
- LNV (1994). Vaststelling rode lijst vogels. Staatscourant, nr. 20.
- LNV (1995). Vaststelling rode lijst zoogdieren. Staatscourant, nr. 23.
- LNV (1995). Rode lijst dagvlinders. Staatscourant, nr. 77.
- LNV (1996). Rode lijst reptielen en amfibieën. Staatscourant, nr. 219.
- LNV (1996). Rode lijst paddestoelen. Staatscourant, nr. 219.
- LNV (1998). Rode lijst krekels en sprinkhanen. Staatscourant, nr. 65.
- LNV (1998). Rode lijst libellen. Staatscourant, nr. 65.
- LNV (1998). Rode lijst korstmossen. Staatscourant, nr. 65.
- LNV (1998). Rode lijst zoetwatervissen. Staatscourant, nr. 116.
- LNV (2000). Natuur voor mensen, mensen voor natuur. Nota Natuur, Bos en Landschap in de 21e eeuw. Ministerie van Landbouw, Natuurbeheer en Visserij. Den Haag.
- LNV (2009). Besluit van de Minister van Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit van 28 augustus 2009, nr. 25344, houdende vaststelling van geactualiseerde Rode lijsten flora en fauna (Nr. 13201, 4 september 2009). Bijlage als bedoeld in artikel 1 van het besluit Rode lijsten flora en fauna (Staatscourant 11 november 2004, Nr. 218). [zoogdieren, vogels, reptielen, amfibieën, vissen, bijen, dagvlinders, kokerjuffers, sprinkhanen en krekels, steenvliegen, libellen, haften, land- en zoetwaterweekdieren, platwormen (Tricladida) vaatplanten, mossen, korstmossen en paddestoelen (macrofungi)]
- Swaay, C.A.M. van (2006). Basisrapport Rode Lijst Dagvlinders. Rapport VS2006.002, De Vlinderstichting, Wageningen.
- Termaat, T. & V.J. Kalkman (2011). Basisrapport Rode Lijst Libellen volgens Nederlandse en IUCN-criteria. Rapport VS2011.05. De Vlinderstichting, Wageningen.
- Zoogdiervereniging VZZ (2007). Basisrapport voor de Rode Lijst Zoogdieren volgens Nederlandse en IUCN-criteria. VZZ rapport 2006.027. Zoogdiervereniging VZZ, Arnhem.
Relevante informatie
- Voor inhoud van de Rode lijsten zie indicator Aantal bedreigde en verdwenen soorten in Nederland, per 2024.
- Conventie van Bern (Convention on the Conservation of European Wildlife and Natural Habitats)
- Informatie over de Rode Lijst IUCN
Technische toelichting
- Naam van het gegeven
- Rode lijsten
- Omschrijving
- Overzicht van alle officiële Rode lijsten
- Verantwoordelijk instituut
- Centraal Bureau voor de Statistiek
- Berekeningswijze
- Het overzicht van Rode Lijsten is vastgesteld op grond van een publicaties van het Ministerie van LNV in 2004 en 2009 en enkele publicaties over basisrapporten en voorlopige lijsten.
- Basistabel
- zie bovenstaande tabel
- Geografische verdeling
- Nederland
- Verschijningsfrequentie
- onregelmatig
- Achtergrondliteratuur
- LNV (2004). Bijlage als bedoeld in artikel 1 van het besluit Rode lijsten flora en fauna. Staatscourant 11 november 2004, nr. 218.
- Betrouwbaarheidscodering
- Integrale waarneming.
Archief van deze indicator
Bekijk meer Bekijk minder
Referentie van deze webpagina
CLO (2013). Rode Lijsten, 2009-2013 (indicator 1333, versie 08, ), www.clo.nl. Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS), Den Haag; PBL Planbureau voor de Leefomgeving, Den Haag; RIVM Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu, Bilthoven; en Wageningen University and Research, Wageningen.