Zwarte zee-eend en spisulavisserij, 1992-2009
U bekijkt op dit moment een archiefversie van een afgesloten indicator. De actuele indicatorversie met de reden voor het afsluiten, kunt u via deze link bekijken.
De zwarte zee-eend komt voornamelijk in de kustzone voor waar hij leeft van spisula (strandschelp). De soort is gevoelig voor de spisulavisserij en neemt de laatste jaren af.
Verspreiding zwarte zee-eend
Het voorkomen van zwarte zee-eenden in Nederland is vrijwel beperkt tot de kustzone, vooral voor de Waddenkust. Deze duikeenden leven van schelpdieren op de zeebodem, tot maximaal 20 meter diepte. De vogels foerageren vooral op strandschelpen (spisula's). Spisula's zijn schelpdiersoorten die vaak geconcentreerd voorkomen. Ook de zwarte zee-eenden komen daardoor vaak in grote groepen voor.
Trend zwarte zee-eend
De aantallen die jaarlijks in Nederland overwinteren fluctueren sterk. In de periode 1992-2009 zijn gemiddeld 56.000 exemplaren geteld. De trendlijn laat een matige tot sterke afname van de aantallen zien. Waarschijnlijk is de daling in de afgelopen jaren veroorzaakt door een verminderd aanbod van strandschelpen.
Invloed schelpdiervisserij
Zwarte zee-eenden zijn gevoelig voor schelpdiervisserij in de kustzone. Omdat de spisula-bestanden in de kustzone laag waren, is de commerciële spisula-visserij langs de Waddenkust in 1999 verboden om de zwarte zee-eend te beschermen.
Bronnen
- Arts, F.A. en C.M. Berrevoets (2007). Midwintertellingen van zee-eenden in de Waddenzee en Nederlandse kustwateren, januari 2007. Rapport RIKZ/2007.010. DPM, Culemborg en RIKZ, Middelburg.
- Hornman, M., Hustings, F., K. Koffijberg, E. van Winden, Roomen, M., SOVON Ganzen- en Zwanenwerkgroep en L. Soldaat (2011). Watervogels in Nederland in 2008/2009. SOVON-monitoringrapport 2011/03. SOVON Vogelonderzoek Nederland, Beek-Ubbergen.
- Soldaat L., H. Visser, M. van Roomen & A. van Strien (2007). Smoothing and trend detection in waterbird monitoring data using Structural Time-Series Analysis and the Kalman filter. Journal of Ornithology. Vol. 148 suppl. 2. Dec 2007.
- Visser, H. (2004). Estimation and detection of flexible trends. Atm. Environment 38, 4135-4145.
Technische toelichting
- Naam van het gegeven
- Zwarte zee-eend en spisulavisserij
- Omschrijving
- Verspreiding en populatie-ontwikkeling van de zwarte zee-eend
- Verantwoordelijk instituut
- Centraal Bureau voor de Statistiek
- Berekeningswijze
- De kaart geeft de verspreiding van de zwarte zee-eend in de periode 2001-2005, gebaseerd op midwintertellingen. De gegevens komen van het RIKZ.De grafiek is gebaseerd op midwintertellingen door de Waterdienst en Alterra.De stippen in de figuur zijn de meetwaarden. Door deze meetwaarden is met behulp van het programma TrendSpotter (Visser, 2004) een flexibele trend berekend (de doorgetrokken lijn). Het gekleurde vlak geeft het 95% betrouwbaarheidsinterval van de trendlijn aan.
- Basistabel
- zie tabblad figuurdata onder download figuurdata
- Geografische verdeling
- Nederland (trend) en verspreiding Waddengebied e.o.
- Verschijningsfrequentie
- jaarlijks (trend) en onregelmatig (verspreiding)
- Achtergrondliteratuur
- Arts, F.A. en C.M. Berrevoets (2007). Midwintertellingen van zee-eenden in de Waddenzee en Nederlandse kustwateren, januari 2007. Rapport RIKZ/2007.010. DPM, Culemborg en RIKZ, Middelburg.Visser, H. (2004). Estimation and detection of flexible trends. Atm. Environment 38, 4135-4145.
- Opmerking
- Zwarte zee-eend foerageert vooral op Spisula subtruncata - Halfgeknotte strandschelp.
- Betrouwbaarheidscodering
- C. Schatting, gebaseerd op een groot aantal (accurate) metingen; de representativiteit is grotendeels gewaarborgd.
Archief van deze indicator
Bekijk meer Bekijk minder
Referentie van deze webpagina
CLO (2011). Zwarte zee-eend en spisulavisserij, 1992-2009 (indicator 1248, versie 07, ), www.clo.nl. Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS), Den Haag; PBL Planbureau voor de Leefomgeving, Den Haag; RIVM Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu, Bilthoven; en Wageningen University and Research, Wageningen.