Konijnen en vergrassing en verstruiking duinen
U bekijkt op dit moment een archiefversie van een afgesloten indicator. De actuele indicatorversie met de reden voor het afsluiten, kunt u via deze link bekijken.
Konijnen zijn in de tweede helft van de 20e eeuw sterk achteruitgegaan in de duinen, waardoor de vergrassing en de verstruiking is toegenomen. De laatste paar jaar lijkt er vooral in de duinen een herstel op te treden.
Ziekte myxomatose
Door de konijnenziekte myxomatose zijn na 1954 konijnen sterk achteruitgegaan in de duinen. Na een aanvankelijk herstel neemt het aantal konijnen sinds 1990 verder af, onder meer in de duinen van Noord-Holland, waar het aantal tussen 1990 en 2003 met meer dan 70% afnam. De oorzaak van deze recente afname is een andere konijnenziekte: het viraal haemorrhagisch syndroom (VHS).
Konijnen houden vegetatie kort
Voorheen hielden konijnen de begroeiing in de duinen kort, maar inmiddels is de stand zo laag dat er slechts lokaal nog enige invloed is op de vegetatie. De biologische diversiteit van grasland blijkt positief gecorreleerd te zijn met de aanwezigheid van konijnen. Ook versterkt de achteruitgang van het konijn de vergrassing en verstruiking van de duinen. Als vergrassing en verstruiking eenmaal op gang komen, kunnen konijnen deze nauwelijks meer terugdringen.
Herstel populatie
De laatste twee jaar lijkt er in de duinen een herstel van de populatie op te treden. Ook de landelijke trend van het konijn laat dat herstel zien.
Bronnen
- Bijlsma, R.G. (2004). Long-term population trends of rabbits Oryctolagus cuniculus on Pleistocene Sands in the central and northern Netherlands. Lutra 47(1); 3-20.
- Breukelen, L. van (2001). Konijnentellingen in voorjaar 2001. Intern Verslag. Gemeentewaterleidingen. Amsterdam.
- Breukelen, L. van, E. Cosyns en S. van Wieren (2002). Wat weten we van terugdringen van duinstruwelen door herbivore zoogdieren? De Levende Natuur, 103 (3):101-105.
- Drees, M. & Y. van Manen (2005). Hoe gaat het met het konijn? SOVON Nieuws 18(1): 12.
- Drees, M. & Y. van Manen (2006). De situatie van het konijn in Nederland, sinds het optreden van RHD. Rapport in opdracht van de minister van LNV (concept).
- Drees, M., H. Goddijn, S. Broekhuizen, J. Dekker en D. Klees (2007). Wilde konijnen. KNNV, Zeist.
- Olff, H. en S.F. Boersma (1998). Lange termijn veranderingen in de konijnenstand van Nederlandse duingebieden. Oorzaken en gevolgen voor de vegetatie. Rapport Landbouwuniversiteit Wageningen.
- Wallage-Drees, J.M. (1988). Rabbits in the coastal sand dunes; weighed and counted. Proefschrift Universiteit Leiden.
Relevante informatie
Technische toelichting
- Naam van het gegeven
- Konijnen en vergrassing en verstruiking duinen
- Omschrijving
- Ontwikkeling van de populatie konijnen
- Verantwoordelijk instituut
- Centraal Bureau voor de Statistiek
- Berekeningswijze
- Enkele duinbeherende instanties tellen in het voor- en najaar op vaste routes enkele keren per jaar de konijnen. De grafiek geeft de index van het gemiddelde aantal per route van de voorjaarstellingen in de duinen van Noord-Holland. De landelijke gegevens zijn ontleend aan het landelijke meetnet dagactieve zoogdieren van het Netwerk Ecologische Monitoring.
- Basistabel
- zie tabblad figuurdata onder download figuurdata
- Geografische verdeling
- Nederland, Duinen en Noord-Holland
- Andere variabelen
- geen
- Verschijningsfrequentie
- jaarlijks
- Achtergrondliteratuur
- Breukelen, L. van (2001). Konijnentellingen in voorjaar 2001. Intern Verslag. Gemeentewaterleidingen. Amsterdam.
- Opmerking
- De ziekte VHS, die in Nederland voor het eerst in 1990 is vastgesteld, wordt ook wel aangeduid met RHD = rabbit haemorrhagic disease.
- Betrouwbaarheidscodering
- Schatting, gebaseerd op een groot aantal (accurate) metingen; de representativiteit is grotendeels gewaarborgd.
Archief van deze indicator
Bekijk meer Bekijk minder
Referentie van deze webpagina
CLO (2007). Konijnen en vergrassing en verstruiking duinen (indicator 1129, versie 05, ), www.clo.nl. Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS), Den Haag; PBL Planbureau voor de Leefomgeving, Den Haag; RIVM Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu, Bilthoven; en Wageningen University and Research, Wageningen.