Koelwaterverbruik en warmtelozing door elektriciteitscentrales, 1981-2011
U bekijkt op dit moment een archiefversie van een afgesloten indicator. De actuele indicatorversie met de reden voor het afsluiten, kunt u via deze link bekijken.
De totale warmtelozing door elektriciteitscentrales is in 2011 aanzienlijk gedaald door een lagere elektriciteitsproductie. Toch zijn in 2010 en 2011 nieuwe centrales in gebruik genomen. Door de opstart hiervan is het gemiddeld koelwaterverbruik in 2011 weer gestegen.
| Eenheid | 1981 | 1991 | 2001 | 2005 | 2009 | 2010 | 2011 | |
| Koelwaterverbruik | miljard m3 | 10,1 | 8,4 | 10,6 | 9,8 | 9,6 | 9,7 | 10,9 |
| Elektriciteitsproductie | miljard kWh | 55,2 | 59,5 | 62,3 | 69,2 | 72,1 | 75,8 | 70,6 |
| Elektriciteitsproductie | PJ | 199 | 214 | 225 | 249 | 259 | 273 | 254 |
| Brandstofverbruik | PJ | 529 | 548 | 536 | 593 | 594 | 619 | 563 |
| Totaal afgevoerde warmte1) | PJ | 330 | 334 | 311 | 344 | 334 | 346 | 309 |
| Via koelwater afgevoerde warmte2) | PJ | 297 | 300 | 248 | 266 | 264 | 267 | 239 |
| Gemiddeld koelwaterverbruik | m3/kWh | 0,18 | 0,14 | 0,170 | 0,141 | 0,134 | 0,128 | 0,155 |
| Gemiddelde temperatuurstijging | °C | 7,0 | 8,6 | 5,6 | 6,5 | 6,6 | 6,6 | 5,2 |
| van het koelwater | ||||||||
| Bron: CBS. | CBS/CLO/jan14/0123 | |||||||
| 1) Totaal afgevoerde warmte = brandstofverbruik - elektriciteitsproductie. 2) Het verschil met totaal afgevoerde warmte betreft schoorsteen- en stralingsverliezen (circa 10%) en warmteleveringen. | ||||||||
Ontwikkelingen koelwaterverbruik
Elektriciteitscentrales gebruiken grote hoeveelheden oppervlaktewater voor koeling tijdens de productie van elektriciteit. De benodigde hoeveelheid koelwater hangt onder andere af van de lokale watertemperatuur van het oppervlaktewater. Is deze hoger dan is meer water nodig voor koeling omdat de temperatuur van het te lozen water niet te veel mag oplopen. Dit resulteert in een hoger gemiddeld koelwaterverbruik. In 2010 en 2011 zijn 2 nieuwe centrales geopend waardoor het gemiddeld verbruik in 2011 iets is gestegen als gevolg van de opstartfase van deze installaties.
Los van de fluctuaties in het koelwaterverbruik, blijft de totale hoeveelheid via koelwater afgevoerde warmte dalen ten opzichte van de totale elektriciteitsproductie, vanwege een efficiënter brandstofverbruik bij moderne centrales en vanwege leveringen van warmte in de vorm van warm water en/of stoom.
- Bruto elektriciteitsproductie en inzet energiedragers, 1998-2023
- Koelwatergebruik en warmtelozing door elektriciteitscentrales, 1981-2021
Relevantie
Afgezien van incidentele lozingen bevat koelwater nauwelijks verontreinigingen. Desondanks hebben koelwaterlozingen een negatieve invloed op het ontvangende oppervlaktewater. De grote opwarming van het oppervlaktewater kan leiden tot vissterfte als gevolg van een lager zuurstofgehalte. Verder leidt opwarming tot excessieve algengroei, de groei van blauwalgen en het optreden van botulisme. In warme en droge perioden kunnen situaties ontstaan waarbij de elektriciteitsproductie niet meer ongestoord kan plaatsvinden zonder overschrijding van koelwaternormen.
Bronnen
- CBS (1998). StatLine: Waterverbruik nijverheid, 1981 -1991 CBS, Den Haag / Heerlen.
- CBS (2003). StatLine: Waterverbruik nijverheid, 1996 -2001. CBS, Den Haag / Heerlen.
- CBS (2009). Statline: Elektriciteit; productie en productiemiddelen. CBS, Den Haag / Heerlen.
- CBS (2013a). Statline: Milieurekeningen; watergebruik CBS, Den Haag / Heerlen.
- CBS (2013b). Environmental Accounts of the Netherlands, 2012 (Milieurekeningen 2012) CBS, Den Haag/Heerlen
Relevante informatie
- Meer informatie over het verbruik van koelwater is te vinden op StatLine (CBS).
Technische toelichting
- Naam van het gegeven
- Koelwaterverbruik en warmtelozing door elektriciteitscentrales.
- Omschrijving
- Het gebruik van koelwater en de lozing van warmte op het oppervlaktewater door de centrale opwekking van elektriciteit.
- Verantwoordelijk instituut
- Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS).
- Berekeningswijze
- De gegevens voor de periode tot en met 2001 zijn berekend op basis van de CBS-enquête Watervoorziening van industrie, delfstoffenwinning en elektriciteitscentrales, die om de vijf jaar werd gehouden. Een meer uitgebreidere toelichting geeft de tabeltoelichting bij de StatLine-tabel StatLine: Waterverbruik nijverheid, 1996 -2001 (CBS, 2003).
De gegevens voor de periode vanaf 2003 zijn tot stand gekomen door optelling van de individuele waterverbruikscijfers van de elektriciteitscentrales in de elektronische Milieujaarverslagen. Een uitgebreidere toelichting geven de publicaties Milieurekeningen 2008 (CBS, 2009) en Environmental Accounts of the Netherlands, 2012 (CBS 2013b) en de Statline tabel Statline: Milieurekeningen; watergebruik (CBS 2013a).De gegevens over de inzet van brandstoffen en de totale elektriciteitsproductie zijn afkomstig van de Energiestatistieken zie o.a. Statline: Elektriciteit; productie en productiemiddelen. - Basistabel
- Cijfers tot en met 2001: StatLine tabellen: StatLine: Waterverbruik nijverheid, 1981 -1991 (CBS (1998) en StatLine: Waterverbruik nijverheid, 1996 -2001 (CBS, 2003).
Cijfers vanaf 2003: Statline: Milieurekeningen; watergebruik (CBS 2013a). - Geografische verdeling
- Nederland.
- Verschijningsfrequentie
- Tot en met 2001 elke vijf jaar. Vanaf 2003 jaarlijks.
- Achtergrondliteratuur
- Milieurekeningen 2008 (CBS, 2009) en Environmental Accounts of the Netherlands, 2012 (CBS 2013b)
- Betrouwbaarheidscodering
- B (schatting op basis van een groot aantal zeer accurate metingen waarbij de representativiteit van de gegevens vrijwel volledig is)
Archief van deze indicator
Bekijk meer Bekijk minder
Referentie van deze webpagina
CLO (2014). Koelwaterverbruik en warmtelozing door elektriciteitscentrales, 1981-2011 (indicator 0123, versie 09, ), www.clo.nl. Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS), Den Haag; PBL Planbureau voor de Leefomgeving, Den Haag; RIVM Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu, Bilthoven; en Wageningen University and Research, Wageningen.