Recent teruggekomen soorten

Ontwikkeling rivierrombout

De rivierrombout is een libellensoort die leeft langs schone zandige rivieren. De larven zijn te vinden in de warme en langzaam stromende stukken van de rivier. Na 1902 is de rivierrombout niet meer in Nederland aangetroffen. Maar in 1996 werd een larve gevonden bij Nijmegen langs de Waal. Inmiddels is de soort op verscheidene plaatsen gezien, zowel langs de Waal, Rijn als IJssel. Daarnaast komt de soort plaatselijk langs Maas, Roer en Lek voor. De terugkeer van deze libel is toe te schrijven aan het schoner worden van de Nederlandse rivieren en wellicht aan het warmer worden van het klimaat.

Ontwikkeling gaffellibel

De gaffellibel is een libellensoort die vroeger werd aangetroffen langs de Maas en haar zijbeken. Sinds 1936 geldt de soort als verdwenen uit Nederland. In 1995 is de gaffellibel opnieuw in Nederland waargenomen langs de Geleenbeek in de omgeving van Weustenrade in een natuurontwikkelingsproject. In 2004 is de soort waargenomen langs de Roer (vanaf 2000 in 16 km hokken), maar niet meer langs de Geleenbeek.

Ontwikkeling Oostelijke witsnuitlibel

De laatste waarneming van de Oostelijke witsnuitlibel in Nederland dateert uit 1994 bij Appelscha. Op 26 juni 2005 is in Friesland deze soort opnieuw aangetroffen. Het betreft hier een zeer kleine en kwetsbare populatie. De soort is in geheel West-Europa uiterst zeldzaam.

Ontwikkeling veldparelmoervlinder

Eind mei. 2004 is op de Pietersberg in Limburg een veldparelmoervlinder waargenomen. Deze beschermde soort was al sinds 1995 niet meer in Nederland gezien. De Pietersberg en het Julianakanaal zijn de plaatsen waar de soort voor het laatst was gezien. De veldparelmoervlinder is kenmerkend voor droge, kruidenrijke en schrale ruigten en graslanden, waaronder kalkgraslanden. Sinds 2001 krijgt de veldparelmoervlinder extra aandacht door middel van een soortbeschermingsplan. Naast het klaverblauwtje en het bruin dikkopje die al eerder op eigen kracht nieuwe vestigingen op de Pietersberg vormden, vormt de terugkeer van de veldparelmoervlinder een aanwijzing dat herstel van de vlinders van de kalkgraslanden mogelijk is. Overigens kan pas van een echte terugkeer van de veldparelmoervlinder sprake zijn als de populatie over een lange aaneengesloten tijd stand houdt.

Ontwikkeling purperstreepparelmoervlinder

In juni 2004 is de purperstreepparelmoervlinder na ruim veertig jaar herontdekt in Nederland in de gemeente Kerkrade. De vlinder was sinds 1962 niet meer gezien. De soort, waarvan de rups leeft op moerasspirea, komt hier samen met een aantal bijzondere orchideeën soorten voor.

Ontwikkeling brede geelrandwaterroofkever

De brede geelrandwaterroofkever is na 38 jaar afwezigheid opnieuw opgedoken in Nederland. In 2005 werden in een ven bij Uffelte twee individuen gevangen.In Zweden en Finland komt de soort beneden de poolcirkel nog wijd verbreid voor, maar in Midden- en West-Europa is het voorkomen zeer beperkt en is de soort sinds 1900 sterk achteruitgegaan. Over de oorzaken van achteruitgang is weinig bekend. Oudere vondsten van deze soort in Nederland zijn vooral voor 1949 gedaan. Na 1949 waren nog twee vindplaatsen gemeld, één uit 1958 en één uit 1967. De soort is opgenomen in de Conventie van Bern, de rode lijst van de IUCN en de Flora- en Faunawet.

Ontwikkeling elft

Een beroepsvisser in het benedenrivierengebied heeft in juni 2004 een drietal exemplaren van de zeer zeldzame riviertrekvis elft aangetroffen in zijn fuiken. De vangst is uitzonderlijk, want de laatste echte Rijn-Elft werd in 1930 bij Bazel gevangen.

• Elft in Rijn en Maas, 1893-1947

Ontwikkeling gestippelde alver

De gestippelde alver is een vissoort van schoon stromend water met grindbeddingen en grof zand. Bij de aanleg van de stuw bij Borgharen in 1935 verdween de gestippelde alver uit de Jeker en de Maas en daarmee uit Nederland. In het najaar van 1995 is de gestippelde alver opnieuw in Nederland gevonden in de benedenloop van de Geul. De gestippelde alver staat op de Rode lijst vissen.

Ontwikkeling houting

De riviertrekvis houting is in de jaren dertig van de vorige eeuw uit Nederland verdwenen. Vanaf 1992 zijn in Duitsland tussen jonge houtingen uitgezet. Dit heeft geleid tot de terugkeer van de houting in de rivieren en het IJsselmeer. Uit onderzoek is gebleken dat een groot deel van de jonge houtingen niet afkomstig is van de gemerkte uitzettingen. Dat betekent dat een deel van de populatie houtingen zich inmiddels op natuurlijke wijze voortplant.

Ontwikkeling kleine zilverreiger

Broedkolonies van de kleine zilverreiger werden in de negentiende eeuw uitgeroeid doordat de grote sierveren werden gebruikt in de hoedenindustrie. In 1979 broedde de soort voor het eerst weer in Nederland, in de Oostvaardersplassen. Het tweede broedgeval deed zich in 1994 voor in het Quackjeswater op Voorne. Daarna heeft de kleine zilverreiger jaarlijks gebroed en breidt de soort zich uit; in 1998 waren er 4 tot 6 broedparen, in 1999, 2000, 2001 en 2003 waren dat er respectievelijk 9, 20, 25 en 58. De kleine zilverreiger staat op de Rode lijst vogels.

Ontwikkeling kraanvogel

Na 250 jaar afwezigheid als broedvogel in Nederland broedde in 2001 voor het eerst een kraanvogelpaar in het Fochteloërveen, op de grens van Friesland en Drenthe. Het paar kreeg één jong. Van 2002 tot en met 2006 hebben twee paren kraanvogels op deze plaats gebroed. In 2006 broedde ook een paar in het Dwingelderveld, dat echter niet succesvol was. In 2007 broedden in het Fochteloërveen drie paar.
Buiten de broedtijd komen in het voor- en najaar veel trekkende kraanvogels voor op pleisterplaatsen zoals de Groote Peel.

• Kraanvogel (Natuurmonumenten)

Ontwikkeling zeearend

In 2006 heeft in de Oostvaardersplassen met succes een paar zeearenden gebroed. Er zijn geen bronnen bekend waarin eerdere broedgevallen van deze soort in Nederland zijn vermeld, toch wordt het zeer waarschijnlijk geacht dat deze soort vroeger in Nederland broedde. In 2007 is opnieuw één jong geboren en in 2008 twee jongen.

• Zeearend (Staatsbosbeheer)

Ontwikkeling bosruiter

Na het verdwijnen als broedvogel in 1936, heeft in 2004 weer een paartje bosruiters in Nederland gebroed. In het natuurgebied de Ackerdijkse Plassen brachten zij zeker één jong groot. De soort heeft echter In de periode 2005 tot en met 2007 niet opnieuw gebroed.

Ontwikkeling koprus

Koprus is een ernstig bedreigde plantensoort die voorkwam op afgegraven plekken op zandgrond en leemgrond, in natte duinvalleien en op drooggevallen strandjes langs beken en rivieren. De plant is in 1975 voor de laatste maal op Terschelling waargenomen. In 1997 werd de soort opnieuw aangetroffen in een bermsloot in Twente. Een jaar later dook de soort op in drie terreinen in Noord-Brabant. In 2003 is koprus inmiddels bekend van acht terreinen, waarvan de voedselrijke toplaag van de bodem is verwijderd. De soort gaat door natuurlijke successie op de nieuwe locaties weer achteruit als gevolg van het dichtgroeien van de vindplaatsen met ruigtekruiden en struweel. Deze pioniersoort kan zich alleen handhaven als er regelmatig nieuwe open plekken ontstaan.

Ontwikkeling varkensvenkel

Varkensvenkel of varkenskervel (Peucedanum officinale) is een Centraal- en Zuid-Europese soort die in grote delen van zijn areaal afwezig of zeldzaam is. In veel gebieden gaat de soort achteruit of is verdwenen.
In 2004 is een exemplaar van de varkensvenkel aangetroffen op een oeverwal van de Waal bij Erlecom. Waarschijnlijk zijn de zaden aangevoerd met de rivier van de dichtstbijzijnde vindplaats, 200 km stroomopwaarts langs de Rijn.
De soort is uit het wild alleen bekend van vermeldingen uit de 18^e en 19^e eeuw. Aan de betrouwbaarheid van deze waarnemingen wordt echter getwijfeld, omdat deze niet met herbariumexemplaren bevestigd kunnen worden. De terugkeer van varkensvenkel sluit aan op de positieve trend van soorten van droge ruigten langs de rivieren. Andere soorten van dergelijke begroeiingen die zijn toegenomen zijn Brede ereprijs en Kleine ruit. Extensivering van het beheer en het toelaten van de rivierdynamiek in gebieden met natuurontwikkeling hebben dit waarschijnlijk mogelijk gemaakt. Ook de klimaatsverandering kan een rol gespeeld hebben.