PAK-gehalten in de bodem
U bekijkt op dit moment een afgesloten indicator. Deze indicator wordt niet meer bijgewerkt. De reden hiervoor staat hieronder vermeld. De archiefversies van deze indicator (indien aanwezig) zijn nog wel beschikbaar.
Deze indicator wordt niet meer geactualiseerd.
De data is verouderd en er is geen nieuwe data.
De PAK-gehalten in de Nederlandse landbouwgrond zijn bijna altijd lager dan de achtergrondwaarde. Ze overschrijden nergens de interventiewaarden.
| Benzo(a)pyreen1 | Som PAK2 | |||
| Absoluut3 | Absoluut3 | Relatief t.o.v. AW4 | % overschrijding AW | |
| Melkveehouderij-zand extensief | 25 | 236 | 0,14 | 0 |
| Melkveehouderij-zand intensief | 25 | 212 | 0,14 | 0 |
| Intensieve veehouderij-zand | 16 | 157 | 0,10 | 0 |
| Akkerbouw-zand | 31 | 337 | 0,17 | 0 |
| Melkveehouderij-veen | 118 | 1002 | 0,26 | 0 |
| Akkerbouw-zeeklei | 24 | 184 | 0,12 | 0 |
| Melkveehouderij-rivierklei | 45 | 400 | 0,25 | 5 |
| Melkveehouderij-zeeklei | 26 | 217 | 0,14 | 0 |
| Groenteteelt | 19 | 167 | 0,11 | 0 |
| Bollen | 17 | 148 | 0,10 | 0 |
| Diverse landbouw-löss (2003) | 39 | 362 | 0,24 | 5 |
| Bron: Bronswijk et al. (2003) en De Jong en Van der Hoek (2009). | PBL/dec13 www.clo.nl/026304 | |||
| 1) Eén van de polycyclische aromatische koolwaterstoffen (PAK). | ||||
| 2) Som van de 10 meest voorkomende polycyclische aromatische koolwaterstoffen. | ||||
| 3) Gemiddeld gehalte in de bovenste 10 cm van de bodem, uitgedrukt in μg/kg. | ||||
| 4) De achtergrondwaarde (AW) voor bodem is afhankelijk van het organische stofgehalte van de bodem; bij een hoog organische stofgehalte is de AW hoger. Een relatieve waarde t.o.v. AW hoger dan 1 betekent hoger dan de achtergrondwaarde. In het verleden werden streefwaarden (VROM, 2000) gebruikt. Deze zijn in 2008 vervangen door achtergrondwaarden (VROM en VW, 2007). Voor individuele PAK's is geen achtergrondwaarde vastgesteld, alleen voor de Som-PAK is een achtergrondwaarde beschikbaar. | ||||
Voorkomen PAK in de bodem
De gehalten aan polycyclische aromatische koolwaterstoffen (PAK) zijn het hoogst in het westelijk weidegebied (onderdeel van de categorie melkveehouderij op veen). Dit komt door de hoge atmosferische depositie van PAK en de aanwezigheid van zogenaamde 'toemaakdekken' (oude stadscompost met PAK-houdende steenkoolresten). Aangezien in dit deel van Nederland veel veengronden voorkomen, met een hoog organische stofgehalte, is de achtergrondwaarde (die afhankelijk is van het organische stofgehalte) ook hoog. Voor het totaalgehalte van de tien meest voorkomende PAK's liggen alle gemeten bedrijven in deze categorie dan ook onder de achtergrondwaarde voor PAK.
In de rest van Nederland vindt alleen in de categorieën Melkveehouderij-rivierklei en Diverse landbouw-löss op 5% van de bedrijven overschrijding plaats van de achtergrondwaarde voor het totaalgehalte van de tien meest voorkomende PAK's.
Beleid
Het beleid is er op gericht om op lange termijn nergens meer de achtergrondwaarde te overschrijden.
Relevantie
Hoge PAK-gehalten in de bodem van het landelijk gebied hebben een negatieve invloed op bodemecosystemen.
Methodiek
De gegevens zijn verzameld in het Landelijk Meetnet Bodemkwaliteit (LMB) in de periode 1993-1997 en voor het lössgebied in het jaar 2003. De PAK gehalten veranderen slechts langzaam zodat het gepresenteerde beeld nog actueel is.
Er zijn ook metingen uitgevoerd in de derde meetronde (2006-2010), vanwege onvoldoende betrouwbare organische stofgehalten kan van deze metingen de eventuele overschrijding van de achtergrondwaarden niet berekend worden.
Bronnen
- Bronswijk, J.J.B., M.S.M. Groot, P.J.M. Fest, T.C. van Leeuwen (2003). Landelijk Meetnet Bodemkwaliteit, resultaten eerste meetronde, 1993-1997. RIVM-rapport 714801031
- De Jong, C.J., K.W. van der Hoek (2009). Landelijk Meetnet Bodemkwaliteit, resultaten tweede meetronde, 1999-2003. RIVM-rapport 680718001
- Spijker, J., A.J. Schouten, K.W. van der Hoek, E.J.W. Wattel-Koekkoek (2009). Evaluatie van het Landelijk Meetnet Bodemkwaliteit. RIVM Rapport 680718002
- VROM (2000). Circulaire Streefwaarden en interventiewaarden bodemsanering. Staatscourant 24 februari 2000, nr. 39, pag. 8
- VROM en VW (2007). Regeling Bodemkwaliteit. Staatscourant 20 december 2007, nr 247, pag 67. Alsmede een kleine procedurele wijziging hierin, gepubliceerd in de Staatscourant 23 december 2008, nr 249.
- Wattel-Koekkoek, E.J.W., M.E. van Vliet, L.J.M. Boumans, J. Ferreira, J. Spijker, T.C. van Leeuwen (2012). De bodemkwaliteit in Nederland in 2006-2010 en de verandering ten opzichte van 1993-1997: Resultaten van het Landelijk Meetnet Bodemkwaliteit. RIVM Rapport 680718003
- Landelijk Meetnet Bodemkwaliteit
- Bodemkwaliteit en bodemverontreiniging: beleid
- Bodemverontreiniging en bodemsanering: begrippen en definities
- Bodemkwaliteit: het huidige beeld en de bedreigingen
- Bodemverontreiniging: risico's en effecten
Relevante informatie
- Meer informatie over bodemverontreiniging is te vinden op de site van de Rijksoverheid.
Technische toelichting
- Naam van het gegeven
- PAK-gehalten in de bodem
- Omschrijving
- Percentage waarnemingen boven de achtergrondwaarde per grondgebruik/grondsoort categorie
- Verantwoordelijk instituut
- RIVM
- Berekeningswijze
- De gegevens zijn afkomstig uit de eerste meetronde van het Landelijk Meetnet Bodemkwaliteit (1993-1997) en voor het lössgebied uit de tweede meetronde (1999-2003). De PAK-gehalten veranderen slechts langzaam zodat het gepresenteerde beeld nog actueel is.
- Basistabel
- Landelijk Meetnet Bodemkwaliteit (LMB)
- Geografische verdeling
- Landbouwgrond in geheel Nederland, aangevuld met boslocaties
- Andere variabelen
- Naast de bodemlaag 0-10 cm ook analyses van bodemlaag 30-50 cm
- Verschijningsfrequentie
- Alleen oneven meetrondes van LMB, dus 1x per 12 jaar
- Achtergrondliteratuur
- http://www.rivm.nl/Onderwerpen/L/Landelijk_Meetnet_Bodemkwaliteit
- Opmerking
- Streefwaarden zijn in 2008 vervangen door achtergrondwaarden
- Betrouwbaarheidscodering
- B, betreft metingen
Archief van deze indicator
Bekijk meer Bekijk minder
Referentie van deze webpagina
CLO (2013). PAK-gehalten in de bodem (indicator 0263, versie 04, ), www.clo.nl. Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS), Den Haag; PBL Planbureau voor de Leefomgeving, Den Haag; RIVM Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu, Bilthoven; en Wageningen University and Research, Wageningen.