Herintroductie dagvlinders, 1992-2008
U bekijkt op dit moment een archiefversie van een afgesloten indicator. De actuele indicatorversie met de reden voor het afsluiten, kunt u via deze link bekijken.
Twee uit Nederland verdwenen soorten dagvlinders (pimpernelblauwtjes) zijn in Noord-Brabant opnieuw uitgezet. Een andere dagvlinder (zilveren maan) is regionaal verdwenen en opnieuw uitgezet. Het succes van het uitzetten is wisselend. De zilveren maan is uit het gebied van De Meije verdwenen het aantal pimpernelblauwtjes blijft min of meer stabiel.
Pimpernelblauwtjes voor 1990
Pimpernelblauwtjes vliegen op vochtige, matig schrale tot licht bemeste graslanden. De waardplant van pimpernelblauwtje en donker pimpernelblauwtje is de grote pimpernel. Ze brengen een deel van hun leven door als parasieten van bepaalde mierensoorten. Dat betekent dat ze behalve van de grote pimpernel ook van de aanwezigheid van deze gastmieren afhankelijk zijn. In de zeventiger jaren zijn beide soorten uit Nederland verdwenen.
Herintroductie pimpernelblauwtjes
In 1990 werden 86 pimpernelblauwtjes en 70 donkere pimpernelblauwtjes uit Polen in de Moerputten (ten zuiden van 's Hertogenbosch) uitgezet. Het pimpernelblauwtje komt nu in slechts één populatie voor. De aantallen fluctueren sterk van jaar op jaar rond de 150-400 individuen. Dat is ongeveer de draagkracht van het vliegterrein. De grote pimpernel komt de laatste jaren echter steeds slechter in bloei door verdroging en verzuring van het terrein.
Het donker pimpernelblauwtje vliegt in drie kleine populaties. Deze soort gaat na een sterke groei al een aantal jaren achtereen achteruit. Dit is voor een deel te wijten aan verruiging van het leefgebied en aan begrazing, waardoor de gastmieren zich niet kunnen uitbreiden. Bovendien ging een deel van het leefgebied van het donker pimpernelblauwtje door verkeerd maaibeheer verloren. Er is inmiddels een nieuwe vestiging van het donker pimpernelblauwtje in het Roerdal.
Zilveren maan voor 1993
De zilveren maan was vroeger een algemene soort in Nederland. Deze dagvlinder vliegt in vochtige, voedselarme graslanden en moerassen met bloemrijk rietland en leeft daar van moerasviooltjes (waardplant) en van nectarplanten. De soort is in veel gebieden verdwenen ten gevolge van ontwatering, ontginning en intensivering van de landbouw.
Herintroductie zilveren maan
In 1993 vond de herintroductie plaats van de zilveren maan in de schraallanden van de Meije (Zuid-Holland), nadat het moerasviooltje en nectarplanten daar toenamen als gevolg van het beheer. In twee fasen werden in totaal 79 vlinders uitgezet. Vooral in de eerste jaren is de populatie flink gestegen, daarna is sprake van een sterke daling. Om ten slotte vanaf 2007 uit De Meije te verdwijnen, waarschijnlijk ten gevolge van een veranderd beheer.
In 2001 zijn 20 exemplaren van de zilveren maan in het Ilperveld (Noord-Holland) uitgezet. In 2004 is een aantal individuen van de zilveren maan gevonden in het Reestdal in Drenthe.
Rode lijst
De beide pimpernelblauwtjes en de zilveren maan staan op de Rode Lijst van dagvlinders.
Bronnen
- Pavlicek-van Beek, T., J.G. van der Made en C.A.M. van Swaay (1998). Evaluatie herintroductie zilveren maan in de Meije. Rapportnr. VS98.33. De Vlinderstichting. Wageningen.
- Swaay, C.A.M. van, D. Groenendijk en C.L. Plate (2009). Vlinders en libellen geteld: jaarverslag 2008. Rapport VS2009.007. De Vlinderstichting, Wageningen.
- Wynhoff, I. en S. Janssen (2000). Meer mieren voor pimpernelblauwtjes. Rapportnr. VS2000.28. De Vlinderstichting. Wageningen.
- Veling, K. en I. Wynhoff (2005) Het donker pimpernelblauwtje in het Roerdal. Vlinders jrg. 20 (4): 14-16.
Relevante informatie
Technische toelichting
- Naam van het gegeven
- Herintroductie dagvlinders
- Omschrijving
- Ontwikkeling populatie van zilveren maan, pimpernelblauwtje en donker pimpernelblauwtje. Voorbeelden van herintroducties.
- Verantwoordelijk instituut
- Centraal Bureau voor de Statistiek
- Berekeningswijze
- De gegevens zijn gebaseerd op het landelijk meetnet dagvlinders van het Netwerk Ecologische Monitoring. De cijfers van zilveren maan betreffen de aantallen van de tweede generatie van de zilveren maan uit de schraallanden van de Meije.De Soortgroep Trend Index (STI) betreft de gemiddelde index (met 1990 = 100) van pimpernelblauwtje (sterke toename), donker pimpernelblauwtje (sterke afname) en (met 1992 = 100) van zilveren maan (sterke toename).
- Basistabel
- Zie tabblad figuurdata onder Download figuurdata
- Geografische verdeling
- Nederland
- Verschijningsfrequentie
- jaarlijks
- Achtergrondliteratuur
- Pavlicek-van Beek, T., J.G. van der Made en C.A.M. van Swaay (1998). Evaluatie herintroductie zilveren maan in de Meije. Rapportnr. VS98.33. De Vlinderstichting. Wageningen.
- Betrouwbaarheidscodering
- B. Schatting gebaseerd op een groot aantal (zeer accurate) metingen, waarbij representativiteit van de gegevens vrijwel volledig is.
Archief van deze indicator
Bekijk meer Bekijk minder
Referentie van deze webpagina
CLO (2009). Herintroductie dagvlinders, 1992-2008 (indicator 1060, versie 08, ), www.clo.nl. Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS), Den Haag; PBL Planbureau voor de Leefomgeving, Den Haag; RIVM Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu, Bilthoven; en Wageningen University and Research, Wageningen.