Heideareaal
U bekijkt op dit moment een archiefversie van een afgesloten indicator. De actuele indicatorversie met de reden voor het afsluiten, kunt u via deze link bekijken.
De oppervlakte heide is in 150 jaar sterk afgenomen en er is nog maar weinig hoogveen over.
Ontwikkeling heide
In 1833 bedroeg de totale oppervlakte heide 600.000 ha; dat is 20% van de oppervlakte van Nederland. Eind 19e eeuw verminderde de schapenhouderij als gevolg van de dalende wolprijzen door de import van wol uit Australië. Vervolgens verviel door de toepassing van kunstmest ook de noodzaak om schapen voor de mest te houden. In 1907 was er nog 450.000 ha heide over. Daarna kwamen de heideontginningen op gang. De grootste afname van de oppervlakte heide vond plaats in de crisistijd na 1930 toen de heide grootschalig werd ontgonnen voor landbouwgrond en bos. In 1940 was er nog 100.000 ha over.
Het huidige areaal heide bedraagt 36.000 ha (1990), exclusief hoogveen en stuifzanden. Nadat in de jaren zestig de ontginningen van de heide geheel gestopt waren, vormde het achterwege blijven van het traditionele beheer een nieuwe aanslag op het areaal heide door verstruiking en verbossing. Tussen 1964 en 1983 veranderde 18.000 ha heide door natuurlijke successie in bos. Tussen 1983 en 2000 is nog circa 8.000 hectare heide in bos veranderd.
Ontwikkeling hoogveen
De huidige oppervlakte hoogveen is veel geringer dan vroeger, vooral als gevolg van turfwinning en ontwatering. In 1900 bedroeg het areaal hoogveen ongeveer 90.000 ha, waarvan in 1990 nog 5.200 ha over was. Het huidige areaal hoogveen bestaat voor het grootste deel uit gedegenereerd hoogveen, dat betekent dat er in dat deel geen veenvorming meer optreedt. De oppervlakte levend hoogveen in Nederland beslaat nog slechts 15 ha. Door de huidige lage stand van basenrijk grondwater en te hoge atmosferische stikstofdepositie komt nieuwe hoogveen-vorming in Nederland moeilijk op gang.
Bronnen
- Meij, T. van der en L. van Duuren (2000). Veranderingen in oppervlakten van natuurtypen tussen 1950 en 1990. Kwartaalbericht Milieustatistieken 2000-2. CBS. Voorburg/Heerlen.
- Schaminée, J.H.J., N.A.C. Smits en E.J. Weeda (2001). Natuurbalans 2001. Achtergronddocument vegetatie. Alterra. Wageningen.
- Smidt, J.T. de (1981). De Nederlandse heidevegetaties. Wetenschappelijke mededelingen. KNNV. Utrecht.
- Werkgroep Heidebehoud en Heidebeheer (1988). De heide heeft toekomst! Advies voor het toekomstige natuur- en landschapsbeleid voor de heide. Werkgroep Heidebehoud en Heidebeheer.
- Wirdum, G. van (1993). Ecosysteemvisie Hoogvenen. IBN rapport 035. IBN. Wageningen.
Technische toelichting
- Naam van het gegeven
- Heideareaal
- Omschrijving
- Areaal heide vanaf 1833 in 7 perioden
- Verantwoordelijk instituut
- Centraal Bureau voor de Statistiek
- Berekeningswijze
- De grafiek geeft alleen de oppervlakte heide weer, al is niet uitgesloten dat de gemelde achteruitgang in oppervlakte heide tussen 1833 en 1907 mede is toe te schrijven aan hoogveenontginningen.De informatie komt zowel uit opgaven in de literatuur als uit bosstatistieken en uit de recente topografische kaart 1:10000. In de oude bronnen is niet precies duidelijk wat tot heide gerekend werd en wat tot hoogveen of heischraal grasland. Daardoor zijn de oppervlakte cijfers niet exact en mogelijk onderling niet helemaal vergelijkbaar.
- Basistabel
- Zie tabblad figuurdata onder download figuurdata
- Geografische verdeling
- Nederland
- Andere variabelen
- geen
- Verschijningsfrequentie
- onregelmatig
- Achtergrondliteratuur
- Meij, T. van der en L. van Duuren (2000). Veranderingen in oppervlakten van natuurtypen tussen 1950 en 1990. Kwartaalbericht Milieustatistieken 2000-2. CBS. Voorburg/Heerlen.
Schaminée, J.H.J., N.A.C. Smits en E.J. Weeda (2001). Natuurbalans 2001. Achtergronddocument vegetatie. Alterra. Wageningen. - Opmerking
- geen
- Betrouwbaarheidscodering
- Schatting, gebaseerd op een aantal metingen, expert judgement, een aantal relevante feiten of gepubliceerde bronnen terzake.
Archief van deze indicator
Bekijk meer Bekijk minder
Referentie van deze webpagina
CLO (2004). Heideareaal (indicator 1133, versie 02, ), www.clo.nl. Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS), Den Haag; PBL Planbureau voor de Leefomgeving, Den Haag; RIVM Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu, Bilthoven; en Wageningen University and Research, Wageningen.