Energiebesparing in Nederland, 1995-2006

Ontwikkeling van de energiebesparing

De energiebesparing in Nederland, berekend conform het Protocol Monitoring Energiebesparing (PME), bedroeg in de periode 1995 - 2006 gemiddeld 0,9% per jaar, met een 95%-waarschijnlijkheidsmarge van 0,3%-punt (Boonekamp en Gerdes, 2008). Dit is ongeveer 0,1%-punt lager dan in de periode 1995-2005. Het energiebeparingstempo lijkt hiermee gestaag verder te dalen tot onder de 1%. Dit valt ook waar te nemen op basis van de jaar-op-jaarbesparingscijfers. Na een periode van daling vanaf 2000 leek het jaar-op-jaarbesparingstempo zich enigszins te herstellen, maar valt in 2006 toch weer lager uit. De trend van het energiebesparingstempo op basis van de jaar-op-jaarbesparingscijfers lijkt daarmee te dalen tot onder de 1%. Deze jaar-op-jaarbesparingscijfers geven, anders dan de PME-besparingscijfers, een beter zicht op ontwikkelingen van het energiebesparingstempo in de meer recente jaren, maar zijn gevoeliger voor fluctuaties door autonome ontwikkelingen. De jaar-op-jaarbesparingscijfers zijn dus vanwege grotere onzekerheden minder geschikt voor het bepalen van het effect van energiebesparing.
De ontsparing die vorig jaar bij de energiesector was waar te nemen, lijkt omgezet te zijn in een besparing. Ontsparing treedt op als er meer energie nodig is om eenzelfde eenheid product of dienst te leveren. Deze omzetting van een ontsparing in een besparing is het gevolg van het in bedrijf komen van een nieuwe, zeer efficiënte gasgestookte elektriciteitscentrale en (mogelijk) door de hogere brandstofprijzen. Hogere brandstofprijzen hebben namelijk mogelijk geleid tot een grotere inzet van efficiënte centrales. In de energie consumerende sectoren, zoals bij bedrijven, huishoudens en transport, treedt juist een vertraging op van het energiebesparingstempo. Vanwege beperkingen in de PME-methode zijn hier moeilijk verklaringen voor te geven.

Beleid energiebesparing

Het Kabinet heeft in het werkprogramma Schoon en Zuinig de doelstelling geformuleerd om het energiebesparingstempo op te laten lopen tot 2% per jaar in 2020 (VROM, 2007). Het werkprogramma Schoon en Zuinig stelt daarbij maatregelen voor om het energiebesparingstempo te verhogen. Maatregelen die daar een belangrijke bijdrage aan zouden moeten leveren volgens dit werkprogramma zijn: energiebesparing in de gebouwde omgeving en de industrie, het stimuleren van warmte-kracht koppeling (WKK), een kilometerheffing en het verbeteren van de energie-efficiency van voertuigen.

Monitoring en definitie van het energiebesparingstempo

De Europese definitie van energiebesparing is gerelateerd aan het energetische eindgebruik, dat wil zeggen het totaal binnenlands energiegebruik minus het gebruik voor niet-energetische toepassingen (zgn. feedstocks). Op het gebruik van dit laatste zou namelijk moeilijk te besparen zijn. Het energiebesparingscijfer berekend volgens de PME-methode wordt echter betrokken op het totale (primaire) energie gebruik. Wanneer het energiebesparingstempo wordt betrokken op het energetische eindgebruik dan bedraagt deze 1,1 % ± 0,3%-punt per jaar (Boonekamp en Gerdes, 2008). Voor de Nederlandse besparingscijfers wordt vooralsnog de PME-methode gehanteerd.