Mondiale emissies broeikasgassen, 1970-2004

Mondiale emissies in 2004 vier procent toegenomen

De emissies van broeikasgassen zijn in 2004 bijna 4% toegenomen in vergelijking met het jaar daarvoor. De stijging kwam vooral door een toename van 5% van de emissies van koolstofdioxide (CO₂) door verbranding van fossiele brandstof (circa 1.300 Mton CO₂). De toename komt vooral door een hogere elektriciteitsproductie (+6%) en een toename van industriële emissies (+5%). Meer dan de helft van de totale toename van de CO₂ emissies van fossiele energie kwam door de stijging in de uitstoot in China, waar de CO₂ emissies van met name elektriciteitsproductie en de industrie met respectievelijk 17% en 22% toegenomen zijn (dit komt overeen met circa 350 en 250 Mton). Daarnaast droeg de hogere CO₂-emissie van overige bronnen, onder andere cementproductie en de emissies van methaan (CH₄) van energieproductie en -transport aan de toename bij.
De uitstoot van CO₂ droeg voor ongeveer 75% bij aan de totale broeikasgasemissies in 2004. De bijdrage van CH₄ was circa 16%, N₂O (lachgas) circa 9% en de fluorhoudende gassen (F-gassen) gezamenlijk ruim 1%. De grootste emissiebronnen zijn energie gebruik en -productie) (70%, vooral CO₂ van verbranding) en landbouw en veeteelt (14%, vooral CH₄ en N₂O, in vergelijkbare mate). Elektriciteitsproductie en wegtransport samen een aandeel in de fossiele CO₂-emissies van ruim 55%.

Mondiale emissies in de periode 1990-2004 met 25% toegenomen

De emissies van broeikasgassen zijn in de periode 1990-2004 wereldwijd met 25% toegenomen. Dit komt vooral door de CO₂-emissie door verbranding van fossiele brandstoffen, die sinds 1990 mondiaal met 28% is toegenomen: 4% in de Annex-1 landen van het Kyoto protocol en 75% in ontwikkelingslanden (Annex I landen zijn de OESO-landen en landen in Oost-Europa en van de voormalige Sovjet-Unie).
De mondiale CO₂-emissies van elektriciteitsproductie namen in de OESO-landen met 26% toe, terwijl in de rest van de wereld deze emissies met 80% toenamen. De uitstoot van CO₂ door wegtransport nam in dezelfde periode met 29% toe in de OESO-landen en met ruim 60% in de overige landen.
Satellietwaarnemingen in de periode 1997-2002 suggereren dat de CO₂-uitstoot door verbranding van biomassa (bosbranden) sinds 1990 met zo'n 50% is toegenomen. Ook de stijging van de uitstoot van CO₂ door cementproductie (+85%), N₂O uit de landbouw (+12%) en CH₄ uit afval en afvalwater (+16%) droegen aan de wereldwijde toename bij.
De mondiale emissies van CH₄ en N₂O zijn sinds 1990 beiden met ruim 10% toegenomen. In de ontwikkelingslanden zijn de CH₄-emissies in de jaren '90 met 20% toegenomen, vooral in Latijns Amerika en Azië, terwijl in de OESO-landen de CH₄-emissies vrijwel constant bleven. Bij dit laatste heeft de terugwinning en gebruik van methaan bij stortplaatsen en ondergrondse kolenmijnen ook een rol gespeeld. In de negentiger jaren zijn de N₂O-emissies in ontwikkelingslanden met ruim 20% gestegen; in de OESO-landen en met name in Europa namen de emissies af door toepassing van technische maatregelen in de chemische industrie en minder gebruik van stikstofhoudende kunstmest.
De mondiale emissies van de fluorhoudende gassen (F-gassen: HFK's, PFK's en SF₆) zijn sinds 1990 verdubbeld. Sinds 1995 (voor de meeste industrielanden het basisjaar voor deze stoffen) is de toename circa 20%, waarbij de stijging van HFK-emissies door het gebruik van HFK's en HCFK-22 als vervanger voor CFK's groter was dan de daling van de emissies van PFK's en SF₆.

Ontwikkeling vanaf 1970

De emissies van de broeikasgassen die deel uitmaken van het Kyoto Protocol, zijn wereldwijd tussen 1970 en 2004 met 75% gestegen tot circa 45.000 Mton (10⁹ kg) CO₂-equivalenten. De mondiale CO₂-emissies zijn in die periode met circa 90% toegenomen, terwijl de CH₄-emissies met circa 40% en die van N₂O met circa 50% gestegen zijn. De toename van de CH₄-emissies wordt verklaard uit de toename van het gebruik van fossiele brandstoffen (+85%), en dan vooral van gasverbruik, en van afvalproductie (+75%), vooral uit vuilnisstortplaatsen en afvalwater. De emissies vanuit de landbouw zijn vrijwel gelijk gebleven. De stijging van N₂O-emissies is het gevolg van een toename van het gebruik van kunstmest en van dierlijke mest en van een toename van de veeteelt en van de teelt van akkerbouwproducten.
De stijging van de CO₂-emissies sinds 1990 is ruim tweemaal zo hoog als in de jaren daarvoor. Daarentegen is de stijging van de CH₄ en N₂O-emissies sinds 1990 vergelijkbaar met die van voorgaande jaren. Bij de F-gassen zijn de HFK-emissies in het begin van de jaren '90 veel sneller toegenomen dan in de overige perioden door de uitfasering van CFK's en halonen in verband met het Montreal Protocol en de gedeeltelijke vervanging van deze stoffen door HFK's. De uitstoot van PFK's en SF₆ is de laatste jaren per saldo weinig veranderd.

Beleid

De emissies van de broeikasgassen koolstofdioxide, methaan, lachgas en de fluorhoudende gassen (HFK's, PFK's en SF6) zijn onderdeel van het Klimaatverdrag en het Kyoto Protocol van de Verenigde Naties. Het doel was om de emissies van broeikasgassen van de geïndustrialiseerde landen die het Kyoto Protocol hebben ondertekend in de periode 2008-2012 gemiddeld 5% beneden het niveau van 1990 te brengen.
Nog lang niet alle landen rapporteren jaarlijks hun broeikasgasemissies, alleen de meeste industrielanden, en het Kyoto Protocol stelt alleen beperkingen aan de emissietrend 1990-2008/2012 van de industrielanden die aan het protocol deelnemen. De Verenigde Staten en Australië nemen niet aan het Protocol deel.

• Klimaatverandering: beleid ter vermindering van broeikasgasemissies

De koolstofdioxide-emissies van verbranding van fossiele energie is de werkelijke jaarlijkse uitstoot, dus niet gecorrigeerd voor temperatuursinvloeden. Kort-cyclisch koolstofdioxide is niet in de berekeningen meegenomen. Dat wil zeggen, dat de CO₂-emissie van de verbranding van brandhout en houtskool voor 10% in de berekeningen meegenomen omdat aangenomen wordt dat 90% - dus niet alles - duurzaam wordt geproduceerd).

• Verschillen tussen CO2-emissietotalen verklaard, 1990-2022