Stikstofbalans van bodem en grondwater, 1986-2006
U bekijkt op dit moment een archiefversie van een afgesloten indicator. De actuele indicatorversie met de reden voor het afsluiten, kunt u via deze link bekijken.
De aanvoer van stikstof op landbouwgrond is tussen 1986 en 2006 met ruim 35% afgenomen. Bijna 90% van de aanvoer van stikstof komt op landbouwgrond terecht, hoofdzakelijk via de toepassing van dierlijke mest en kunstmest.
| 1986 | 1990 | 2000 | 2003 | 2004 | 2005 | 2006* | ||
| miljoen kg N | ||||||||
| Aanvoer landbouwgronden | 1 090 | 971 | 822 | 720 | 717 | 702 | 696 | |
| Dierlijke mest | 479 | 450 | 386 | 344 | 330 | 337 | 332 | |
| Kunstmest | 492 | 401 | 330 | 280 | 289 | 269 | 269 | |
| Andere organische meststoffen | 9 | 9 | 11 | 12 | 12 | 11 | 11 | |
| Atmosferische depositie | 84 | 82 | 67 | 57 | 57 | 56 | 56 | |
| Overige aanvoer | 26 | 29 | 28 | 27 | 29 | 29 | 28 | |
| Afvoer landbouwgronden | 1 090 | 971 | 822 | 720 | 717 | 702 | 696 | |
| Afvoer gewassen (incl. gras) | 489 | 497 | 414 | 368 | 413 | 384 | 349 | |
| Directe emissie naar water 1) | 10 | 9 | 6 | 5 | 5 | 5 | 5 | |
| Uit- en afspoeling 2) | 52 | 49 | 73 | 28 | 50 | 38 | 38 | |
| Ophoping (accumulatie) en denitrificatie | 539 | 416 | 329 | 319 | 249 | 275 | 304 | |
| Aanvoer overige gronden | 94 | 96 | 98 | 92 | 93 | 93 | 96 | |
| Lokale stortingen | ||||||||
| w.v. | zuiveringsslib | 5 | 7 | 3 | 1 | 1 | 1 | 1 |
| baggerspecie | 7 | 6 | 3 | 3 | 3 | 3 | 3 | |
| overig afval | 9 | 11 | 22 | 21 | 22 | 22 | 22 | |
| Diffuse aanvoer | ||||||||
| w.v. | atmosferische depositie | 56 | 57 | 50 | 45 | 45 | 45 | 45 |
| overige diffuse aanvoer | 17 | 15 | 20 | 22 | 22 | 22 | 25 | |
| Afvoer overige gronden | 94 | 96 | 98 | 92 | 93 | 93 | 96 | |
| Uit- en afspoeling 2) | 11 | 5 | 10 | 5 | 6 | 5 | 5 | |
| Ophoping (accumulatie) en denitrificatie | 83 | 91 | 88 | 87 | 87 | 88 | 91 | |
| Bron: CBS (2007a). | CBS/MNC/okt07/0195 | |||||||
| 1) Directe emissies door het meemesten van sloten en lozingen in het spui- en drainagewater uit de glastuinbouw. 2) Modelberekening (STONE 2.3). Bron: Emissieregistratie (2007). | ||||||||
Aanvoer van stikstof
De aanvoer van stikstof op landbouwgrond is tussen 1986 en 2006 (voorlopig cijfer) met 36% gedaald. Van de totale aanvoer van stikstof naar de bodem komt bijna 90% op landbouwgronden terecht, hoofdzakelijk in de vorm van dierlijke mest en kunstmest.
Afvoer van stikstof
Van de aangevoerde hoeveelheid stikstof op landbouwgronden nemen de gewassen (inclusief gras) circa 55% op. De rest belast het milieu: door uit- en afspoeling komt stikstof terecht in het oppervlaktewater (circa 5% van het totaal), door denitrificatie in de lucht, en door accumulatie (ophoping) in bodem en grondwater. De stijgende accumulatie in 2005 en 2006 (voorlopig cijfer) ten opzichte van 2004, is het gevolg van een lagere afvoer via gewassen (gras) en een lagere uit- en afspoeling.
Bronnen
- CBS (2006). Balansen van mineralen en zware metalen. CBS, Voorburg/Heerlen.
- CBS (2007a). Mineralen in de landbouw 1990-2005*. CBS, Voorburg/Heerlen.
- CBS (2007b). StatLine: Stikstof en fosfor in Nederland. CBS, Voorburg/Heerlen.
- Emissieregistratie (2007). Datawarehouse van de Emissieregistratie. MNP, Bilthoven; CBS, Voorburg; RIZA, Lelystad; EC-LNV, Den Haag; SenterNovem, Utrecht en TNO-MEP, Apeldoorn.
Relevante informatie
- Meer informatie over mineralenoverschotten is te vinden in het artikel Mineralen in de landbouw 1990-2005* (CBS, 2007a).
- Recente emissiecijfers en beschrijvingen van gehanteerde berekeningswijzen (meta-informatie) kunnen in detail bekeken worden in het Datawarehouse van de Emissieregistratie en in de databank StatLine van het CBS.
Technische toelichting
- Naam van het gegeven
- Stikstofbalans van bodem en grondwater
- Omschrijving
- Aanvoer, afvoer en accumulatie van stikstof in bodem en grondwater
- Verantwoordelijk instituut
- Centraal Bureau voor de Statistiek
- Berekeningswijze
- zie op http://www.emissieregistratie.nl meta-informatie. De uit- en afspoeling cijfers zijn berekend met behulp van het model STONE 2.3
- Basistabel
- StatLine: Stikstof en fosfor in Nederland
http://statline.cbs.nl/StatWeb/Table.asp?STB=G2&LA=nl&DM=SLNL&PA=37655&D1=a&D2=0&D3=a&HDR=T&LYR=G1:0 - Geografische verdeling
- Nederland
- Andere variabelen
- Aanvoer (landbouwgronden via kunstmest, dierlijke mest en atmosferische depositie, overige gronden via zuiveringsslib, baggerspecie en diffuse aanvoer), afvoer (met gewassen, uit- en afspoeling) en accumulatie in landbouwgronden en overige gronden
- Verschijningsfrequentie
- Jaarlijks
- Achtergrondliteratuur
- Themabeschrijving:
http://www.cbs.nl/nl-NL/menu/themas/natuur-milieu/methoden/dataverzameling/korte-onderzoeksbeschrijvingen/balansen-van-mineralen-en-zware-metalen.htm
Begrippen:
http:\\www.emissieregistratie.nl
Achtergrondartikel: Mineralen in de landbouw - Opmerking
- De uit- en afspoeling van stikstof uit landbouwgronden en overige gronden is in 2007 opnieuw berekend volgens het model STONE 2.3 (Bron: Emissieregistratie, 2007). Dit is een aanpassing ten opzichte van de vorige versie van het STONE-model. Hierdoor zijn in de tabel van deze versie (9) voor ale jaren ook de afnvoer- en accumulatiecijfers van stikstof gewijzigd ten opzichte van de vorige versie.
- Betrouwbaarheidscodering
- Schatting, gebaseerd op een groot aantal (accurate) metingen; de representativiteit is grotendeels gewaarborgd.
Archief van deze indicator
Bekijk meer Bekijk minder
Referentie van deze webpagina
CLO (2007). Stikstofbalans van bodem en grondwater, 1986-2006 (indicator 0195, versie 09, ), www.clo.nl. Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS), Den Haag; PBL Planbureau voor de Leefomgeving, Den Haag; RIVM Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu, Bilthoven; en Wageningen University and Research, Wageningen.