Belasting van het oppervlaktewater door verkeer en vervoer, 1990-2011
U bekijkt op dit moment een archiefversie van deze indicator. De actuele indicatorversie met recentere gegevens kunt u via deze link bekijken.
Terwijl begin deze eeuw voor een aantal stoffen nog forse reducties te zien waren door specifieke maatregelen (verbod koperhoudende antifouling, verbod PAK-houdende coating), is de belasting van het oppervlaktewater de laatste jaren overwegend stabiel.
Grootste bron voor koper is antifouling
Voor koper is de antifouling (aangroeiwerende verf) van recreatievaartuigen en zeeschepen de grootste bron. De vermindering van de koperemissie ten gevolge van het verbod op koperhoudende antifouling bij recreatievaartuigen is duidelijk zichtbaar in de cijfers na 2000. Het verbod is in 2005 weer teruggedraaid. Vanaf dat jaar is het verbruik stabiel. Bij het wegverkeer is de slijtage van koperhoudende remvoeringen de grootste bron.
Zink- en PAK emissies in de scheepvaart
Een belangrijke bron voor zinkemissies is de corrosie van opofferingsanodes op (zee)schepen en sluisdeuren. De anodes zijn blokken zink die onder water worden aangebracht om roestvorming van stalen onderdelen tegen te gaan. In plaats van het ijzer corrodeert dan het zink in de anode; deze wordt 'opgeofferd'. De anodes bevatten naast zink ook kleine hoeveelheden cadmium. Naast de zinkanodes is bandenslijtage (wegverkeer) een belangrijke bron.
Ook voor PAK's is de scheepvaart de belangrijkste bron via de uitloging van coatings, lozingen van oliehoudend bilgewater en morsingen van olie. Het wegverkeer draagt voornamelijk bij via de lekkage van motorolie.
Zeeschepen op NCP niet inbegrepen
Voor de gepresenteerde cijfers geldt dat de emissies van zeeschepen varend op het Nederlands deel van het Continentaal Plat (NCP) niet zijn inbegrepen in de cijfers. De emissies van schepen varend in en naar zeehavens (d.w.z. binnen de twaalf mijlszone) of stilliggend in zeehavens zijn wèl inbegrepen.
Bijdrage aan de landelijke belasting
De relatieve bijdrage door verkeer en vervoer aan de landelijke belasting met zink neemt de laatste jaren toe omdat de emissies vanuit de andere sectoren meer dalen, of minder hard stijgen, dan de verkeersemissies. Een deel van de belasting wordt veroorzaakt door zeeschepen en komt dus terecht in zoute kustwateren (NCP niet meegerekend) en zeehavens.
Bijdrage aan de landelijke emissie naar oppervlaktewater en riool
Voor de PAK's fluorantheen en benz(a)pyreen heeft de doelgroep verkeer en vervoer in 2011 nog steeds de grootste bijdrage (77%, respectievelijk 54%) in de landelijke emissies naar oppervlaktewater en riool. Voor zink bedraagt het aandeel in de landelijke emissies in 2011 24% en is ten opzichte van 1990 zelfs iets gestegen.
Bronnen
- Emissieregistratie (2013). Jaarcijfers 2011. RIVM, Bilthoven; PBL, Bilthoven; CBS, Den Haag; RWS-Waterdienst, Lelystad; Alterra, Wageningen; Deltares, Utrecht; RWS-Leefomgeving, Utrecht en TNO, Utrecht. http://www.emissieregistratie.nl.
Relevante informatie
- Belasting van het oppervlaktewater naar herkomst, 2021
- Recente cijfers en beschrijvingen van gehanteerde berekeningswijzen (meta-informatie) kunnen in detail bekeken worden op de website van de Emissieregistratie.
Technische toelichting
- Naam van het gegeven
- Belasting van het oppervlaktewater door verkeer en vervoer
- Omschrijving
- Via slijtageprocessen, uitloging, corrosie en lekkage draagt verkeer en vervoer in belangrijke mate bij aan de belasting van het oppervlaktewater voor zware metalen en PAK's.
- Verantwoordelijk instituut
- Centraal Bureau voor de Statistiek, in samenwerking met de Emissieregistratie (Rijksinstituut voor de Volksgezondheid en Milieuhygiëne, Planbureau voor de Leefomgeving, Centraal Bureau voor de Statistiek, Rijkswaterstaat-Waterdienst, Deltares, Wageningen Universiteit-Alterra, Rijkswaterstaat-Leefomgeving, TNO)
- Berekeningswijze
- Voor een uitgebreide beschrijving van de berekeningsmethoden wordt verwezen naar de methodebeschrijvingen op de website van de Emissieregistratie
- Basistabel
- Alle data opvraagbaar op Emissieregistratie
- Geografische verdeling
- Nederland, provincie, stroomgebied, waterschap, afwateringseenheid
- Andere variabelen
- Belasting oppervlaktewater, bodememissies, emissies oppervlaktewater, luchtemissies, luchtemissies volgens IPCC
In totaal circa 300 stoffen
Circa 1600 emissieoorzaken en circa 1000 (individuele) puntbronnen - Verschijningsfrequentie
- In mei definitieve cijfers t-2
- Achtergrondliteratuur
- Methoden: op de website van Emissieregistratie achter Overzicht documenten
Begrippen: op de website van Emissieregistratie achter Begrippenlijst - Opmerking
- Voor nadere uitleg over de begrippen emissies en belasting: zie: Belasting van en emissies naar water: begrippen en definities
- Betrouwbaarheidscodering
- Complex, zie de diverse factsheets over emissies naar water door wegverkeer, railverkeer en scheepvaart op de website van de Emissieregistratie, achter Overzicht documenten
Archief van deze indicator
Bekijk meer Bekijk minder
Referentie van deze webpagina
CLO (2013). Belasting van het oppervlaktewater door verkeer en vervoer, 1990-2011 (indicator 0133, versie 15, ), www.clo.nl. Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS), Den Haag; PBL Planbureau voor de Leefomgeving, Den Haag; RIVM Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu, Bilthoven; en Wageningen University and Research, Wageningen.
