Stikstofbalans van bodem en grondwater, 1986-2005
U bekijkt op dit moment een archiefversie van een afgesloten indicator. De actuele indicatorversie met de reden voor het afsluiten, kunt u via deze link bekijken.
De aanvoer van stikstof op landbouwgrond is tussen 1986 en 2005 met ruim 35% afgenomen. Circa 90% van de aanvoer van stikstof komt op landbouwgrond terecht, hoofdzakelijk via de toepassing van dierlijke mest en kunstmest.
| 1986 | 1990 | 2000 | 2002 | 2003 | 2004 | 2005* | ||
| miljoen kg N | ||||||||
| Aanvoer landbouwgronden | 1 090 | 971 | 822 | 730 | 720 | 717 | 697 | |
| Dierlijke mest | 479 | 450 | 386 | 350 | 344 | 330 | 332 | |
| Kunstmest | 492 | 401 | 330 | 282 | 280 | 289 | 268 | |
| Andere organische meststoffen | 9 | 9 | 11 | 11 | 12 | 12 | 11 | |
| Atmosferische depositie | 84 | 82 | 67 | 59 | 57 | 57 | 57 | |
| Overige aanvoer | 26 | 29 | 28 | 28 | 27 | 29 | 29 | |
| Afvoer landbouwgronden | 1 090 | 971 | 822 | 730 | 720 | 717 | 697 | |
| Afvoer gewassen (incl. gras) | 489 | 497 | 414 | 414 | 368 | 413 | 392 | |
| Directe emissie naar water 1) | 10 | 9 | 6 | 5 | 5 | 5 | 5 | |
| Uit- en afspoeling 2) | 53 | 40 | 58 | 51 | 24 | 43 | 43 | |
| Accumulatie en denitrificatie | 538 | 425 | 344 | 260 | 323 | 256 | 257 | |
| Aanvoer overige gronden | 94 | 96 | 98 | 97 | 92 | 93 | 93 | |
| Lokale stortingen | ||||||||
| w.v. | zuiveringsslib | 5 | 7 | 3 | 2 | 1 | 1 | 1 |
| baggerspecie | 7 | 6 | 3 | 3 | 3 | 3 | 3 | |
| overig afval | 9 | 11 | 22 | 22 | 21 | 22 | 22 | |
| Diffuse aanvoer | ||||||||
| w.v. | atmosferische depositie | 56 | 57 | 50 | 45 | 45 | 45 | 45 |
| overige diffuse aanvoer | 17 | 15 | 20 | 25 | 22 | 22 | 22 | |
| Afvoer overige gronden | 94 | 96 | 98 | 97 | 92 | 93 | 93 | |
| Uit- en afspoeling 2) | 9 | 6 | 10 | 9 | 5 | 7 | 7 | |
| Accumulatie en denitrificatie | 85 | 90 | 88 | 88 | 87 | 86 | 86 | |
| Bron: CBS. | CBS/MNC/sept06/0195 | |||||||
| 1) Directe emissies door het meemesten van sloten en lozingen in het spui- en drainagewater uit de glastuinbouw. 2) Modelberekening (STONE, 2006) voor de werkelijke weerjaren. Bron: Emissieregistratie (2006). | ||||||||
Aanvoer van stikstof
De aanvoer van stikstof op landbouwgrond is tussen 1986 en 2005 (voorlopig cijfer) met 36% gedaald. Van de totale aanvoer van stikstof naar de bodem komt circa 90% op landbouwgronden terecht, hoofdzakelijk in de vorm van dierlijke mest en kunstmest.
Afvoer van stikstof
Van de aangevoerde hoeveelheid stikstof op landbouwgronden nemen de gewassen (inclusief gras) circa 55% op. De rest belast het milieu: door uit- en afspoeling komt stikstof terecht in het oppervlaktewater (circa 10% van het totaal), door denitrificatie in de lucht, en door accumulatie (ophoping) in bodem en grondwater.
Bronnen
- CBS (2005). Mineralen in de landbouw 1990-2003*. CBS, Voorburg/Heerlen.
- CBS (2006a). StatLine: Stikstof en fosfor in Nederland. CBS, Voorburg/Heerlen.
- CBS (2006b). Balansen van mineralen en zware metalen. CBS, Voorburg/Heerlen.
- Emissieregistratie (2006). Datawarehouse van de Emissieregistratie. MNP, Bilthoven; CBS, Voorburg; RIZA, Lelystad; EC-LNV, Den Haag; SenterNovem, Utrecht en TNO-MEP, Apeldoorn.
Relevante informatie
- Meer informatie over mineralenoverschotten is te vinden in het artikel Mineralen in de landbouw, 1990-2003* (CBS, 2005).
- Recente emissiecijfers en beschrijvingen van gehanteerde berekeningswijzen (meta-informatie) kunnen in detail bekeken worden in het Datawarehouse van de Emissieregistratie en in de databank StatLine van het CBS.
Technische toelichting
- Naam van het gegeven
- -
- Omschrijving
- -
- Verantwoordelijk instituut
- -
- Berekeningswijze
- -
- Basistabel
- -
- Geografische verdeling
- -
- Verschijningsfrequentie
- -
- Opmerking
- De uit- en afspoeling van stikstof uit landbouwgronden is berekend volgens het model STONE (Emissieregistratie, 2006).Een korte beschrijving van de berekeningsmethode geeft het artikel Balansen van mineralen en zware metalen (CBS, 2006b). Meer gedetailleerde informatie over de gehanteerde berekeningswijzen is vanaf december 2006 beschikbaar in het Datawarehouse van de Emissieregistratie (meta-informatie) (Emissieregistratie, 2006).
- Betrouwbaarheidscodering
- -
Archief van deze indicator
Bekijk meer Bekijk minder
Referentie van deze webpagina
CLO (2006). Stikstofbalans van bodem en grondwater, 1986-2005 (indicator 0195, versie 08, ), www.clo.nl. Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS), Den Haag; PBL Planbureau voor de Leefomgeving, Den Haag; RIVM Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu, Bilthoven; en Wageningen University and Research, Wageningen.